Το μεγάλο λάθος που πληρώνει ο Μάρτιν Σουλτς

Η αναμενόμενη εκλογική καταστροφή για τους Γερμανούς σοσιαλδημοκράτες μού θυμίζει τον περίφημο ορισμό της τρέλας: κάνεις συνεχώς το ίδιο και περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα. Το SPD έχασε τις προηγούμενες τρεις αναμετρήσεις, τοποθετώντας τον εαυτό του στο πολυπληθές πολιτικό κέντρο.

Με τον Μάρτιν Σουλτς ως νέο ηγέτη είναι σε πορεία να χάσει για μια ακόμα φορά. Όταν ο Σουλτς βγήκε στην τηλεόραση για το προεκλογικό debate με την Αγκελα Μέρκελ, ένιωθες σαν να μιλούσε στο αφεντικό του. Ηταν ευγενικός, πρόθυμος να αναζητήσει τομείς συμφωνίας.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις τοποθετούν το SPD μεταξύ 20 και 23% των ψήφων. Είναι αλήθεια ότι οι γερμανικές δημοσκοπήσεις έχουν κάνει λάθος στο παρελθόν. Μπορεί να υπάρξουν μετατοπίσεις της τελευταίας στιγμής. Η συμμετοχή μπορεί να είναι ανισομερής. Είναι όμως ασφαλές να πούμε ότι ο Σουλτς δεν είναι εκεί που πρέπει για να πετύχει ένα καλό αποτέλεσμα την Κυριακή.

Τι κάνει λάθος; Το SPD ήταν ένα από τα μεγάλα «τέρατα» στη γερμανική πολιτική σκηνή. Είναι ο υποψήφιος; Δεν είμαι βέβαιος. Ο Σουλτς είναι ο καλύτερος ρήτορας που είχε το κόμμα από την εποχή του Γκ. Σρέντερ. Μπορεί να υποτίμησε τις παγίδες της γερμανικής πολιτικής σκηνής, έχοντας περάσει την περισσότερη από την καριέρα του στις Βρυξέλλες.

Η πτώση του SPD όμως δεν είναι λάθος ενός προσώπου. Και δεν ξεκίνησε φέτος. Οι βαθύτεροι λόγοι σχετίζονται με τη συλλογική αποτυχία του κόμματος να βγάλει τα σωστά συμπεράσματα από τα δύο σημαντικότερα οικονομικά γεγονότα της εποχής μας: την παγκοσμιοποίηση και την οικονομική κρίση στην ευρωζώνη.

Οι σοσιαλδημοκράτες μιλούν πολύ για την κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά δεν έχουν αλλάξει τις νεοφιλελεύθερες θέσεις τους για την οικονομική πολιτική από τη δεκαετία του 1990 και τις αρχές του 2000. Στηρίζουν τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ χωρίς επιφυλάξεις και πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να έχουν το μεγαλύτερο διάστημα ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.

Η μίξη οικονομικού συντηρητισμού και κοινωνικού φιλελευθερισμού δούλεψε για τον κ. Σρέντερ που ήταν καγκελάριος μεταξύ 1998 και 2005. Η υποχώρηση του SPD όμως είχε ήδη δρομολογηθεί. Η επιτυχία του Σρέντερ, και αυτή του Τόνι Μπλερ στη Μεγάλη Βρετανία, οδήγησε τη σημερινή πολιτική γενιά στο να πιστεύει ότι η αριστερά μπορεί να κερδίσει μόνο από το πολιτικό κέντρο. Το λανθασμένο συμπέρασμα στηρίζεται στο πιο ωμό από τα στατιστικά λάθη, να προσπαθείς να μετατρέψεις ένα μικρό αριθμό παρατηρήσεων σε μια παγκόσμια αλήθεια που ισχύει στο διηνεκές.

Το αντίθετο συμπέρασμα δεν είναι επίσης αληθές. Η στροφή στη σκληρή αριστερά έφερε το Εργατικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας στο 40% στις εκλογές του Ιουνίου. Αμφιβάλλω όμως ότι αυτό θα δούλευε για το SPD. Οι Τζέρεμι Κόρμπιν των Γερμανών δεν είναι στο SPD αλλά στο αριστερό κόμμα. Ακόμα και αν μια τακτική στροφή του SPD οδηγούσε σε αύξηση των ψηφοφόρων, αυτό δεν θα ήταν αρκετό ώστε τα τρία κόμματα της αριστεράς -SPD, Linke και Πράσινοι- να αποκτήσουν την πλειοψηφία.

Αυτό που χρειάζεται το SPD τώρα είναι μια περίοδος στοχασμού, εκτός κυβέρνησης. Είναι σε κυβερνήσεις συνεργασίας τα 15 από τα 19 τελευταία χρόνια. Οι ηγέτες του δεν είχαν την ευκαιρία να σκεφτούν βαθιά για την παγκοσμιοποίηση. Ως τώρα η Γερμανία επωφελήθηκε από την παγκοσμιοποίηση και τη μοναδική θέση της στην ευρωζώνη.

Η Γερμανία όμως μπορεί σύντομα να μπαίνει σε μια νέα φάση. Τα προϊόντα της έχουν καταφέρει να καταλάβουν μια σταθερή θέση σε υψηλής ποιότητας κατηγορίες της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά οι ανταγωνιστές καλύπτουν το χαμένο έδαφος. Οι Γερμανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων μπορεί να έχουν καταθέσει τις περισσότερες πατέντες από κάθε άλλον, αλλά το παλιό καρτέλ αυτοκινήτου σύντομα θα αντιμετωπίσει νέους ανταγωνιστές και άγνωστες τεχνολογίες.

Το αρνητικό κοινωνικό αντίκτυπο της παγκοσμιοποίησης, που είναι ξεκάθαρα ορατό στις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία αλλά όχι ακόμα στη Γερμανία, εντέλει θα φτάσει και εκεί. Ένα έξυπνο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα θα έβλεπε την τάση και θα ετοιμαζόταν.

Πρέπει επίσης να προβληματιστεί βαθύτερα για το μέλλον της Ευρώπης. Στο τηλεοπτικό debate μεταξύ Μέρκελ και Σουλτς δεν υπήρξε καθόλου συζήτηση για τη μελλοντική αρχιτεκτονική της ΕΕ και της ευρωζώνης. Το SPD έχει αποφύγει να συρθεί σε μια ερώτηση για τα ευρωομόλογα ή άλλες μορφές κοινού ασφαλούς ενεργητικού. Ξέρω τον κ. Σουλτς καλά, και ξέρω καλά ότι όχι μόνο πιστεύει στην Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και σε μια βαθύτερα ενοποιημένη ευρωζώνη. Δεν συμφωνεί με τον διακυβερνητισμό της κ. Μέρκελ.

Γιατί δεν πολέμησε; Γιατί το γερμανικό SPD αφήνει τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ μόνο στην έκκληση της προηγούμενης εβδομάδας για ένα βαθύ αναστοχασμό του τρόπου που κινείται η ΕΕ και η ευρωζώνη; Γιατί δεν είναι αυτό εκλογικό θέμα;

Είμαι ο πρώτος που θα παραδεχτεί ότι με αυτό τον τρόπο ο Σουλτς πιθανότατα δεν θα κέρδιζε τις εκλογές. Αλλά τουλάχιστον θα έχανε υποστηρίζοντας κάτι που άξιζε τον κόπο. Η συμβουλή μου στο SPD είναι να σταματήσει να εστιάζει σε βραχυπρόθεσμες τακτικές για να κερδίσει αυτές τις κάλπες και να αρχίσει να σκέφτεται στρατηγικές που θα του εξασφαλίσουν τις επόμενες.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation