Η ΕΕ και το μονοπάτι ένταξης για έξι βαλκανικές χώρες

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κρατήσει ανοικτή την προοπτική ένταξης έξι χωρών των Δυτικών Βαλκανίων μέχρι το 2025, στην προσπάθειά της να δώσει νέα «πνοή» στη διεύρυνση του μπλοκ, να ενισχύσει τον έλεγχο της μετανάστευσης και να αντιμετωπίσει τη ρωσική επιρροή στην ασταθή αυτή περιοχή.

Έγγραφο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θα δημοσιοποιηθεί την Τρίτη και το οποίο θέτει τον στόχο για τη μεγαλύτερη διεύρυνση των τελευταίων δύο δεκαετιών στο μπλοκ, μπορεί να μην τύχει καλής υποδοχής από ορισμένα υπάρχοντα μέλη της ΕΕ που βλέπουν με επιφύλαξη την περαιτέρω διεύρυνση.

Όμως, Ευρωπαίοι διπλωμάτες λένε πως το φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα, αν και είναι περισσότερο για να δώσει κίνητρο παρά ρεαλιστικό, είναι κρίσιμης σημασίας για να συσφιχθούν οι σχέσεις μεταξύ των Βρυξελλών και των εθνών που προέκυψαν από την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας, συν της γειτονικής Αλβανίας.

Η προοπτική της μελλοντικής ένταξης στην ΕΕ, όσο απόμακρη και αν είναι, από καιρό αποτελούσε κίνητρο για μεταρρυθμίσεις και συμφιλίωση στην περιοχή μετά τους πολέμους της δεκαετίας του 1990 στα Βαλκάνια.

Όμως, η «κόπωση της διεύρυνσης» μετά την οικονομική κρίση του 2008 και τα προβλήματα χρέους της ευρωζώνης -καθώς και την ψήφο του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ, αν και προηγουμένως τασσόταν υπέρ της διεύρυνσης της ένωσης- έχουν θέσει εν αμφιβόλω αυτή την προοπτική.

«Κατά κάποιον τρόπο, (οι έξι) δεν είναι outsiders, βρίσκονται ήδη εντός και τους χρειαζόμαστε», ανέφερε Ευρωπαίος διπλωμάτης που τάσσεται υπέρ της διεύρυνσης. «Γι’ αυτό χρειάζεται να δώσουμε νέα πνοή στη διαδικασία της διεύρυνσης, χωρίς να παρέχουμε σύντομους δρόμους». Τόνισε πως ο στόχος του 2025 είναι ενδεικτικός και μπορεί να αλλάξει.

Η Επιτροπή αναμένεται επίσης να ζητήσει από τις έξι χώρες των δυτικών Βαλκανίων να επιλύσουν τις εκκρεμείς διμερείς διαφωνίες τους και να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά, αναγνωρίζοντας τα προβλήματα που μάστιζαν άλλα νέα μέλη την τελευταία δεκαετία.

Η Σερβία και το Μαυροβούνιο, που έχουν ήδη ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, θεωρούνται ως οι δύο πιθανότερες χώρες των δυτικών Βαλκανίων που θα επιτύχουν το ορόσημο του 2025, πριν από την Αλβανία, την πΓΔΜ, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο.

Η ώθηση για διεύρυνση αποτελεί μια προσπάθεια να υλοποιηθεί μια δέσμευση που έλαβε τον Σεπτέμβριο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, να διευρύνει την ένωση των 28 μελών μετά την αποχώρηση της Βρετανίας. Ο κ. Γιούνκερ αναμένεται να κάνει περιοδεία στα Βαλκάνια τον επόμενο μήνα για να ξεκινήσει την προετοιμασία για ένα συνέδριο αφιερωμένο στην περιοχή, το οποίο θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο στη Σόφια.

Η ΕΕ ξεκίνησε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με το Μαυροβούνιο το 2012 και με τη Σερβία δυο χρόνια αργότερα, ενώ η πΓΔΜ και η Αλβανία περιμένουν τις συστάσεις της Κομισιόν προκειμένου να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις για ένταξη στην ΕΕ. Ο κ. Γιούνκερ δήλωσε το Νοέμβριο πως αναμένει η Σερβία και το Μαυροβούνιο να είναι μέλη της ΕΕ μέχρι το 2025.

Τα δυτικά Βαλκάνια έχουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία για την ΕΕ καθώς είναι ένας από τους βασικούς μεταναστευτικούς διαδρόμους που συνέβαλαν στην πυροδότηση της κρίσης του 2015-2016, όταν περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι αναζήτησαν άσυλο στο μπλοκ. Οι υπεύθυνοι χάραξης ευρωπαϊκής στρατηγικής φοβούνται επίσης την επεκτεινόμενη επιρροή της Ρωσίας σε μια περιοχή στην οποία έχει παραδοσιακούς συμμάχους.

Η Μόσχα έχει αρχίσει να εκμεταλλεύεται τον αυξανόμενο κυνισμό έναντι των υποσχέσεων ένταξης στην ΕΕ, παρουσιάζοντας εαυτόν ως έναν εναλλακτικό εταίρο.

«Ένας σημαντικός αριθμός πολιτών της περιοχής πιστεύουν πως δεν θα ενταχθούν ποτέ στην ΕΕ», σύμφωνα με τον Florian Bieber, ειδήμονα στην περιοχή νοτιοανατολικής Ευρώπης, στο πανεπιστήμιο του Graz. «Ο κόσμος έχει κάπως εγκαταλείψει την ιδέα σε μεγάλο βαθμό».

Όμως ο κ. Bieber σημείωσε πως υπάρχει πιθανότητα το έγγραφο στρατηγικής της ΕΕ, ακολουθούμενο από τη σύνοδο στη Σόφια, να αρχίσει να πείθει τα κράτη των δυτικών Βαλκανίων πως παραμένουν οι ελπίδες να γίνουν μελλοντικά μέλη.

Το ασυνήθιστο είναι πως τόσο η Βουλγαρία, η οποία έχει την προεδρία της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο αυτού του έτους, όσο και η Αυστρία, που θα ακολουθήσει το δεύτερο εξάμηνο, έχουν κάνει την περιοχή προτεραιότητά τους.

Αν και πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ, περιλαμβανομένων ορισμένων χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που εντάχθηκαν πρόσφατα, τάσσονται υπέρ της διεύρυνσης, ωστόσο οι περιοχές των δυτικών Βαλκανίων μπορεί να έρθουν αντιμέτωπες με αντιστάσεις από ορισμένες ισχυρές χώρες.

Η Ισπανία ιστορικά αρνείται να αναγνωρίσει το Κόσοβο, την αποσχισθείσα πρώην επαρχία της Σερβίας, ως ανεξάρτητο κράτος λόγω των ανησυχιών για τον πιθανό αντίκτυπο που θα είχε κάτι τέτοιο στο status της Καταλονίας.

Η διεύρυνση της ΕΕ θα πρέπει επίσης να εξαρτάται από την επίλυση διμερών διαφορών των νέων μελών, σημειώνουν οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες, παραπέμποντας στην αποσταθεροποιητική επίπτωση της διαμάχης για τα σύνορα μεταξύ των μελών της ΕΕ Κροατίας και Σλοβενίας.

Η Ελλάδα για δεκαετίες αντιτίθεται στη χρήση του ονόματος «Μακεδονία», που επέλεξε η πΓΔΜ όταν κήρυξε την ανεξαρτησία της από την Γιουγκοσλαβία το 1991.

Η Επιτροπή θα αναθέσει επίσης στις έξι χώρες των δυτικών Βαλκανίων να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά, μετά τα προβλήματα που οδήγησαν τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία να τεθούν υπό ειδική παρακολούθηση όταν εντάχθηκαν στην ΕΕ το 2007.

Οι Βρυξέλλες ήγειραν την περασμένη εβδομάδα ανησυχίες αναφορικά με την απειλή για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και τη μάχη κατά της διαφθοράς στη Ρουμανία.

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation