Η Λεπέν, ο Τραμπ και η ατλαντική αντεπανάσταση

Η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, και οι δύο, θεωρούν τους εαυτούς τους εξαιρετικά κράτη. Αλλά η ιστορία τους συχνά ακολουθεί ένα παρόμοιο μοτίβο. Η Αμερικανική Επανάσταση του 1775-83 γρήγορα ακολουθήθηκε από τη Γαλλική Επανάσταση του 1789 -ωθώντας κάποιους ιστορικούς να κάνουν λόγο για «Ατλαντικές Επαναστάσεις».

Θα γράφουν κάποια μέρα οι μελλοντικοί ιστορικοί για τις «Ατλαντικές Αντεπαναστάσεις» των αρχών του 21ου αιώνα; Θα μπορούσε να συμβεί, αν η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ τον περασμένο Νοέμβριο ακολουθηθεί από την εκλογή της Μαρίν Λεπέν, ηγέτιδας του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, ως προέδρου της Γαλλίας αυτό τον Μάιο.

Τα κινήματα του Τραμπ και της Λεπέν έχουν πολλές κοινές ιδέες -εχθρότητα απέναντι στο Ισλάμ, εθνικισμός, λαϊκισμός, προστατευτισμός, υποστήριξη στο Brexit, συμπάθεια για τη Ρωσία και μίσος για τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Και οι δύο ηγέτες θέλουν να γυρίσουν τον χρόνο πίσω, σε μια πιο συντηρητική εποχή, πριν την παγκοσμιοποίηση και την πολυπολιτισμικότητα, οργανώνοντας μια αντεπανάσταση ενάντια στο μισητό «φιλελεύθερο καθεστώς».

Η κ. Λεπέν χαιρέτισε τη νίκη του κ. Τραμπ ως την αυγή μιας νέας εποχής. Και κάποιοι από τους στενότερους συμβούλους του κ. Τραμπ, όπως ο Στίβεν Μπάνον, έχουν καλλιεργήσει στενούς δεσμούς με την ευρωπαϊκή ακροδεξιά.

Για πολιτικούς λόγους, η κ. Λεπέν πρέπει να διαχειριστεί με προσοχή τη σύνδεση με τον Τραμπ. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο νέος Αμερικανός πρόεδρος δεν είναι δημοφιλής στους Γάλλους ψηφοφόρους, ούτε καν στους ακροδεξιούς. Αλλά, στον αντίποδα, η νίκη του Τραμπ είναι πλεονέκτημα για την κ. Λεπέν. Έχει βοηθήσει να δημιουργηθεί μια αίσθηση momentum που στηρίζει τις εθνικιστικές, αντίθετες στην παγκοσμιοποίηση δυνάμεις στην Ευρώπη. Και στον απόηχο της νίκης του κ. Τραμπ και του Brexit, οι Γάλλοι ψηφοφόροι είναι λιγότερο πιθανό να φοβηθούν ότι μια νίκη της Λεπέν θα στιγματίσει ή θα απομονώσει τη Γαλλία.

Οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες στη Γαλλία είναι, αν μη τι άλλο, πιο ευνοϊκές για την κ. Λεπέν σε σχέση με την κατάσταση που αντιμετώπισε ο κ. Τραμπ πριν τις εκλογές τον Νοέμβριο. Ο πρόσφατος τραγικός απολογισμός από την τζιχαντιστική τρομοκρατία στη Γαλλία είναι πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με τις ΗΠΑ, έπειτα από τρεις φρικτές επιθέσεις σε 18 μήνες, δύο στο Παρίσι και μία στη Νίκαια.

Οι εντάσεις μεταξύ της μουσουλμανικής μειονότητας και της ευρύτερης κοινωνίας είναι πολύ πιο εκτεταμένες στη Γαλλία σε σχέση με τις ΗΠΑ. Η ανεργία είναι επίσης υψηλότερη στη Γαλλία σε σχέση με την Αμερική και η οικονομική ανάπτυξη είναι πιο βραδεία. Η Γαλλία, αντίθετα από τις ΗΠΑ, «καίγεται» από περιορισμούς στον προϋπολογισμό, που έχουν επιβληθεί από την ΕΕ -κάτι που δίνει επιπρόσθετη ισχύ στις ανησυχίες για απώλεια της κυριαρχίας.

Ακόμη καλύτερα για την κ. Λεπέν, η γαλλική πολιτική ελίτ φαίνεται να κάνει ό,τι μπορεί για να στηρίξει τις κατηγορίες της υποψήφιας πως είναι διεφθαρμένοι και εκτός πραγματικότητας. Ο Φρανσουά Φιγιόν, ο υποψήφιος για την πλευρά της κεντροδεξιάς, βρίσκεται πλέον υπό επίσημη έρευνα αφότου προσέλαβε τη σύζυγό του και δύο από τα παιδιά του και τους πλήρωνε με δημόσια χρήματα.

Η μεγάλη ελπίδα του φίλα προσκείμενου στην Ευρώπη κέντρου είναι ο Εμανουέλ Μακρόν, ένας νεαρός και χαρισματικός ανεξάρτητος υποψήφιος. Αλλά ως πρώην τραπεζίτης που σπούδασε στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, την αφρόκρεμα των γαλλικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, και ο οποίος απολαμβάνει ένθερμη υποστήριξη από τις Βρυξέλλες, ο κ. Μακρόν είναι ταυτόχρονα η επιτομή ενός μη δημοφιλούς καθεστώτος.

Η κ. Λεπέν είναι επιδέξια στις τηλεοπτικές εμφανίσεις και θα κάνει πιο απολαυστικά τα τηλεοπτικά debates, που τείνουν να αποτελούν καθοριστικές στιγμές στις γαλλικές προεδρικές εκλογές.

Η μία ξεκάθαρη διαφορά μεταξύ των κινημάτων του Τραμπ και της Λεπέν, που θα μπορούσε να θεωρηθεί ενάντια στη γαλλική ακροδεξιά, είναι η αίσθηση του καινούριου. Ο κ. Τραμπ ξεφύτρωσε από το πουθενά (από πολιτική άποψη) και κατέλαβε το Ρεπουμπλικανικό κόμμα και έπειτα την αμερικανική προεδρία. Αντίθετα, το Εθνικό Μέτωπο υπάρχει στη γαλλική πολιτική εδώ και δεκαετίες, όπως και η δυναστεία Λεπέν.

Ιστορικά, έχει υπάρξει ένα σαφές πλαφόν στη στήριξη στην ακροδεξιά στη Γαλλία -πολύ κάτω του 50% των ψήφων που χρειάζεται για να κερδηθεί η προεδρία. Ο Ζαν Μαρί Λεπέν, ο πατέρας της Μαρίν, έφτασε στον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών το 2002, αλλά έχασε σαρωτικά με ποσοστό μικρότερο του 18% έναντι του Ζακ Σιράκ που βρισκόταν εν ενεργεία. Το Εθνικό Μέτωπο τα πήγε σχετικά καλά το 2015 στις περιφερειακές εκλογές, αλλά άγγιξε ένα πλαφόν 27% στη στήριξη στον δεύτερο γύρο.

Υπό κανονικές συνθήκες, η δομή των προεδρικών εκλογών θα διασφάλιζε πως αυτό το σύνηθες όριο στη στήριξη προς το Εθνικό Μέτωπο θα ήταν καθοριστική. Στον πρώτο γύρο, υπάρχουν πολλοί υποψήφιοι. Ο καταμερισμός των ψήφων πιθανότατα σημαίνει ότι η κ. Λεπέν θα βρεθεί στην κορυφή, με ποσοστό άνω του 25%. Αλλά, στον δεύτερο γύρο, όταν θα έρθει αντιμέτωπη με έναν και μόνο υποψήφιο, η φυσική πλειοψηφία που αντιτίθεται στην άκρα δεξιά θα πρέπει να επηρεάσει.

Μέχρι πρόσφατα, αυτή η ιδέα ενός φυσικού πλαφόν στη στήριξη της ακροδεξιάς προσέφερε σημαντική ανακούφιση στην κυρίαρχη γαλλική πολιτική τάξη. Αλλά μια σειρά πρόσφατων δημοσκοπήσεων έχουν δείξει ότι η κ. Λεπέν έχει στήριξη άνω του 40% στον δεύτερο γύρο. Μια δημοσκόπηση την προηγούμενη εβδομάδα τής έδωσε ποσοστό 42% έναντι του κ. Μακρόν.

Πρόκειται για αισθητή διαφορά, με πάνω από δύο μήνες προεκλογικής εκστρατείας ακόμη. Και η κ. Λεπέν μπορεί να βρεθεί σε ακόμη καλύτερη θέση, αν αντιμετωπίσει ακροαριστερό υποψήφιο στον δεύτερο γύρο, κάτι που μπορεί να συμβεί αν η αριστερά ενώσει τις δυνάμεις της.

Σίγουρα, υπάρχει πλέον μια χειροπιαστή νευρικότητα στη γαλλική ελίτ. Στο Παρίσι, την περασμένη εβδομάδα, βρέθηκα να κάνω τη συζήτηση «σε ποια χώρα να μεταναστεύσω;» με ένα ζευγάρι παλιών φίλων, στους οποίους η προοπτική μιας νίκης της Λεπέν ξαφνικά φάνηκε απόλυτα πραγματική.

Με τον κ. Τραμπ στην εξουσία στις ΗΠΑ και τη Βρετανία να φεύγει από την ΕΕ, οι επιλογές για μετανάστευση φαίνεται να λιγοστεύουν...

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation