Ο Τραμπ παίζει με τη φωτιά στη Μέση Ανατολή

Το άνοιγμα της αμερικάνικης πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ μοιάζει εκ πρώτης όψεως να ήταν μια καλά υπολογισμένη πρόκληση. Ο Ντόναλντ Τραμπ έστειλε στην εκδήλωση στενά οικογενειακά του μέλη. Την κόρη του, Ιβάνκα Τραμπ και τον γαμπρό του Τζάρεντ Κούσνερ. Δεν έκαναν καμία αναφορά στην διαμαρτυρία των Παλαιστινίων για την 70η επέτειο από την καταστροφή της πατρίδας τους.

Την ίδια ημέρα, ο ισραηλινός στρατός σκότωσε δεκάδες διαδηλωτές και τραυμάτισε χιλιάδες. Εν τω μεταξύ, ο Μάικ Πενς, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος, παρομοίασε τον κ. Τραμπ με τον βιβλικό βασιλιά Δαυίδ, αυτόν που νίκησε τον Γολιάθ ενάντια σε όλα τα προγνωστικά.

Ήταν συνολικά μια πολύ κακή ημέρα.

Αλλά όλη αυτή η αναταραχή γεννήθηκε από άγνοια παρά από προσεκτικό σχεδιασμό. Αν ο στόχος του κ. Τραμπ ήταν να εξοργίσει τους Άραβες, δεν θα μπορούσε να τα είχε πάει καλύτερα. Αυτή θα ήταν μια πιο καθησυχαστική εξήγηση. Στην πραγματικότητα, η αποξένωση των Παλαιστινίων ήταν παράπλευρη απώλεια.

Ο κ. Τραμπ δεν μπορούσε να αντισταθεί στους επαίνους για την εκδήλωση, βάζοντας μέχρι και μια μεγάλη πλακέτα με το όνομα του στην πρεσβεία. Είναι τέτοια η αγάπη του κ. Τραμπ για την προώθηση του ονόματος του που αμελεί την ατζέντα του.

Ψηλά στη λίστα της ατζέντας αυτής είναι το ακόμα αδημοσίευτο σχέδιο για μια λύση δύο κρατών στο παλαιστινιακό πρόβλημα. Ο κ. Τραμπ πιστεύει ότι στην Μέση Ανατολή μπορεί να επιτύχει εκεί που απέτυχαν οι προκάτοχοι του. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η επερχόμενη σύνοδος με τον Βορειοκορεάτη Κιμ Γιονγκ Ουν. Ωστόσο, η κίνηση με την πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ περιορίζει τις όποιες ελπίδες για λύση. Βγάζοντας από το τραπέζι το ζήτημα της κυριότητας της Ιερής Πόλης, ο κ. Τραμπ έχει διασφαλίσει πως οι Παλαιστίνιοι δεν θα έρθουν στο τραπέζι. Επίσης κάνει πιο δύσκολη τη ζωή των Αράβων φίλων του.

Οι Άραβες ηγέτες πλησιάζουν όλο και πιο κοντά στο να αναγνωρίσουν το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει. Τον περασμένο μήνα, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, δήλωσε στον Τζέφρι Γκόλντμπεργκ του The Atlantic ότι αποδέχεται το δικαίωμα ενός εβραϊκού έθνους κράτους, τουλάχιστον σε ένα κομμάτι της πατρογονικής του γης. Μια τέτοια δήλωση από τον θεματοφύλακα της Μέκκα αποτελεί ένα πολύ σημαντικό άνοιγμα. Ο πρίγκιπας διάδοχος είπε ακόμα σε εκδήλωση της εβραϊκής κοινότητας στη Νέα Υόρκη πως το παλαιστινιακό δεν βρίσκεται ούτε στα πρώτα 100 ζήτημα που απασχολούν τον απλό Σαουδάραβα, σύμφωνα με πρόσωπα που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση.

Αυτά ίσχυαν τότε. Μετά την εκδήλωση της Δευτέρας στην Ιερουσαλήμ, το παλαιστινιακό βρίσκεται σίγουρα στα πρώτα δέκα ζητήματα. Η αγανάκτηση των Αράβων ήταν τόσο μεγάλη, που οι αμερικάνικες πρεσβείες στη Μέση Ανατολή έπρεπε να ενισχυθούν με Αμερικανούς πεζοναύτες.

Αν αυτός είναι ο τρόπος που ασκεί ο κ. Τραμπ διπλωματία, τι ανάγκη έχει τον πόλεμο; Αλλά οι προοπτικές ενός πραγματικού πολέμου αυξάνονται ταχύτατα. Ο κ. Τραμπ τις ενισχύει με τις πράξεις του. Από την άποψη αυτή, διαφέρει από τους προηγούμενους προέδρους των ΗΠΑ. Ακόμα και ο Τζορτζ Μπους, ο οποίος διεξήγαγε τον «πόλεμο επιλογής» της Αμερικής στο Ιράκ, έδειχνε κάποια ευαισθησία για το αίσθημα των Αράβων. Ο κ. Τραμπ ενδιαφέρεται μόνο για τις ελίτ των Αράβων, ειδικά αυτές στον Κόλπο. Είναι χαρούμενες που έχουν τον κ. Τραμπ στο πλευρό τους στην ευρύτερη διαμάχη ανάμεσα σε Σουνίτες και Σιίτες.

Είναι όμως μεγάλη η διαφορά ανάμεσα σε έναν Αμερικανό πρόεδρο που προσπαθεί να επιλύσει μια τοπική διαμάχη και έναν που τάσσεται με το μέρος της μίας πλευράς.

Οι φοιτητές της ιστορίας θα έπρεπε να συμβουλευτούν τον 30ετή πόλεμο ανάμεσα σε Καθολικούς και Προτεστάντες στην Ευρώπη. Η Μέση Ανατολή είναι αντιμέτωπη με έναν αντίστοιχο κίνδυνο σήμερα. Η Αμερική δεν έχει πλέον την βούληση να κατευθύνει τις εξελίξεις στην περιοχή. Το εθνικό συμφέρον επιτάσσει συνεπώς να εμποδίσει κάποια άλλη δύναμη από το να το κάνει. Ένας διαφορετικός Αμερικανός πρόεδρος θα επιχειρούσε αυτό που ορισμένοι αποκαλούν «υπεράκτια εξισορρόπηση».

Αυτό θα σήμαινε στήριξη της μειονοτικής δύναμης, στην συγκεκριμένη περίπτωση το Ιράν, προς το συμφέρον της ισορροπίας στην περιοχή. Ο κ. Τραμπ κάνει το αντίθετο. Αποχωρώντας από την συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, ενθαρρύνει την ομάδα που φοράει τις σουνιτικές φανέλες. Αφήνει το ρόλο του διαιτητή στον Βλάντιμιρ Πούτιν της Ρωσίας.

Η άσκηση διπλωματίας είναι πάντα δύσκολη. Στη Μέση Ανατολή απαιτεί ιώβεια υπομονή. Το σημείο εκκίνησης είναι η κατανόηση πως οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι έχουν όλοι βαθιά εδραιωμένες πεποιθήσεις. Η ιστορία έχει επιβαρύνει τους Εβραίους με έναν μοναδικό, υπαρξιακό άγχος για την ίδια τους την επιβίωση. Δεν θα έπρεπε να έχει κανείς αμφιβολίες για αυτό. Οι Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από την γη τους. Κανείς δεν μπορεί να παίζει με τα αιτήματα τους. Ένας δίκαιος διαπραγματευτής θα ξεκινούσε αναγνωρίζοντας αυτές τις αμοιβαία αποκλειόμενες θέσεις.

Ο κόσμος περιμένει το σχέδιο του κ. Τραμπ για τη λύση των δύο κρατών με κομμένη την ανάσα. Το ετοιμάζει ο κ. Κούσνερ. Δεν είναι δύσκολο να το καταλάβει κανείς.

Όσοι παρακολουθούν τον κ. Τραμπ κρατάνε μια λίστα με τις προεκλογικές υποσχέσεις του. Μια ήταν η υπόσχεση να μεταφέρει την αμερικάνικη πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ. Μια άλλη ήταν να αποχωρήσει από την συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά. Τήρησε το λόγο του και στις δύο. Αλλά η υπόσχεση στην οποία πίστευε πραγματικά είναι αυτή που δεν μπορεί να τηρήσει. «Εγώ μόνος μου μπορώ να το λύσω», είπε ο κ. Τραμπ.

Η υπόσχεση αυτή έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε μια από τις πιο ακριβές που έχει δώσει.

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation