To «όνειρο» του Μακρόν και η επόμενη μέρα στη… Γερμανία

Ο Εμανουέλ Μακρόν σχεδιάζει να «εισβάλει» στις διαπραγματεύσεις για το γερμανικό κυβερνητικό συνασπισμό την ερχόμενη εβδομάδα, περιγράφοντας λεπτομερώς φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για την ευρωζώνη, σε μια προσπάθεια να αναγκάσει το Βερολίνο να μετατοπιστεί στο πώς προσεγγίζει το κοινό νόμισμα.

Ο Γάλλος πρόεδρος προτίθεται να εμπλουτίσει προτάσεις για τη στήριξη του ευρώ -περιλαμβανομένων ενός ξεχωριστού προϋπολογισμού, ενός υπουργείου Οικονομικών και ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου- στον άμεσο απόηχο των εκλογών της Κυριακής στη Γερμανία. Ελπίζει να πυροδοτήσει δημόσιο διάλογο και να αναγκάσει την Άνγκελα Μέρκελ και άλλους ηγέτες γερμανικών κομμάτων να τοποθετηθούν επάνω στο σχέδιο αυτό στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό της επόμενης ομοσπονδιακής κυβέρνησης, τονίζουν συνεργάτες του.

Αυτό που διακυβεύεται είναι το μέγεθος και ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων στην ευρωζώνη, έπειτα από μια δεκαετία κρίσης, λιτότητας και, μέχρι πρότινος, αδύναμης οικονομικής ανάπτυξης.

Για να χρυσώσει το χάπι για τους διστακτικούς Γερμανούς πολιτικούς, ο κ. Μακρόν είναι έτοιμος να αποδεχθεί μακρές μεταβατικές περιόδους, αρκεί να γίνουν δεκτοί οι στόχοι. Για παράδειγμα, θα συμφωνούσε σε μια «σταδιακή προσέγγιση» στο πιο ριζοσπαστικό του σχέδιο -για ξεχωριστό προϋπολογισμό της ευρωζώνης, ίσο με αρκετές μονάδες του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος- «σε περίοδο πέντε ή δέκα ετών», επεσήμανε σύμβουλος.

Η πρωτοβουλία του κ. Μακρόν, που αναμένεται να πάρει τη μορφή ομιλίας για το μέλλον της ΕΕ στις 26 Σεπτεμβρίου, έχει στόχο να τονώσει την πιθανότητα πολιτικής συμφωνίας μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου επάνω σε μια αναμόρφωση, μέχρι τα τέλη της φετινής χρονιάς.

«Είναι σημαντικό ο κύριος εταίρος μας στην Ευρώπη να γνωρίζει τι ακριβώς θέλουμε, καθώς θα συζητά το κυβερνητικό του συμβόλαιο», υποστήριξε Γάλλος σύμβουλος. «Μπορεί πραγματικά να θέλουν να γνωρίζουν τι θέλει ο πιο στενός τους Ευρωπαίος εταίρος, όσο είναι νωρίς. Η ιδέα είναι να είμαστε σαφείς και συγκεκριμένοι».

Άλλος Γάλλος αξιωματούχος παραδέχθηκε πως τα γαλλικά σχέδια για την ευρωζώνη δεν έχουν συζητηθεί λεπτομερώς από το Παρίσι και το Βερολίνο μετά την εκλογή του κ. Μακρόν τον Μάιο.

Οι γερμανικές εκλογές τείνουν να θέτουν τη βάση για τις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις: οι Βρυξέλλες και άλλες πρωτεύουσες συνήθως αναμένουν μικρή πρόοδο στο Βερολίνο τις περιόδους πριν τις εκλογές, αλλά έχουν εσφαλμένες προσδοκίες για σημαντικές εξελίξεις στις πολιτικές μετά.

Αυτή τη φορά, η εκλογική νίκη του κ. Μακρόν ενάντια στην ακροδεξιά υποψήφια Μαρίν Λεπέν, αλλά και το φιλόδοξο όραμά του για την Ευρώπη, έχουν οδηγήσει σε ακόμη υψηλότερες προσδοκίες απ’ ό,τι συνήθως. Υπάρχει μια εμφανής σιγουριά μεταξύ των υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τον πρόεδρο της Κομισιόν, να σκιαγραφεί μια από τις πιο συγκεντρωτικές ατζέντες για την Ένωση εδώ και χρόνια.

Ο Γάλλος πρόεδρος θέλει να ενισχύσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την αλληλεγγύη και την τόνωση της οικονομίας. Έχει προσπαθήσει να υπερνικήσει την αντίσταση της Γερμανίας σε μέτρα που περιλαμβάνουν τη μεταφορά περισσότερων δημοσιονομικών πόρων από τις ισχυρές οικονομίες στις πιο αδύναμες, δεσμευόμενος για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική πειθαρχία στη χώρα του.

Έχει λάβει ενθαρρυντική ανταπόκριση από την κ. Μέρκελ, της οποίας το κόμμα αναμένεται να κερδίσει με σημαντική διαφορά την Κυριακή. Η καγκελάριος ανέφερε πως θα εξετάσει την πιθανότητα «ενός μικρού προϋπολογισμού» και χαιρέτισε την ιδέα της οικονομικής βοήθειας προς πιο αδύναμες οικονομίες, ως αντάλλαγμα για σκληρές μεταρρυθμίσεις.

Αλλά αυτό απέχει μακράν από την επιδίωξη του κ. Μακρόν: έναν προϋπολογισμό «αρκετών ποσοστιαίων μονάδων» του ΑΕΠ, ο οποίος θα χρηματοδοτείται από φορολογικά έσοδα που αυτή τη στιγμή μπαίνουν στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Ο τρέχων ευρωπαϊκός προϋπολογισμός αντιστοιχεί στο 1% του ΑΕΠ.

Το αν η κ. Μέρκελ θα μετατοπιστεί δεν είναι ξεκάθαρο και εν μέρει εξαρτάται από τους κυβερνητικούς της εταίρους. Εκείνη επιθυμεί να εστιάσει λιγότερο σε θεσμικές αλλαγές και περισσότερο σε πρακτικά οφέλη για τους Ευρωπαίους πολίτες. Τυχόν νέο ταμείο, για παράδειγμα, θα έπρεπε να εστιάζει σε συγκεκριμένα πρότζεκτ όπως στην καταπολέμηση της ανεργίας, όχι σε ασαφείς πολιτικές ιδέες.

Ο συνασπισμός που ταιριάζει περισσότερο στο κομματικό της μπλοκ, το CDU/CSU, θα ήταν με το φιλελεύθερο Κόμμα Ελευθερίας (FDP), που συχνά έχει διατελέσει μικρότερος εταίρος των συντηρητικών. Αυτά δεν θα ήταν καλά νέα για τον κ. Μακρόν, καθώς το FDP είναι επιφυλακτικό απέναντι σε περισσότερη ολοκλήρωση στην ευρωζώνη και θα επέβαλε φορολογικούς κανόνες με κυρώσεις.

Ωστόσο αν οι δημοσκοπήσεις είναι ακριβείς, μια συμφωνία με το FDP δεν θα προσφέρει την πλειοψηφία στην κ. Μέρκελ. Επομένως η κύρια επιλογή της μάλλον θα είναι να ανανεώσει τον «μεγάλο συνασπισμό» με τους Σοσιαλδημοκράτες, που υποστηρίζουν περισσότερο τις ιδέες του κ. Μακρόν, αν και το κόμμα έχει μια βαθιά ριζωμένη γερμανική φοβία απέναντι στο αμοιβαίο χρέος και σε οτιδήποτε θα μπορούσε να αναγκάσει τους Γερμανούς φορολογούμενους να διασώσουν άλλα κράτη. Η κα Μέρκελ θα μπορούσε να κάνει και το ριζοσπαστικό βήμα του σχηματισμού του πρώτου κυβερνητικού συνασπισμού τριών κομμάτων, με το FDP και τους Πρασίνους.

Η Daniela Schwarzer, επικεφαλής του Γερμανικού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, εκτίμησε πως «η συνέχιση είναι πιο πιθανή από την αλλαγή» στην ευρωπαϊκή και την εξωτερική πολιτική, καθώς οι διαφορές που εκφράζονται στη διάρκεια της καμπάνιας σπάνια μεταφράζονται άμεσα σε κυβερνητικά προγράμματα.

Και στις Βρυξέλλες, κάποιοι υποψιάζονται πως το σχέδιο του κ. Μακρόν να εξασφαλίσει συμφωνία μέχρι το τέλος του χρόνου είναι υπερβολικά αισιόδοξο. Ανώτατος αξιωματούχος της ευρωζώνης επεσήμανε: «Δεν αναμένουμε άμεση επιτάχυνση».

Δεν ήταν μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου που το Βερολίνο ήταν έτοιμο να ασχοληθεί με τις ευρωπαϊκές υποθέσεις μετά τις τελευταίες εκλογές, υπενθύμισε ο αξιωματούχος. Αυτή τη φορά οι συζητήσεις για τον συνασπισμό θα μπορούσαν εύκολα να «τραβήξουν» μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου. Αυτό πιθανώς θα τοποθετούσε τυχόν κλείσιμο πολιτικών συμφωνιών στις αρχές του 2018 και όχι στα τέλη του 2017.

Άλλος ανώτατος Ευρωπαίος διπλωμάτης τόνισε πως δεν θα ήταν ρεαλιστικό να πιστέψουμε ότι η κα Μέρκελ θα έχει «πολιτικό χώρο» για μεγάλες παραχωρήσεις στο κομμάτι του διαμοιρασμού κινδύνου, που ίσως να μην είναι δημοφιλείς στη χώρα της. Οι γερμανικές εκλογές δεν σταματούν ποτέ, πρόσθεσε: «Υπάρχει μια σημαντική εκλογική αναμέτρηση στη Γερμανία σε επίπεδο περιφερειών στις 15 Οκτωβρίου (στην Κάτω Σαξονία)».

Μεγάλο μέρος του διαλόγου τους επόμενους μήνες μπορεί να αφιερωθεί στο ποιος θα ηγηθεί της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας και στο πώς, όχι τόσο στο περιεχόμενο των πολιτικών. Ακόμη κι αν μια γαλλογερμανική συναίνεση μπορέσει να βρεθεί, ένας δεύτερος κίνδυνος είναι να υπερτιμήσουμε το τι είναι πρόθυμες να αποδεχθούν οι άλλες χώρες της ΕΕ, υπογραμμίζουν διπλωμάτες.

Όμως ο κ. Μακρόν βάζει υψηλούς στόχους. «Καλύτερα να τεθούν όλα στο τραπέζι, ακόμη κι αν δεν γίνουν αποδεκτά», κατέληξε Γάλλος διπλωμάτης.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation