Oι αγορές και το ατύχημα που περίμεναν να συμβεί

Τον περασμένο μήνα ο Nτόναλντ Τραμπ, σαν να ήταν «ανεβασμένος» από τον καθαρό ορεινό αέρα, δήλωσε ορθώς στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ότι η αγορά μετοχών «σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλo» και λανθασμένα, ότι «έχει ανέβει περίπου 50% από την εκλογή μου».

Το βράδυ της Παρασκευής, ο δείκτης S&P έκλεισε σε ένα ακόμα ρεκόρ στις 2.872 μονάδες, περίπου 34% υψηλότερα από την ημέρα της εκλογής του κ. Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ.

Μια αρχική διόρθωση από τα υψηλά του Νταβός 10 ημέρες πριν έχει μετατραπεί σε κάτι μεγαλύτερο. Ως το τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, ο δείκτης έχει υποχωρήσει περίπου 4% και κινήθηκε χαμηλότερα και τη Δευτέρα (σ.σ. με βαριές απώλειες για τη Wall Street).

Ο καταλύτης για τη στροφή ήταν τα στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ που δημοσιεύτηκαν την Παρασκευή, τα οποία έδειξαν ότι οι μισθοί ενισχύθηκαν ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν, αυξάνοντας την πιθανότητα υψηλότερου πληθωρισμού στις ΗΠΑ και υψηλότερων επιτοκίων στα ασφαλή στοιχεία ενεργητικού και ως εκ τούτου, μικρότερη αξία για αυτά με υψηλότερο ρίσκο.

Το ερώτημα είναι αν οι οικονομικές προοπτικές στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο έχουν αλλάξει σημαντικά για να δικαιολογούν πιο χαμηλές τιμές στις χρηματοοικονομικές αγορές, ή αν η διόρθωση προκλήθηκε χωρίς προφανή αιτία, όπως σύμφωνα με τον καθηγητή του Yale Ρόμπερτ Σίλερ συμβαίνει συχνά, όταν αλλάζουν πορεία οι αγορές.

Εξετάζοντας πρώτα τα οικονομικά στοιχεία, τα στοιχεία για την αγορά εργασίας των ΗΠΑ έδειξαν ετήσια ανάπτυξη του ωρομίσθιου 2,9% τον Ιανουάριο, την υψηλότερη ετήσια άνοδο από το 2009 και σημαντικά πάνω από τις προβλέψεις για άνοδο 2,7%.

Η ταχύτερη αύξηση των μισθών δείχνει μια ζεστή αμερικανική οικονομία, η οποία έρχεται αντιμέτωπη με τους φυσιολογικούς περιορισμούς στην παραγωγική ικανότητα και απαιτεί την παρέμβαση των αρχών για να κατεβάσει ταχύτητες. Ο Ιαν Σέφερντσον, επικεφαλής οικονομολόγος της Pantheon Macroeconomics, ανέφερε: «Μια παρατεταμένη ανοδική πορεία των μισθών είναι βέβαιο ότι θα δώσει δύναμη στα “γεράκια” της Fed και θα αποδυναμώσει τα “περιστέρια”. Ήταν ένα ατύχημα που ήταν αναπόφευκτο».

Αυτό είναι το δίλημμα που περιμένει τον Τζερόμ Πάουελ, ο οποίος ορκίστηκε τη Δευτέρα ως ο νέος επικεφαλής της Fed.

Οι ΗΠΑ βρίσκονται επίσης πολύ μακριά από το μόνο μέρος στον κόσμο που τα οικονομικά στοιχεία είναι αναπάντεχα ισχυρά. Με τον σύνθετο μεταποιητικό δείκτη της ευρωζώνης να σκαρφαλώνει τον Ιανουάριο στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούνιο του 2006 και την ανάπτυξη της Κίνας να έχει ενισχυθεί το 2017, οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου έχουν ισχυρές επιδόσεις, κάτι που σημαίνει πως ο επί μακρόν αδύναμος πληθωρισμός μπορεί να αρχίσει να ανεβαίνει.

Αν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναβάθμισε τον περασμένο μήνα την πρόβλεψη για την ανάπτυξη το 2018 στο 3,9%, επικαλούμενο την «πιο ευρεία συγχρονισμένη άνοδο στην παγκόσμια ανάπτυξη από το 2010», οι οικονομολόγοι που εξετάζουν τα τελευταία στοιχεία πιστεύουν πως ο ρυθμός ανάπτυξης μπορεί να είναι ακόμα υψηλότερος. Ο Γκάβιν Ντέιβις, πρόεδρος της Fulcrum Asset Management, λέει πως οι μετρήσεις της εταιρείας του, που συνδυάζουν όλα τα διαθέσιμα στοιχεία για να υπολογίσουν την τρέχουσα επίδοση της οικονομίας, δείχνουν πως η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 4,5%, με τις ανεπτυγμένες οικονομίες να αναπτύσσονται πολύ πιο γρήγορα από τα διατηρήσιμα επίπεδα.

Είναι αλήθεια, ένας υψηλότερος από το αναμενόμενο πληθωρισμός στις ΗΠΑ θα ήταν ένα σημάδι για αυτό που θα ακολουθήσει και στις υπόλοιπες οικονομίες, που η ανεργία υποχωρεί ταχύτατα. Οι κεντρικές τράπεζες, οι οποίες αναμένεται εδώ και καιρό να αρχίσουν να επιβραδύνουν τη διαδικασία τυπώματος χρήματος το 2018, θα αρχίσουν τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, τα επιτόκια στις αγορές θα ανέβουν και αυτό θα ασκήσει καθοδική πίεση στις τιμές των ομολόγων και των μετοχών.

Αλλά οι θετικές προοπτικές για τις οικονομίες που οδηγούν σε αρνητικές προοπτικές για τις αγορές δεν είναι ο μόνος τρόπος για να δει κανείς τις τελευταίες εξελίξεις. Αν οι παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές βελτιωθούν πιο γρήγορα από ό,τι οι προσδοκίες για υψηλότερα επιτόκια, οι υψηλές αποτιμήσεις για τις μετοχές θα είναι και πάλι δικαιολογημένες. Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη βούτηξε στο 1,3% τον Ιανουάριο, έχοντας σκαρφαλώσει πρόσκαιρα στο 2% στις αρχές του 2017, δίνοντας μεγάλα περιθώρια στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αφήσει πολύ σταδιακά το πόδι από το γκάζι.

Υπάρχουν επίσης λόγοι για να αμφιβάλλει κανείς ότι το οικονομικό, και ειδικότερα το πληθωριστικό outlook, έχει αλλάξει όσο κάποιοι εκτιμούν. Στην Ευρώπη, με την ανεργία στην ευρωζώνη να είναι ακόμα στο 8,7%, μπορούν να δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας, χωρίς να υπάρξουν έντονες μισθολογικές ή πληθωριστικές πιέσεις.

Ακόμα και στις ΗΠΑ, υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες της τελευταίας ένδειξης ότι ο πληθωρισμός στους μισθούς ανεβάζει ταχύτητα και θα δημιουργήσει σημαντικές πληθωριστικές πιέσεις που δεν θα μπορούν να αγνοήσουν οι κεντρικές τράπεζες. Ο Χαρμ Μπάντχολτ, επικεφαλής οικονομολόγος της UniCredit για την αμερικανική αγορά, επισημαίνει ότι η άνοδος στα ωρομίσθια βασίστηκε σε μια «ασυνήθιστα μεγάλη» πτώση στις καταγεγραμμένες εβδομαδιαία ώρες εργασίας.

«Τα κέρδη στους μισθούς θα συνεχίσουν να επιταχύνονται σταδιακά, καθώς συνεχίζει να βελτιώνεται η αγορά εργασίας. Αλλά δεν θα έπρεπε να εκπλαγεί κανείς αν έβλεπε μια τεχνική διόρθωση των σημερινών στοιχείων (για την απασχόληση) πριν συνεχιστεί η ανοδική τάση» πρόσθεσε.

Λίγοι οικονομολόγοι βλέπουν την πιθανότητα να έχει βελτιωθεί η υποκείμενη δυνητική ανάπτυξη στις ανεπτυγμένες οικονομίες, κάτι που είναι αναγκαίο για μια βιώσιμη αύξηση της ανάπτυξης της παραγωγικότητας και για υψηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Το μεγαλύτερο μέρος της ανοδικής κίνησης στα επιτόκια της αγοράς αφορά τους τίτλους μικρότερης ωρίμανσης, κάτι που καταδεικνύει μια πιο απότομη άνοδο στα επίσημα επιτόκια από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως, αλλά όχι και ένα υψηλότερο επίπεδο επιτοκίων μακροπρόθεσμα.

Όπως υποστηρίζουν, το οικονομικό επιχείρημα της ανησυχίας για μια επιστροφή σε εποχές πληθωρισμού παραμένει αναπόδεικτο. «Η πρόσφατη άνοδος στην παγκόσμια ανάπτυξη είναι κυρίως ένα κυκλικό φαινόμενο ζήτησης, που μέχρι τώρα είχε ένα ήπιο αντίκτυπο στη μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη» λέει ο κ. Ντέβις.

Αν ωστόσο οι ενδείξεις για την αύξηση των μισθών στις ΗΠΑ γίνουν πιο έντονες και αρχίζουν να επεκτείνονται και σε άλλες ισχυρές αγορές εργασίας, όπως η Ιαπωνία και η Γερμανία, οι βαθύτεροι φόβοι για τις αποτιμήσεις των μετοχών θα ενταθούν τους επόμενους μήνες.

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation