Γιατί η Μπάρτσα είναι «δύναμη» στον καταλανικό εθνικισμό

«Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να ψηφίσουμε», τόνισε ο Ζοζέπ Γκουαρντιόλα, ο πρώην αρχηγός και προπονητής της Μπαρτσελόνα, νυν manager της Μάντσεστερ Σίτι, σε καταλανική πολιτική συγκέντρωση 40.000 ανθρώπων τον Ιούνιο.

Η Μπαρτσελόνα, αναμφίβολα η πιο δημοφιλής ποδοσφαιρική ομάδα στον κόσμο και μεγαλύτερος θεσμός της Καταλονίας, στηρίζει το ανεπίσημο δημοψήφισμα της Κυριακής για την καταλανική ανεξαρτησία.

Η ομάδα υποστηρίζει πως είναι «ουδέτερη» στο αν οι Καταλανοί θα επιλέξουν την ανεξαρτησία. Αλλά όπως και ο κ. Γκουαρντιόλα, έχει εκφράσει άποψη για ένα πράγμα: οι Καταλανοί θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να ψηφίσουν, ενώ αντίθετα η κυβέρνηση στη Μαδρίτη απορρίπτει το δημοψήφισμα ως παράνομο.

Αν η Καταλονία αποκτήσει ποτέ την ανεξαρτησία της, τότε η Μπάρτσα, όπως είναι γνωστή η ομάδα, θα έχει παίξει έναν ρόλο.

Αφότου ιδρύθηκε το 1899, η Μπάρτσα έχει σταθεί κυρίαρχο σύμβολο του «καταλανισμού»: της ιδέας πως η Καταλονία έχει μια ταυτότητα που διαφέρει από την ισπανική. Ο συγγραφέας Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν, χαρακτήρισε την Μπάρτσα «άοπλο στρατό της Καταλονίας».

Αρχής γενομένης από το 1919, η ομάδα επανειλημμένως υποστήριξε τις αξιώσεις της Καταλονίας για «καθεστώς αυτονομίας». Τη δεκαετία του 1920, ντόπιοι κυμάτιζαν τη σημαία της ομάδας σε εθνικιστικές διαμαρτυρίες ενάντια στον Ισπανό δικτάτορα, το στρατηγό Πρίμο ντε Ριβέρα.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, καθώς η εξουσία του φασίστα στρατηγού Φρανθίσκο Φράνκο έφθινε, η απαγορευμένη σημαία και γλώσσα της Καταλονίας άρχισαν να επανεμφανίζονται για πρώτη φορά στο Καμπ Νου, το στάδιο της Μπαρτσελόνα. Και ο καταλανισμός της Μπάρτσα έχει ανθήσει στην πιο φεντεραλιστική μετα-Φράνκο Ισπανία των τελευταίων 40 ετών.

Οι περισσότεροι διευθυντές της ομάδας έχουν ιστορικά γοητευτεί από την εθνικά καταλανική μπουρζουαζία της Μπαρτσελόνα. Συνήθως μιλούν καταλανικά στις συνεδριάσεις του συμβουλίου, αν και η lingua franca στα πολυεθνικά αποδυτήρια είναι τα ισπανικά.

Αυτή την καταλανική παράδοση υπογραμμίζει το μότο της ομάδας «Més que un club» -παραπάνω από μια ομάδα. Στην ουσία, η Μπάρτσα έχει γίνει τόσο ισχυρό εθνικιστικό σύμβολο που πολλοί Καταλανοί την υποστηρίζουν ως συναισθηματικό υποκατάστατο για το κράτος που δεν έχουν. Αυτό βοηθά να εξηγηθεί το υπερμεγέθες πάθος που κινητοποιεί η ομάδα.

Η Μπάρτσα παίζει στην δεύτερη πόλη μιας ευρωπαϊκής χώρας μεσαίου μεγέθους και είχε κατακτήσει πρωτάθλημα στην Ευρώπη μόνο μία φορά πριν περάσει σε χρυσή περίοδο από το 2006. Ωστόσο για δεκαετίες γέμιζε διαρκώς το μεγαλύτερο στάδιο της Ευρώπης (Το Καμπ Νου έχει 99.354 θέσεις). Το περιοδικό Forbes και η Hookit, μια εταιρία που παρακολουθεί την αξία των χορηγιών στα ψηφιακά μέσα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπολόγισε πέρυσι πως η Μπάρτσα έχει 145 εκατ. followers στα social media, δηλαδή το μεγαλύτερο αριθμό για ποδοσφαιρική ομάδα στον πλανήτη, αλλά και το μεγαλύτερο σε σύγκριση με το συνολικό αριθμό για όλες τις ομάδες της λίγκας του NFL.

Η εθνικιστική διάσταση της ομάδας έχει επίσης βοηθήσει να μετατραπούν οι αγώνες της Μπάρτσα ενάντια στη Ρεάλ Μαδρίτης, στην πιο δημοφιλή έχθρα στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Υπό τον Φράνκο, πολλοί φαν της Μπάρτσα θεωρούσαν τη Ρεάλ Μαδρίτης ως πρέσβειρα της μαδριλένικης κεντρικής εξουσίας. Κάποιοι θερμοκέφαλοι ακόμα το πιστεύουν.

Πολλοί Καταλανοί εκφράζουν τον εθνικισμό τους στο Καμπ Νου τις Κυριακές, ακριβώς γιατί δεν μπορούν να τον εκφράσουν μέσα από ένα κράτος. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι περισσότεροι από αυτούς επιθυμούν ένα κράτος. Ιστορικά, οι δημοσκοπήσεις στην Καταλονία σπάνια δίνουν πλειοψηφία στη στήριξη υπέρ της ανεξαρτησίας. Για κάποιους ντόπιους, το να ζητοκραυγάζουν για την Μπάρτζα δείχνει να είναι αρκετή εκτόνωση.

Ωστόσο τελευταία, η ομάδα έχει βοηθήσει στο να δοθεί προβολή στο δημοψήφισμα -τόσο εγχώρια όσο και σε όλο τον κόσμο. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι φαν στο Καμπ Νου κραυγάζουν «Αφήστε μας να ψηφίσουμε» και κάποιοι έχουν τραγουδήσει ή έχουν κυματίσει σημαίες υπέρ της ανεξαρτησίας.

Σχεδόν οποιαδήποτε πολιτική δήλωση κάνει η ομάδα -για παράδειγμα, τη άμεση καταδίκη της στη σύλληψη των αξιωματούχων της καταλανικής κυβέρνησης που διοργάνωναν το δημοψήφισμα- έρχεται πρώτο στα τοπικά τηλεοπτικά δελτία. Όταν ο αμυντικός της ομάδας, Ζεράρ Πικέ, στηρίζει το δημοψήφισμα ή ο κ. Γκουαρντιόλα ενθαρρύνει τη διεθνή κοινότητα να το στηρίξει, κόσμος στην Κίνα που δεν είχε ξανακούσει για την Καταλονία αρχίζει να δίνει προσοχή.

Πριν το ματς της Μπάρτσα ενάντια στη Λας Πάλμας την ημέρα του δημοψηφίσματος, η ομάδα θα κάνει ζέσταμα με φανέλες στα χρώματα της Senyera, της σημερινής σημαίας της Καταλογίας.

Όλα αυτά έχουν σημασία γιατί οι Καταλανοί σεπαρατιστές δεν χρειάζεται απλά να κερδίσουν στο δημοψήφισμα. Χρειάζονται και μια μεγάλη συμμετοχή στο δημοψήφισμα, προκειμένου η Μαδρίτη και ο κόσμος να πάρουν στα σοβαρά τα αιτήματά της -γι’ αυτό η Μαδρίτη κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει την προσφυγή στην κάλπη.

Και αν μια μέρα η Καταλονία πράγματι κερδίσει την ανεξαρτησία της, οι φαν της Μπάρτσα είναι βέβαιοι πως θα επιτραπεί στην ομάδα τους να συνεχίζει να παίζει στο ισπανικό πρωτάθλημα. Εξάλλου, χωρίς τη Μπάρτσα, δεν θα έχει να στερηθεί μόνο η λίγκα, αλλά και η Ρεάλ Μαδρίτης.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation