Οι HΠΑ, η Κίνα και η λογική του εμπορικού πολέμου

Δεν τους αποκαλούν πολέμους χωρίς λόγο. Ο τελευταίος γύρος εμπορικών κυρώσεων ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ κατευθύνεται από τα αισθήματα του φόβου και της έπαρσης, που οδηγούν και στο ξέσπασμα των πραγματικών πολέμων.

Η μία χώρα κάνει μια επιθετική κίνηση, οπότε η άλλη νιώθει υποχρεωμένη να απαντήσει με ανάλογο τρόπο. Και οι δύο πλευρές φοβούνται ότι αν κάνουν πίσω, θα γίνουν ρεζίλι στα μάτια του λαού τους και του υπόλοιπου κόσμου.

Η άποψη της κυβέρνησης Τραμπ είναι πως η Κίνα «κλέβει» στο εμπόριο για δεκαετίες. Αλλά αντί να απαντήσουν στον πρώτο γύρο των δασμών που επέβαλαν οι ΗΠΑ τον Ιούλιο με παραχωρήσεις, οι Κινέζοι αντέδρασαν ανακοινώνοντας τις δικές τους κυρώσεις. Οπότε τώρα ο πρόεδρος Τραμπ επιβάλλει δασμούς 10% σε επιπλέον κινεζικά προϊόντα, αξίας $200 δισ.

Όπως αναμενόταν, αντί να κάνουν πίσω, οι Κινέζοι υποσχέθηκαν να απαντήσουν στον τελευταίο γύρο με περισσότερους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα. Ακολουθώντας τη λογική της κλιμάκωσης, ο κ. Τραμπ υποσχέθηκε ότι θα πυροδοτηθούν περισσότεροι δασμοί -ενδεχομένως στο υψηλότερο επιτόκιο του 25%-, καλύπτοντας ουσιαστικά όλες τις κινεζικές εξαγωγές στην Αμερική.

Οι δύο πλευρές είναι διατεθειμένες να διακινδυνεύσουν έναν εμπορικό πόλεμο γιατί πιστεύουν ότι έχουν μια καλή ευκαιρία να κερδίσουν. Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι η κινεζική οικονομία αντιμετωπίζει προβλήματα και ως εκ τούτου είναι ευάλωτη στην αμερικανική οικονομική πίεση.

Ο Λάρι Κάντλοου, ανώτατος οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, ανέφερε πρόσφατα ότι «η οικονομία της Κίνας ακολουθεί καθοδική πορεία». Οι Αμερικανοί γνωρίζουν επίσης ότι η Κίνα απολαμβάνει ένα τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα με τις ΗΠΑ και είναι πιο ευάλωτη σε έναν πόλεμο δασμών.

Η κινεζική κυβέρνηση, αντίθετα, πιστεύει ότι το αυταρχικό πολιτικό σύστημα είναι σε πολύ καλύτερη θέση να αντέξει έναν εμπορικό πόλεμο από ό,τι το αμερικανικό μοντέλο, το οποίο είναι εκτεθειμένο στην πίεση και την απογοήτευση των ψηφοφόρων. Το καθεστώς στο Πεκίνο θα έχει καταγράψει πως η κυβέρνηση Τραμπ έχει αναγκαστεί ήδη να υποσχεθεί ότι θα διασώσει τους αγρότες που παράγουν σόγια, οι οποίοι έχουν επηρεαστεί δυσμενώς από τους δασμούς στην Κίνα.

Όπως σημειώνει ο Τζέρεμι Σαπίρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων: «Οι δύο πλευρές πιστεύουν ότι μπορούν να κερδίσουν, οπότε είναι διατεθειμένες να πολεμήσουν. Ο πόλεμος, στη γλώσσα της πολιτικής επιστήμης, είναι πάντα μια διαμάχη για το ποιος είναι πιο δυνατός, διαφορετικά δεν υπήρχε λόγος σύγκρουσης. Στην περίπτωση αυτή, ο εμπορικός πόλεμος είναι αναγκαίος για να εξακριβωθεί ποιος έχει δίκιο».

Μέχρι τώρα ο εμπορικός πόλεμος έχει διεξαχθεί κυρίως με τη χρήση δασμών. Αλλά σύντομα θα τελειώσουν τα αμερικανικά αγαθά στα οποία θα μπορεί να επιβάλλει δασμούς η Κίνα. Οπότε η κινεζική κυβέρνηση θα πρέπει να αναζητήσει άλλους τρόπους για να αντεπιτεθεί.

Είναι ήδη ορατές κάποιες αλλαγές. Διπλωμάτες λένε πως η Κίνα έχει ήδη χαλαρώσει την επιβολή των εμπορικών κυρώσεων στη Βόρεια Κορέα, που είναι σημαντικές για τις προσπάθειες των ΗΠΑ να αναγκάσουν το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν να ξεφορτωθεί τα πυρηνικά του όπλα.

Οι Κινέζοι είναι επίσης πιθανό να υψώσουν νέα ρυθμιστικά εμπόδια στις αμερικανικές επιχειρήσεις που λειτουργούν εντός της Κίνας. Και η Κίνα μπορεί επίσης να χειραγωγήσει το νόμισμά της για να μειώσει την αξία του, το οποίο μπορεί εύκολα να αντισταθμίσει τον αντίκτυπο στις τιμές από έναν δασμό 10%.

Υπάρχουν επίσης νέες φημολογίες για τον ρόλο της Κίνας ως μεγάλου αγοραστή αμερικανικού κρατικού χρέους.

Ορισμένοι υποστηρίζουν εδώ και καιρό ότι η Κίνα θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στις ΗΠΑ μόνο και μόνο αν αρνιόταν να αγοράσει αμερικανικά ομόλογα, δυσκολεύοντας με τον τρόπο αυτό τη χρηματοδότηση του ομοσπονδιακού ελλείμματος των ΗΠΑ. Η Χίλαρι Κλίντον επισήμανε κάποτε πως η Αμερική θα δυσκολευόταν να «κάνει τη σκληρή» στο Πεκίνο, γιατί η Κίνα είναι «ο τραπεζίτης της Αμερικής». Στα χρόνια του Μπαράκ Ομπάμα ωστόσο, η επικρατούσα άποψη είναι ότι η Κίνα δεν θα ξεφορτωνόταν ποτέ το αμερικανικό χρέος που έχει στα ταμεία της, γιατί αυτό θα μείωνε την αξία των ίδιων των αποθεμάτων της. Ωστόσο, με το έλλειμμα των ΗΠΑ να βρίσκεται άλλη μια φορά σε ανοδική τροχιά μετά τις περικοπές φόρων από τον Τραμπ, οι Κινέζοι θα διερευνήσουν την πιθανότητα να χρησιμοποιήσουν την απειλή του χρέους ως αντίποινο.

Μόλις ξεσπάσει ένας πόλεμος, εξελίσσονται διάφορων ειδών όπλα. Αυτό ισχύει τόσο στην περίπτωση των εμπορικών πολέμων όσο και των πραγματικών.

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation