H αυτοκαταστροφή του Bansky και το μάθημα για τους επενδυτές

Αν παρακολουθείτε από κοντά την αγορά τέχνης, ίσως να μην εκπλαγήκατε τόσο από τη βουτιά των χρηματαγορών την προηγούμενη εβδομάδα, ούτε και από το γεγονός ότι ηγήθηκαν της πτώσης οι τεχνολογικές μετοχές.

Μια δημοπρασία του οίκου Sotheby’s την προηγούμενη εβδομάδα προσέφερε μια μικρή προειδοποίηση σε όσους έδωσαν προσοχή. Δημοπρατούνταν ένα καδραρισμένο αντίγραφο του έργου του Banksy «Κορίτσι με Μπαλόνι» (Girl With Balloon). Το σφυράκι χτύπησε στις 860.000 λίρες (1,4 εκατ. δολάρια) και το έργο αμέσως ξεκίνησε να αυτοκαταστρέφεται (υπήρχε ένας καταστροφέας εγγράφων κρυμμένος στο κάδρο). Το ολοκαίνουργιο σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης κάποιου είχε γίνει κομμάτια.

Οι περισσότεροι από εμάς ίσως να σκέφτηκαν τότε πως ό,τι απέμεινε από το έργο θα άξιζε αυτόματα λιγότερο. Όχι όμως και ο μέσος ειδικός σε θέματα τέχνης. Ανακοίνωσαν άμεσα πως με το νέο του ρόλο, όχι απλά ως έργου τέχνης, αλλά ως παράστασης τέχνης -και σίγουρα η ακριβότερη που υπήρξε ποτέ-, το σχισμένο έργο στην πραγματικότητα άξιζε κάτι παραπάνω.

«Όταν ο Banksy κάνει κάτι τρελό», είπε ένας ειδικός, «είναι φυσικό ότι θα έχει τεράστια επίδραση στην αξία». Μπορείτε να μεταφράσετε το γεγονός όπως θέλετε, αυτή ακριβώς η ελευθερία είναι πιστεύω το σήμα κατατεθέν της σύγχρονης τέχνης. Υπάρχει όμως και άλλος τρόπος να το δει κανείς.

Οι καλλιτέχνες και οι οίκοι δημοπρασιών είναι πολύ έξυπνοι. Αμφότεροι κατάλαβαν ότι κάτι αλλάζει στον χρηματοοικονομικό κόσμο και ότι αυτή η αλλαγή δεν πρόκειται να είναι ιδιαίτερα υποστηρικτική σε ένα επιχειρηματικό μοντέλο που ανθεί με την πώληση ψυχαγωγικών στοιχείων ενεργητικού χωρίς απόδοση, σε κατά κύριο λόγο ανάξιους πλουσίους. Οπότε, το να κρατάς το ενδιαφέρον ζωντανό και τις αξίες ψηλά απαιτεί κάποια παραπάνω προσπάθεια απ’ ό,τι συνήθως.

Δείτε το από αυτή τη σκοπιά και το διαφημιστικό αυτό τέχνασμα πρέπει να ιδωθεί ως αυτό ακριβώς, ως η τελική προειδοποίηση.

Οπότε, ποια είναι αυτή η αλλαγή και τι σχέση έχει με τις τεχνολογικές μετοχές;

Είναι η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων. Είναι προφανές εδώ και κάποιο καιρό ότι το 2018 θα ήταν η χρονιά που ο πληθωρισμός θα άρχιζε να κινείται υψηλότερα και τα επιτόκια θα άλλαζαν πορεία.

Μπορεί κάποιος να επιχειρηματολογήσει για ποιους λόγους συμβαίνει αυτό και για το αν θα κρατήσει ή όχι, αλλά δεν μπορεί να αρνηθεί ότι συμβαίνει.

Για 30 ολόκληρα χρόνια, οι αποδόσεις σε όλο τον κόσμο υποχωρούσαν (παίρνατε λιγότερα για να δανείζετε χρήματα στις κυβερνήσεις) σε ένα περιβάλλον πτωτικού πληθωρισμού. Δεν συμβαίνει πλέον αυτό.

Η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου σκαρφάλωσε στο 3,26% την Τρίτη. Στην αρχή του χρόνου δεν βρισκόταν πολύ πάνω από το 2%. Αυτό είναι σημαντικό γιατί η απόδοση των κρατικών ομολόγων αποτελεί τον θεμέλιο λίθο όλων των μοντέλων αποτίμησης των μετοχών και επίσης τον πήχη με τον οποίο κρίνουμε όλοι μας -συνειδητά ή ασυνείδητα- το ρίσκο των επενδύσεών μας.

Αν κερδίζει κανείς μηδενική απόδοση -ή μόνο μια αρνητική απόδοση, αν υπολογίσει κανείς τον πληθωρισμό- σε ένα κρατικό ομόλογο ή σε έναν τραπεζικό λογαριασμό (το 3,2% αποτελεί ένα μακρινό όνειρο για τους Ευρωπαίους), δεν φαίνεται ηλίθιο ή τρελά ριψοκίνδυνο να επενδύσει σε άλλα στοιχεία ενεργητικού που έχουν μηδενική απόδοση. Αυτό ισχύει και για άλλα έργα τέχνης σε υπόπτως βαριά κάδρα ή για τεχνολογικές μετοχές που υπόσχονται ένα μονοπώλιο αέναων κερδών, αλλά ενδεχομένως όχι για τα επόμενα είκοσι χρόνια.

Όταν το ρευστό δεν προσφέρει απόδοση, η υπόσχεση για υψηλές αποδόσεις κάποια στιγμή στο μέλλον μπορεί να φαίνεται πολύ πιο ελκυστική από ό,τι η επίτευξη μικρών αποδόσεων στο παρόν. Αλλά ενώ μπορεί να δικαιολογήσει κανείς μια ακριβή ιστορία εκρηκτικής ανάπτυξης όταν τα επιτόκια είναι χαμηλότερα, όταν δεν είναι, δεν μπορεί να το κάνει.

Καθώς τα επιτόκια αυξάνονται, οι επενδυτές αρχίζουν να δείχνουν προτίμηση για τα κέρδη που γνωρίζουν ότι μπορούν να αποκομίσουν σήμερα, παρά για αυτά που τους υπόσχονται σε αρκετό καιρό από σήμερα. Για αυτό μπορεί να μη βιάζονται να αγοράσουν Banksy για πολύ καιρό ακόμα και γι' αυτό οι τεχνολογικές μετοχές δέχθηκαν τόσο ισχυρό πλήγμα στο sell-off των παγκόσμιων αγορών αυτή την εβδομάδα.

Όποιος έχει μετοχές των λεγόμενων FAANG (Facebook, Apple, Amazon, Netflix και Google) θα γνωρίζει τι εννοώ, αλλά για πολλούς αναγνώστες η μεταστροφή αποτυπώνεται καλύτερα από την απόδοση του Scottish Mortgage, ενός επενδυτικού καταπιστεύματος μέσω του οποίου πολλοί επενδυτές -μεταξύ των οποίων και εγώ- αποκτούν έκθεση σε μετοχές ταχείας ανάπτυξης. Έχει υποχωρήσει 10% από τις αρχές Οκτωβρίου. Φαίνεται, όπως το επισημαίνει μάλλον κομψά η Capital Economics, ότι οι «επενδυτές δυσκολεύονται ακόμα να αξιολογήσουν σωστά τους πολλαπλασιαστές κερδών σε μια εποχή υψηλών επιτοκίων». Μια συμβουλή για όσους δυσκολεύονται ακόμα: αξιολογήστε τους χαμηλότερα.

Υπάρχουν φυσικά και άλλοι παράγοντες. Ο Οκτώβριος είναι παραδοσιακά ο μήνας κατά τον οποίο η αγορά αποσύρει χρήματα από το τραπέζι. Η κόντρα ανάμεσα στην Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι συναρπαστική (ποιος κυβερνάει την Ιταλία, η Ιταλία ή η Ε.Ε.;) αλλά δύσκολα θα επιλυθεί σύντομα και το αντιευρωπαϊκό αίσθημα ενισχύεται στην Ιταλία.

Οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ αποτελούν μια ακόμα ανησυχία. Μια επιτυχία των Ρεπουμπλικάνων θα έδινε περισσότερη δύναμη στον πρόεδρο Τραμπ, το οποίο θα ήταν τρομακτικό. Μια επιτυχία των Δημοκρατικών θα μπορούσε να σημαίνει πιθανή καθαίρεση του προέδρου, το οποίο είναι επίσης τρομακτικό. Αλλά ποιο είναι το πιο τρομακτικό από όλα; Τα επίπεδα του αμερικανικού ομοσπονδιακού χρέους, τα οποία πλέον έχουν ξεπεράσει το 100% του ΑΕΠ και έχουν επιστρέψει στην επικαιρότητα.

Οι ανησυχίες αυτές εκδηλώνονται σε ένα περιβάλλον εμπορικών εντάσεων. Η παγκοσμιοποίηση, η οποία βοήθησε τόσο πολύ τις μεγάλες εισηγμένες εταιρείες την τελευταία δεκαετία, έχει στην καλύτερη περίπτωση παγώσει.

Όλα αυτά έχουν σημασία. Αλλά αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι οι αποδόσεις των ομολόγων. Για όσο διάστημα υποχωρούσαν, οι αποτιμήσεις δεν είχαν σημασία. Τώρα που δεν υποχωρούν, έχουν.

Οπότε πώς επενδύει κανείς σε ένα τέτοιο περιβάλλον; Το «κλειδί» φυσικά είναι να μένει μακριά από πράγματα που μπορούν να γίνουν κομμάτια αμέσως μόλις τα αγοράσει. Οπότε κρατάει λίγο παραπάνω ρευστό από ό,τι συνήθως, αναγνωρίζοντας τις επιλογές που προσφέρει. Αν η βουτιά συνεχιστεί, θα εμφανιστούν πραγματικές ευκαιρίες και μόνο όσοι έχουν ρευστό θα μπορούν να αγοράσουν. Και πρέπει να αναγνωρίσετε πως ό,τι βλέπετε τώρα είναι εκτός από μια διόρθωση και μια εναλλαγή (rotation) μεταξύ διαφορετικών τομέων της αγοράς.

Οπότε απομακρύνεστε από τις μετοχές ταχείας ανάπτυξης -τις οποίες μπορούμε να ορίσουμε κάπως ασαφώς ως αυτές που υπόσχονται ταμειακές ροές και κέρδη κάποια στιγμή στο μέλλον- και συγκεκριμένα τις τεχνολογικές μετοχές (που συνήθως είναι οι μετοχές ταχείας ανάπτυξης με τις πιο μακροπρόθεσμες υποσχέσεις). Η προφανής εναλλακτική είναι να μετακινηθείτε σε μετοχές αξίας, αυτές που προσφέρουν ταμειακές ροές, κέρδη και μερίσματα τώρα.

Οι τακτικοί αναγνώστες της στήλης αυτής δεν θα εκπλαγούν ιδιαίτερα από όσα συμβαίνουν στην αγορά. Ας κοιτάξουν τα value funds που ανέφερα σε προηγούμενα άρθρα -έχω επενδύσει τόσο στο Personal Assets Trust και στο Ruffer Investment Company- και ενδεχομένως ας δουν και ορισμένα από τα multi-asset funds που τα πήγαν τόσο καλά την τελευταία φορά που έγινε διόρθωση στις αγορές.

Δεν έχουμε ακούσει πολλά για τέτοιου είδους επενδύσεις τελευταία. Αλλά ίσως να ακούσουμε σύντομα.

*Η αρθρογράφος είναι αρχισυντάκτρια του MoneyWeek. Οι απόψεις είναι προσωπικές. 

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation