Η Σαουδική Αραβία και η αλλαγή σκυτάλης στον... διάδοχο

Ο βασιλιάς Σαλμάν προήγαγε τον αγαπημένο του γιο, τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, σε διάδοχο του θρόνου, με μια ανακατάταξη στην παγιωμένη σειρά διαδοχής που ανοίγει το δρόμο του νεαρού πρίγκιπα προς το θρόνο.

Ο πρίγκιπας αντικαθιστά τον Μοχάμεντ μπιν Ναγιέφ, τον ξάδελφό του, ο οποίος απομακρύνθηκε και από τη θέση του υπουργού Εσωτερικών, από την οποία επέβλεπε την εγχώρια ασφάλεια και την αντιτρομοκρατική πολιτική του βασιλείου.

Η κίνηση ενισχύει την άνοδο του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο οποίος ως αναπληρωτής διάδοχος έχει σταθεί η κινητήριος δύναμη πίσω από τις φιλοδοξίες του κράτους του Κόλπου για αναδιάρθρωση της οικονομίας που εξαρτάται από το πετρέλαιο, περιλαμβανομένης της προγραμματισμένης, μερικής ιδιωτικοποίησης της Saudi Aramco.

Εικασίες κυκλοφορούσαν τα τελευταία δύο χρόνια, πως ο ηλικιωμένος βασιλιάς θα έδινε προαγωγή στον 31χρονο γιο του, ώστε να κληρονομήσει το θρόνο άμεσα, καθώς ο πρίγκιπας γίνεται όλο και περισσότερο το δημόσιο πρόσωπο της ηγεσίας μέσα στη χώρα αλλά και στο εξωτερικό.

Η ανατροπή στην κεφαλή της βασιλικής οικογένειας έγινε μέσω απόφασης από μια πλειοψηφία 31 από τα 34 μέλη του συμβουλίου εμπιστοσύνης, ενός βασιλικού σώματος που έχει συσταθεί για να επιβλέπει τη διαδοχή, όπως μετέδωσε το επίσημο ειδησεογραφικό πρακτορείο.

Ο Μοχάμεντ μπιν Ναγιέφ, ο οποίος θεωρούνταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες στενός εταίρος στις αντιτρομοκρατικές δραστηριότητες, αλλά φαινόταν όλο και πιο απομονωμένος στη χώρα τους, υποσχέθηκε την αφοσίωσή του στον νέο διάδοχο του θρόνου, ανέφερε το ειδησεογραφικό πρακτορείο. Αλλά η κίνηση της αντικατάστασής του κινδυνεύει να πυροδοτήσει διχασμούς στις τάξεις της κυβερνώσας οικογένειας αλ Σαούντ, δεδομένων των ιδιωτικών ανησυχιών κάποιων μελών της οικογενείας, σχετικά με την άνοδο του άπειρου πρίγκιπα Μοχάμεντ.

Επίσης, η ανατάραξη ήρθε σε μια περίοδο κατά την οποία ο Κόλπος αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη κρίση του εδώ και δεκαετίες, αφότου η Σαουδική Αραβία και τρεις αραβικοί σύμμαχοι διέκοψαν τους διπλωματικούς δεσμούς και τις μεταφορές με το Κατάρ, ισχυριζόμενοι πως το κράτος του Κόλπου χρηματοδοτεί την τρομοκρατία.

Η απόφαση αντανακλά την όλο και πιο παρεμβατική εξωτερική πολιτική του βασιλείου, την οποία επιβλέπει ο πρίγκιπας Μοχάμεντ, περιλαμβανομένης και της επίμαχης στρατιωτικής εκστρατείας του Ριάντ στην Υεμένη. Ο νεαρός πρίγκιπας έχει φλερτάρει με ξένους ηγέτες, περιλαμβανομένου του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, και με κορυφαία εταιρικά στελέχη του κόσμου, καθώς επιδιώκει να ισχυροποιήσει τους δεσμούς με συμμάχους και να προσελκύσει επενδύσεις για να στηρίξει τα μεταρρυθμιστικά του σχέδια.

Με τη Σαουδική Αραβία να σχεδιάζει να πουλήσει το 5% της Aramco μέσω αρχικής δημόσιας προσφοράς το 2018 -μια εγγραφή που θα μπορούσε να τοποθετήσει την αξία της εταιρίας στα δύο τρισ. δολάρια- το Ριάντ έχει κλείσει μια σειρά συμφωνιών πολλών εκατομμυρίων υπό την ηγεσία του πρίγκιπα Μοχάμεντ. Το κρατικό Public Investment Fund, ένα κάποτε ανιαρό κρατικό επενδυτικό ταμείο, επενδύει 45 δισ. δολάρια σε μια συνεργασία με την ιαπωνική SoftBank για τη δημιουργία ενός τεχνολογικού fund και πλήρωσε 3,5 δισ. δολάρια για ένα μερίδιο στην Uber, την εφαρμογή συνεπιβατισμού, πέρυσι.

Ο πρίγκιπας προβλήθηκε για πρώτη φορά όταν ο πατέρας του απομάκρυνε τον διάδοχο Μουκρίν μόλις τρεις μήνες αφότου ανέβηκε στο θρόνο, μετά το θάνατο του βασιλιά Αμπντουλά τον Ιανουάριο του 2015.

Η μετάβαση πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο κατά την οποία η Σαουδική Αραβία πάλευε με την κατάρρευση στις τιμές του πετρελαίου, η οποία εξανάγκασε την κυβέρνηση να «πετσοκόψει» τις δαπάνες και να δανειστεί πολύ, και «έσπρωξε» την οικονομία εκτός του πετρελαίου στο χείλος της ύφεσης.

Σε μια τολμηρή προσπάθεια να μεταμορφώσει τη μεγαλύτερη οικονομία του αραβικού κόσμου, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ εισήγαγε πέρυσι το σχέδιο Vision 2030, για να μειώσει το ρόλο του κράτους, να τονώσει τον ιδιωτικό τομέα και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας για νέους Σαουδάραβες. Αλλά τα αυστηρά μέτρα λιτότητας έχουν πυροδοτήσει τη δυσφορία του πληθυσμού που είχε συνηθίσει στη γενναιοδωρία της κυβέρνησης, ενώ η προγραμματισμένη IPO της Aramco έχει προκαλέσει επικρίσεις πως το βασίλειο ξεπουλά το πιο σημαντικό περιουσιακό του στοιχείο.

Με μια λαϊκίστικη κίνηση ώστε να συμπέσει με τις αλλαγές στην ηγεσία, το Ριάντ ανακοίνωσε την Τετάρτη πως θα επαναφέρει με αναδρομική ισχύ περίπου 10 δισ. δολάρια σε προνόμια δημοσίων υπαλλήλων, τα οποία είχαν περικοπεί για έξι μήνες στο πλαίσιο των μέτρων λιτότητας της κυβέρνησης.

Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ απέρριψε τον περασμένο μήνα τις επικρίσεις για την IPO της Aramco και επέμεινε πως θα προχωρήσει με το μεταρρυθμιστικό του πλάνο.

Έχει προωθήσει μια προσέγγιση σταδιακής κοινωνικής αλλαγής, περιορίζοντας τις εξουσίες της ισχυρής θρησκευτικής αστυνομίας που επιβάλλει αυστηρές διακρίσεις και δημόσια ευλάβεια στη συντηρητική χώρα. Θέλοντας να γίνει ακόμη πιο αρεστός στον μεγάλο πληθυσμό των νέων του βασιλείου, έχει επίσης προσπαθήσει να προωθήσει επιλογές διασκέδασης, όπως μουσικές συναυλίες.

Ως υπουργός Άμυνας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έναρξη του καταστροφικού πολέμου ενάντια στους σιίτες αντάρτες χούτι στην Υεμένη και επίσης δημιουργεί έναν σουνιτικό στρατιωτικό συνασπισμό για να αντιμετωπίσει το Ιράν, το οποίο η Σαουδική Αραβία κατηγορεί πως παρεμβαίνει στον αραβικό κόσμο.

Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ ανέπτυξε στενή σχέση με την οικογένεια Τραμπ και καλοδέχθηκε τον Αμερικανό πρόεδρο στο Ριάντ κατά την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στο εξωτερικό το Μάιο.

Κεντρικό μοτίβο στο ταξίδι του κ. Τραμπ ήταν να αυξήσει την πίεση ενάντια στο Ιράν, κάτι που σύμφωνα με τους αναλυτές ενθάρρυνε τη Σαουδική Αραβία να αναλάβει δράση κατά του Κατάρ, άλλου συμμάχου των ΗΠΑ.

Η κρατική τηλεόραση του Ιράν περιέγραψε την άνοδο του πρίγκιπα Μοχάμεντ ως «ήπιο πραξικόπημα» στον ιστότοπό του.

Ο πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ μπιν Σαούντ μπιν Ναγιέφ, ανιψιός του διαδόχου που εκδιώχθηκε, ορίστηκε νέος υπουργός Εσωτερικών -μια κρίσιμη θέση δεδομένης της εγχώριας απειλής από σουνιτικές τζιχαντιστικές ομάδες όπως το Ισλαμικό Κράτος.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation