Αντίο θείε Σαμ, καλωσήλθες θείε Ντόναλντ

Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν χώρες που βασίζονται στην προστασία και στον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ.

Αλλά ο παλιός, αξιόπιστος θείος Σαμ φαίνεται να έχει πάει σε παρατεταμένες διακοπές και ο διαβολικός δίδυμός του, ο θείος Ντόναλντ, έχει εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο. Το αποτέλεσμα είναι μια σύγχυση και ενδοσκόπηση από ορισμένους από τους πιο στενούς συμμάχους των ΗΠΑ.

Τρεις χώρες, η Βρετανία, η Αυστραλία και η Ιαπωνία, καταδεικνύουν το πρόβλημα. Και οι τρεις περηφανεύονται για τις στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Και οι τρεις κυβερνώνται από κεντροδεξιές κυβερνήσεις, που σε φυσιολογικές συνθήκες θα ανέμεναν καλές σχέσεις με τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο.

Αλλά και οι τρεις βλέπουν τους πρωθυπουργούς τους να εξευτελίζονται ή να έρχονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση από τον κ. Τραμπ. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα ήταν με το retweet του προέδρου σε ένα αντι-μουσουλμανικό βίντεο μιας ακροδεξιάς ομάδας στη Βρετανία. Το αποτέλεσμα ήταν μια άνευ προηγουμένου, άκαιρη και εντελώς αχρείαστη διαμάχη ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο και τη Βρετανίδα πρωθυπουργό. Η αναβληθείσα επίσκεψη του κ. Τραμπ στη Βρετανία φαίνεται να μετατίθεται τώρα για το μακρινό μέλλον.

Η Τερέζα Μέι βιώνει μια τραυματική επαφή, σαν και αυτή που γνώρισε ο Μάλκομ Τέρνμπουλ, ο Αυστραλός πρωθυπουργός. Η πρώτη του τηλεφωνική συνομιλία με τον κ. Τραμπ εξελίχθηκε σε καβγά, όταν ο κ. Τέρνμπουλ ζήτησε από τον πρόεδρο να τηρήσει τη συμφωνία ΗΠΑ-Αυστραλίας για τη μετεγκατάσταση προσφύγων.

Ο Σίνζο Άμπε, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, έχει με μαεστρία αποφύγει τις ντροπιαστικές αντιπαραθέσεις με τον κ. Τραμπ. Αλλά όσο φίλοι αν εμφανίζονται στο γήπεδο του γκολφ, τίποτα δεν αλλάζει το γεγονός πως η εκλογή του κ. Τραμπ αποτέλεσε ένα πλήγμα για την κυβέρνηση Άμπε. Την πρώτη ημέρα της θητείας του, ο Αμερικανός πρόεδρος ακύρωσε την εμπορική συμφωνία των χωρών του Ειρηνικού (TPP), η οποία είχε αποτελέσει βασικό πυλώνα της οικονομικής και αμυντικής πολιτικής του κ. Άμπε.

Παρά τους εξευτελισμούς αυτούς, οι κυβερνήσεις της Βρετανίας, της Αυστραλίας και της Ιαπωνίας, έχουν όλες τους σφίξει τα δόντια και έχουν προσπαθήσει να καλοπιάσουν τον θείο Ντόναλντ. Και οι τρεις χώρες αντιμετωπίζουν προκλήσεις που τις αναγκάζουν να αναζητούν περισσότερο από ποτέ μια συμμαχία με τις ΗΠΑ. Με την άνοδο της Κίνας, η Ιαπωνία και η Αυστραλία είναι αποφασισμένες να ενισχύσουν την αμερικανική παρουσία στον Ειρηνικό. Η Βρετανία δυσκολεύεται με το Brexit και ονειρεύεται μια νέα εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ.

Η εξάρτηση από τις ΗΠΑ είναι επίσης πλήρως ενσωματωμένη στην εξωτερική και αμυντική πολιτική των τριών κρατών. Οπότε ελπίζουν πως οι σύμβουλοι του θείου Ντόναλντ θα κρατήσουν την Αμερική στον δρόμο της, μέχρι ο παλιός, αξιόπιστος θείος Σαμ να εμφανιστεί ξανά.

Η υποχωρητική στάση της Βρετανίας, της Ιαπωνίας και της Αυστραλίας μπορεί να οδηγήσει τον κ. Τραμπ να καταλήξει πως το να εξευτελίζει συχνά στενούς συμμάχους είναι μια πρακτική χωρίς κόστος. Αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν επικίνδυνο. Γιατί ενώ η επίσημη πολιτική παραμένει η ίδια, η Βρετανία, η Ιαπωνία και η Αυστραλία διεξάγουν όλες δημόσιες συζητήσεις για τη σχέση τους με τις ΗΠΑ, οι οποίες καταδεικνύουν την πιθανότητα ριζικών αλλαγών στο μέλλον.

Η κυβέρνηση Τέρνμπουλ μόλις εξέδωσε μια «Λευκή Βίβλο» που διαβεβαιώνει ότι η «Αυστραλία θα συνεχίσει να στηρίζει τον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ». Αλλά ορισμένοι επιφανείς Αυστραλοί υποστηρίζουν ότι η εδραίωση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας σε μια συμμαχία με τις ΗΠΑ δεν είναι μια βιώσιμη επιλογή μακροπρόθεσμα. Ο Χιουγκ Γουάιτ, πρώην υψηλόβαθμος αξιωματούχος που είναι πλέον ακαδημαϊκός, υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι η Κίνα θα αντικαταστήσει την Αμερική ως κυρίαρχη δύναμη στον Ειρηνικό. Ο κ. Γουάιτ, πιστεύει πως η εκλογή του κ. Τραμπ είναι ένα «τεράστιο επιπρόσθετο χτύπημα» στην παραδοσιακή ανάγκη της Αυστραλίας για στήριξη από τις ΗΠΑ.

Η κρίση με τη Βόρεια Κορέα μπορεί να κλιμακώσει τις ανησυχίες των Αυστραλών για τον κ. Τραμπ. Ο κ. Τέρνμπουλ έχει διαμηνύσει πως η Αυστραλία θα λάβει μέρος σε έναν πόλεμο στην κορεατική χερσόνησο, «αν γίνει επίθεση κατά των ΗΠΑ». Αλλά Αυστραλοί αξιωματούχοι προειδοποιούν πως η κατάσταση μπορεί να είναι πολύ διαφορετική, αν ένας κορεατικός πόλεμος προκληθεί από μια προληπτική επίθεση των ΗΠΑ. Στην περίπτωση αυτή, η Αυστραλία δεν θα πολεμήσει στο πλευρό της Αμερικής, σπάζοντας την παράδοση που δημιουργήθηκε στους δύο προηγούμενους παγκόσμιους πολέμους, στην Κορέα, στο Βιετνάμ και στο Ιράκ.

Η κορεατική κρίση και η ιδιότροπη φύση της κυβέρνησης Τραμπ προκαλούν και στην Ιαπωνία τάσεις ενδοσκόπησης. Ο κ. Άμπε παραμένει αποφασισμένος να διατηρήσει τον στενό εναγκαλισμό με τις ΗΠΑ. Αλλά μόλις το 24% των Ιαπώνων ισχυρίζονται ότι εμπιστεύονται τον κ. Τραμπ για να «κάνει το σωστό» στις διεθνείς σχέσεις, έναντι 78% που εμπιστεύονταν τον Μπαράκ Ομπάμα. Αυτή η βουτιά στα επίπεδα εμπιστοσύνης στην αμερικανική ηγεσία σημαίνει πως τίθενται σε δημόσια διαβούλευση ιδέες που αποτελούσαν ταμπού, με την αριστερά να πιέζει για μια επαναπροσέγγιση με την Κίνα και τη δεξιά να τάσσεται υπέρ ενός πιο γρήγορου επανεξοπλισμού.

Οι επιλογές της Μεγάλης Βρετανίας φαίνονται ακόμα λιγότερες από αυτές της Ιαπωνίας, γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αναπτύξει μακροπρόθεσμη συνεργασία με τις ΗΠΑ στα πυρηνικά όπλα και στις υπηρεσίες πληροφοριών. Αλλά το Brexit κατέδειξε πως τη βρετανική κοινή γνώμη είναι έτοιμη να εξετάσει αλλαγές στην ασκούμενη πολιτική που θεωρούνται αδιανόητες από το κατεστημένο. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν, ο ηγέτης του Εργατικού κόμματος που είναι στην αντιπολίτευση, έχει ένα μακρύ ιστορικό αντι-αμερικανισμού και μπορεί τώρα να διαπιστώσει πως οι Βρετανοί ευθυγραμμίζονται περισσότερο με τη δική του βαθιά δυσπιστία απέναντι στην Ουάσινγκτον.

Δεδομένης της αποστροφής του για τους συμμάχους των ΗΠΑ, ο κ. Τραμπ πιθανότατα δεν ανησυχεί ιδιαίτερα για τις απόψεις του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιαπωνίας και της Αυστραλίας.

Αλλά το δίκτυο των συμμαχιών των ΗΠΑ (όπως το αμυντικό σύμφωνο ΗΠΑ-Ιαπωνίας, το ΝΑΤΟ και η συμφωνία με την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία) αποτελούν τους πυλώνες της αμερικανικής ισχύος. Αν οι συμμαχίες αυτές καταρρεύσουν, θα καταρρεύσει μαζί τους και η παγκόσμια ισχύς των ΗΠΑ.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation