Το κραχ της λίρας πληγώνει τις τουρκικές εταιρείες

Oι τελευταίοι μήνες ήταν εξαιρετικά επώδυνοι για τον συνήθως γεμάτο αυτοπεποίθηση εταιρικό τομέα της Τουρκίας. Αλλά κάθε ημέρα φαίνεται να γίνεται και πιο δύσκολη.

Οι εταιρείες στις κατασκευές, το real estate και την ενέργεια έχουν πληγεί από την αδύναμη λίρα, ενώ πλήγμα έχουν δεχθεί και οι τράπεζες που τις χρηματοδοτούν. Τον περασμένο μήνα η Turk Telekom, ένας μεγάλος τηλεπικοινωνιακός όμιλος, ανακοίνωσε ζημίες δεύτερου τρίμηνου περίπου 1 δισ. λίρες, καθώς δέχθηκε χτύπημα από την εκτόξευση του κόστους χρηματοδότησης σε ξένο νόμισμα. Mία μόλις εβδομάδα αργότερα, η λίρα έχασε το ένα πέμπτο της αξίας της έναντι του δολαρίου, με την Τουρκία να βυθίζεται σε μια κανονική νομισματική κρίση.

Η πτώση έχει πλήξει επιχειρήσεις που για χρόνια εκμεταλλεύονταν τις μεγαλύτερες ωριμάνσεις και τα χαμηλότερα επιτόκια για να δανείζονται σε ευρώ και δολάρια, αντί σε τουρκική λίρα. «Είναι εύκολο να μιλάς εκ των υστέρων» σημείωσε στέλεχος μεγάλης τουρκικής εταιρείας στον τομέα των υπηρεσιών. «Αλλά η τρέχουσα εμπειρία δείχνει πως ως τουρκικές εταιρείες δεν θα έπρεπε να είχαμε πάρει αυτό το ρίσκο (της αύξησης του χρέους σε ξένο νόμισμα)».

Έκθεση της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας έδειξε ότι το 85% των $293 δισ. σε δάνεια σε ξένο νόμισμα βρίσκεται στα χέρια 2.300 εταιρειών. Τούρκοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως οι μεγάλες εταιρείες πρέπει να έχουν στρατηγικές αντιστάθμισης κινδύνου για να προστατευτούν από τη συναλλαγματική μεταβλητότητα. Αλλά παραδέχονται ότι κάποιες εταιρείες δεν το κάνουν. Ο οίκος αξιολόγησης Fitch, προειδοποίησε σε πρόσφατη έκθεση, ότι εταιρείες λιανικής και όμιλοι καταναλωτικών αγαθών που δεν έχουν μεγάλες εξαγωγές είναι οι πιο εκτεθειμένοι.

Ακόμα και οι τουρκικές εταιρείες χωρίς μεγάλα χρέη σε ξένο νόμισα αντιμετωπίζουν δυσκολίες. «Έχουμε αρχίσει να έχουμε προβλήματα με τους προμηθευτές» δήλωσε ο ιδιοκτήτης μιας μικρής εταιρείας τροφίμων, ο οποία ζήτησε να μην κατανομαστεί. «Δεν μπορούν να προσφέρουν κάποια από τα προϊόντα που έχουμε παραγγείλει λόγω δυσκολιών στην τιμολόγηση».

Έξι εργοστάσια που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο βγήκαν εκτός λειτουργίας τη Δευτέρα στην Τουρκία, μετά τη σημαντική άνοδο του κόστους των καυσίμων, σύμφωνα με την Argus Media, η οποία ειδικεύεται στην ενέργεια.

Οι ρωγμές στον τουρκικό εταιρικό τομέα έχουν επεκταθεί και στον τραπεζικό τομέα, ο οποίος είναι αντιμέτωπος με τα δικά του προβλήματα χρηματοδότησης. Η Fitch έχει κατασκευάσει ένα «stress test» το οποίο υπολογίζει τον αντίκτυπο των μεταβαλλόμενων παγκόσμιων χρηματοοικονομικών συνθηκών στην Τουρκία. Προειδοποίησε πως η πιο αδύναμη λίρα δεν θα «αύξανε σημαντικά» μόνο τη μόχλευση των υπερχρεωμένων εταιρειών, αλλά θα ασκούσε πίεση και στις τράπεζες.

To βασικό σενάριο της έκθεσης υποθέτει ότι η λίρα θα υποχωρήσει στις 6 λίρες το δολάριο ως το τέλος του 2018. Την Τρίτη το πρωί, το νόμισμα βρισκόταν κοντά στο ιστορικό χαμηλό των 6,884 λιρών το δολάριο, έχοντας  υποχωρήσει και κάτω από το επίπεδο του 7,24 δολαρίων τη Δευτέρα, ενώ την Τετάρτη βρέθηκε οριακά κάτω από τα 6 δολάρια.

Αναλυτές της Goldman Sachs υποστηρίζουν σε σημείωμα που δημοσίευσαν την προηγούμενη εβδομάδα ότι η υποτίμηση της λίρας στο 7,1 έναντι του δολαρίου θα «μπορούσε να διαβρώσει σημαντικά το κεφάλαιο των τραπεζών» καθώς η αξία του αποτιμημένου σε λίρα ενεργητικού τους υποχωρεί έναντι των δανείων τους σε ξένο νόμισμα.

Οι τιμές των ομολόγων των τουρκικών τραπεζών που αποτιμώνται σε δολάριο κατέγραψαν σημαντική πτώση τη Δευτέρα, στέλνοντας τις αποδόσεις τους δραματικά υψηλότερα. Οι αποδόσεις των κύριων μη εξασφαλισμένων ομολόγων των τριών μεγαλύτερων τουρκικών τραπεζών – των Isbank, Akbank και Garanti – διαπραγματεύονται με απόδοση άνω του 10%, σύμφωνα με στοιχεία της Tradeweb.

Oι επενδυτές ανησυχούν επίσης και για τις ευρωπαϊκές τράπεζες με σημαντικές δραστηριότητες στην Τουρκία, στέλνοντας τις μετοχές της BBVA της Ισπανίας 3,3% χαμηλότερα σε νέο χαμηλό 52 εβδομάδων τη Δευτέρα, της ιταλικής Unicredit 3,9%, της ολλανδικής ING 3,1% και της γαλλικής BNP Paribas 1%.

Αναλυτές στη Deutsche Bank υπολογίζουν ότι το κόστος μιας αποχώρησης από την Τουρκία μπορεί να φτάσει το 12% της αξίας του μετοχικού κεφαλαίου της BBVA και το 4% της UniCredit και της ING.

Οι επενδυτές ανησυχούν ότι ο τουρκικός ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να δώσει μάχες σε διάφορα μέτωπα. Η κατάρρευση της αξίας της λίρας, η οποία έχει διολισθήσει πάνω από 40% από την αρχή του έτους, καθιστά πιο δύσκολη την εξυπηρέτηση του χρέους σε εξωτερικό νόμισα και την εισαγωγή αγαθών.

Mόνο τους επόμενους δώδεκα μήνες, οι ιδιωτικές εταιρείας της Τουρκίας εξαιρουμένων των τραπεζών, θα πρέπει να αποπληρώσουν ή να μετακυλίσουν 66 δισ. δολάρια σε ξένο χρέος. Για τις τράπεζες το ποσό είναι 76 δισ. δολάρια.

Οι τουρκικές τράπεζες ανέφεραν στο τέλος Ιουλίου ότι ακόμα δεν έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε χρηματοδότηση μέσω κοινοπρακτικών δανείων και ότι οι μεγάλες τράπεζες έχουν περιορισμένο αριθμό δανείων που ωριμάζουν αυτή τη χρονιά. Αλλά μια κάμψη στην οικονομία, που είναι πιθανό να προέλθει από την πτώση της εμπιστοσύνης, τα πιο σφιχτά δημοσιονομικά μέτρα ή την αύξηση των επιτοκίων, θα επιδείνωνε πολύ περισσότερο την κατάσταση για πολλές εταιρείες.

Ο συνδυασμός ενός πιο αδύναμου νομίσματος και πιο σκληρών συνθηκών λειτουργίας για τουρκικές εταιρείες αναμένεται να επιφέρει πλήγμα στην ποιότητα των δανείων στα βιβλία των τραπεζών της χώρας.

«Η νομισματική κρίση της Τουρκίας σημαίνει ότι οι τουρκικές τράπεζες θα πρέπει να περάσουν έναν επώδυνο πιστωτικό κύκλο» ανέφερε η Autonomous, εταιρεία ερευνών. Προέβλεψε ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις μεγάλες τράπεζες της χώρας μπορεί να αυξηθούν από το 3,5% επί του συνόλου των δανείων στο 25%, όσο και σε προηγούμενες κρίσεις αναδυόμενων αγορών και λίγο υψηλότερα από την τραπεζική κρίση που πέρασε η Τουρκία στις αρχές του αιώνα.

Μέχρι τώρα, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έχει αρνηθεί να αυξήσει τα επιτόκια, παρά τις εκκλήσεις των διεθνών επενδυτών να το κάνει, για να υπερασπιστεί το νόμισμα της. Ένας σημαντικός παράγοντας ήταν η αντίθεση του πρόεδρου Ταγίπ Ερντογάν στα υψηλότερα επιτόκια, τα οποία σύμφωνα με τον ίδιο «κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους».

Aλλά τη Δευτέρα η κεντρική τράπεζα προσπάθησε να χαλαρώσει την πίεση στις τουρκικές τράπεζες, οι οποίες αντιμετωπίζονται ως η ναυαρχίδα του χρηματοοικονομικού συστήματος χάρη στην εκκαθάριση που είχε ακολουθήσει την προηγούμενη κρίση, μειώνοντας το λόγο των ελάχιστων διαθεσίμων και υποσχόμενη να προσφέρει «όση ρευστότητα χρειάζονται οι τράπεζες». Ωστόσο, αυτό δεν θα εξομαλύνει το χτύπημα από την πιο αδύναμη λίρα, όπως φάνηκε να υποστηρίζει ένα τραπεζικό στέλεχος τη Δευτέρα.

«Στα επιτόκια, πρέπει να γίνει οτιδήποτε απαιτεί η επιστήμη των οικονομικών» δήλωσε στο Bloomberg, ο Αντνάν Μπαλί, CEO της Isbank, της μεγαλύτερης εισηγμένης τράπεζες της Τουρκίας, με βάση το ενεργητικό. «Μπορεί να μην μας αρέσει, αλλά πρέπει να κάνεις χημειοθεραπεία για να ξεφορτωθείς τον ανεπιθύμητο ιστό, βάζοντας σε κίνδυνο το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος. Τα επιτόκια είναι κάτι αντίστοιχο».

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation