Το τίμημα της νέας θητείας Μέρκελ στην καγκελαρία

Η Άνγκελα Μέρκελ προέβλεπε ότι αυτή θα ήταν η πιο δύσκολη εκλογική καμπάνια της πολιτικής της καριέρας. Εντέλει το συντηρητικό μπλοκ κέρδισε με μεγάλη διαφορά τον Μάρτιν Σουλτς, αλλά η νίκη ήρθε με κόστος.

Πολλοί ψηφοφόροι εγκατέλειψαν τα παραδοσιακά κόμματα, περιλαμβανομένου του δικού της CDU, για τους λαϊκιστές του AfD που γίνεται το πρώτο ακροδεξιό κόμμα που μπαίνει στο κοινοβούλιο μετά τους ναζί.

Ενώ η προσέγγιση «μητέρα του έθνους» εξασφάλισε την τέταρτη θητεία της, η εικόνα που μένει από την προεκλογική καμπάνια είναι των εξαγριωμένων διαδηλωτών του AfD στις συγκεντρώσεις της. Αν και λίγοι σε αριθμό, οι εισβολές τους έδωσαν ένα σκληρότερο τόνο στη γερμανική πολιτική σκηνή.

Η νίκη της Μέρκελ τής αφήνει τη μεγάλη πρόκληση να αντιμετωπίσει το AfD που κεφαλαιοποίησε τον χειρισμό της καγκελαρίου στην προσφυγική κρίση του 2015-2016 και την άφιξη περισσότερων του ενός εκατομμυρίου μουσουλμάνων προσφύγων.

Εν τω μεταξύ πρέπει να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση σε δύσκολες συνθήκες, κάτι που μπορεί να φέρει στη χώρα πρώτη φορά μια τριπλή κυβερνητική συμμαχία. Παράλληλα αντιμετωπίζει διεθνή θέματα, από τη Βόρεια Κορέα και τα εθνικιστικά ξεσπάσματα του Ντόναλντ Τραμπ έως τα αμφιλεγόμενα σχέδια του Εμανουέλ Μακρόν για τη μεταρρύθμιση της Ευρώπης.

Κι όμως θα μπορούσαν να είναι όλα πολύ χειρότερα για την 63χρονη καγκελάριο. Ως τις αρχές του 2017, το εκλογικό της σερί φαινόταν να δοκιμάζεται από τις τεράστιες απώλειες που της δημιούργησε η προσφυγική κρίση. Ο νεοεκλεγείς στην ηγεσία του SPD Μάρτιν Σουλτς απολάμβανε αύξηση δημοτικότητας. Το CDU ήταν σε πόλεμο με το αδελφό βαυαρικό κόμμα CSU για το θέμα των ποσοστώσεων στους πρόσφυγες.

Η Άνγκελα Μέρκελ άλλαξε τη ροή των πραγμάτων με μια ήρεμη καμπάνια βασισμένη στη φήμη της ως διεθνούς ηγέτιδας και επιτυχημένης μάνατζερ μιας ανθούσας οικονομίας. Όπως στις προηγούμενες εκλογές, εστίασε στο κέντρο, κλέβοντας χωρίς ντροπή πολιτικές του SPD όπως τον κατώτερο μισθό. Στάθηκε προσεκτική γύρω από το προσφυγικό ερώτημα, ισορροπώντας μεταξύ δηλώσεων ότι οι ροές δεν θα επαναληφθούν ποτέ, απόψεων για μια Γερμανία στην οποία οι πρόσφυγες μπορούν να ενσωματωθούν όπως οι πολίτες των διαφορετικών περιφερειών της ομοσπονδίας και αποφεύγοντας ακόμα και να αναφερθεί στο AfD.

O Ulrich Schneekloth του κέντρου πολιτικής ανάλυσης Kantar Public δηλώνει: «Η Μέρκελ έβαλε το CDU στο κέντρο, εκεί που κέρδισε πολύ περισσότερες ψήφους από αυτούς που έχασε από τη συντηρητική δεξιά.

Ο Σουλτς της έκανε ευκολότερη τη ζωή αποτυγχάνοντας να χαράξει διακριτές θέσεις. Μια επίθεση στην κοινωνική ανισότητα απέτυχε εξαιτίας στοιχείων που δείχνουν ότι οι πολλοί Γερμανοί ποτέ δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση. Χώλαινε καθώς το SPD ήταν σύμμαχος της Μέρκελ, κάτι που σημαίνει ότι ήταν συνυπεύθυνο για τις πολιτικές, περιλαμβανομένων και αυτών που αφορούσαν τους πρόσφυγες.

Το μοναδικό debate μεταξύ Μέρκελ και Σουλτς έδειξε ότι οι δύο ηγέτες ήταν περισσότερο ευγενικοί εταίροι που συνομιλούσαν παρά πολιτικοί αντίπαλοι: «ένα ντουέτο, όχι μια μονομαχία», είπε ένας σχολιαστής.

Μετά την προσφυγική κρίση όμως τα ποσοστά του CDU/CSU είναι πολύ κάτω του 41,5% του 2013. Η είσοδος του AfD στην Bundestag στοιχειώνει τη νίκη της. Μπορεί ακόμα και να υπονομεύσει την ηγεσία στο ίδιο της το μπλοκ, όπου συντηρητικοί ασπάζονται κάποιες από τις επιφυλάξεις του AfD στο προσφυγικό. Ενώ δεν συζητά ανοικτά γι’ αυτό, η Μέρκελ πιθανότατα σκέφτεται την υστεροφημία της και τις συγκρίσεις με τους άλλους δύο ηγέτες του CDU, τον Konrad Adenauer που ξανάχτισε τη Δυτική Γερμανία και τον Helmut Kohl που ηγήθηκε της επανένωσης.

Η συνολική φήμη της μπορεί τώρα να εξαρτάται από την ενσωμάτωση των προσφύγων. «Θέματα προσφύγων θα κυριαρχήσουν στην επόμενη Βουλή», λέει ο Jürgen Falter, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Mainz.

Επιπλέον η άνοδος του AfD κάνει τον χειρισμό της διαδικασίας συμμαχιών δυσκολότερο: υπάρχουν επτά κόμματα στη νέα Βουλή, ενώ το δίδυμο CDU/CSU και SPD από το 90% τη δεκαετία του 1970 έπεσε κάτω από το 55%.

Η προσεκτική Μέρκελ θα προτιμούσε να επιστρέψει στον μεγάλο συνασπισμό με το SPD, αλλά οι σοσιαλδημοκράτες φοβούνται ότι αυτό θα καταστρέψει κάθε προσπάθεια ανάκαμψης (σ.σ. ήδη ο Μ. Σουλτς ξεκαθάρισε ότι μένει στην αντιπολίτευση). Οσο για την εναλλακτική τριπλού συνασπισμού με τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους, υπάρχουν συγκρούσεις μεταξύ των φιλικών προς τις επιχειρήσεις πολιτικών του FDP και της περιβαλλοντικής προσέγγισης των Πρασίνων.

Στη συναινετική γερμανική κοινωνία οι διαπραγματευτές των κομμάτων προσπαθούν να ξεπεράσουν τις διαφορές. Κανείς δεν θέλει να κατηγορηθεί για την αποτυχία, πόσο μάλλον να οδηγήσει σε νέες εκλογές, το τελευταίο καταφύγιο. Όμως ακόμα και στις ευκολότερες συνθήκες του 2013 οι συζητήσεις για τον συνασπισμό κράτησαν σχεδόν δύο μήνες.

Εν τω μεταξύ η κυβερνητική δουλειά δεν θα σταματήσει. Αυτή την εβδομάδα ο Εμ. Μακρόν αναμένεται να αποκαλύψει τις μεταρρυθμιστικές προτάσεις του για την ευρωζώνη, τις οποίες το Βερολίνο μπορεί να δει «δυσάρεστες». Εντός ΕΕ η Μέρκελ θα πρέπει να ασχοληθεί με το Brexit, τη μετανάστευση από την Αφρική, την ισλαμική τρομοκρατία, τη Ρωσία και την Τουρκία.

Εντός συνόρων, η κυβέρνηση θα πρέπει να εστιάσει όχι μόνο στους πρόσφυγες αλλά και στο σκάνδαλο της εκπομπής ρύπων, τις «πράσινες» μεταρρυθμίσεις στην ενέργεια, τις καθυστερήσεις στην ψηφιοποίηση, χωρίς να αναφερθούμε στο μακροπρόθεσμο πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού.

Η νέα κυβέρνηση της Μέρκελ μπορεί να απέχει εβδομάδες, αλλά οι πολιτικές προκλήσεις συσσωρεύονται ήδη…

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation