Πώς η Λεπέν μπορεί να «πιάσει στον ύπνο» τη γαλλική ελίτ

To πιο ξεχωριστό χαρακτηριστικό της γαλλικής προεδρικής προεκλογικής καμπάνιας είναι ως τώρα η αμφισβήτηση του γαλλικού κατεστημένου.

Οι πρώην συντηρητικοί ηγέτες Νικολά Σαρκοζί και Αλέν Ζιπέ γνώρισαν ηχηρή ήττα στον προκριματικό γύρο του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, ενώ ο εξαιρετικά αντιδημοφιλής Φρανσουά Ολάντ αναγκάστηκε να αποσυρθεί από την κούρσα. Είναι η πρώτη φορά που ένας εν ενεργεία πρόεδρος είναι τόσο αδύναμος που δεν μπορεί να διεκδικήσει την επανεκλογή.

Εν τω μεταξύ, ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς έχασε στον προκριματικό γύρο των Σοσιαλιστών από τον πιο ριζοσπαστικό Μπενουά Χαμόν.

Αυτό το αντικαθεστωτικό ρεύμα θυμίζει τις αγγλοσαξονικές εξεγέρσεις που οδήγησαν πρόσφατα στην ψήφο υπέρ του Brexit και στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Αλλά εκφράζει επίσης και μια διαδεδομένη δυσπιστία στα γαλλικά πολιτικά κόμματα, η οποία ανήκει σε μια παλιότερη αντικαθεστωτική λαϊκιστική παράδοση.

«Sortez les sortants» (Διώξτε το κατεστημένο), το σύνθημα του λαϊκιστή πολιτικού της δεκαετίας του 1950 Πιερ Πουζάντ, θα μπορούσε εύκολα να είναι το μότο της καμπάνιας του 2017.

Οι ανατροπές είναι το καθοριστικό στοιχείο της καμπάνιας. Ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων Φρανσουά Φιγιόν, ο οποίος στο τέλος του 2016 έμοιαζε πως θα επιτύγχανε μια εύκολη νίκη, βρέθηκε μπλεγμένος σε σκάνδαλο με την αποκάλυψη της σατιρικής εφημερίδας Le Canard Enchaine ότι για πάνω από δύο δεκαετίες είχε μετατρέψει τις κοινοβουλευτικές αποζημιώσεις σε οικογενειακά επιδόματα. Αν και ο κ. Φιγιόν επιβίωσε των αποκαλύψεων και προσέφερε μια (απρόθυμη) απολογία, το σκάνδαλο έπληξε τη θέση του στις δημοσκοπήσεις.

Η υπόθεση αποκάλυψε επίσης και την υποβόσκουσα αδυναμία της καμπάνιας του, η οποία σε μεγάλη μερίδα του κόσμου φάνηκε να μην έχει φαντασία, συνοχή και ένα μεγάλο προεδρικό αφήγημα: παρά τους ισχυρισμούς του ότι εκπροσωπεί μια ριζική αλλαγή, ο κ. Φιγιόν ήταν τελικά ο πρωθυπουργός του κ. Σαρκοζί για μια πενταετία.

Αυτός που επωφελήθηκε άμεσα από τις ατυχίες του κ. Φιγιόν ήταν ο Εμανουέλ Μακρόν, ο πρώην υπουργός Οικονομίας της κυβέρνησης του κ. Ολάντ, ο οποίος κατεβαίνει ως ανεξάρτητος κεντρώος.

Η απήχηση του Μακρόν οφείλεται στη νεανική του ενέργεια, την ευφυΐα του, την κοσμοπολίτικη οπτική του και την πεποίθησή του ότι ο γαλλικός λαός είναι κουρασμένος από τις τετριμμένες συζητήσεις ανάμεσα στην αριστερά και τη δεξιά. Δανειζόμενος από το εγχειρίδιο του Πουζάντ και παρουσιάζοντας τον εαυτό του σαν ένα πρόσωπο εκτός κατεστημένου, είδε τα ποσοστά του να εκτινάσσονται και να προσπερνά για λίγο τον κ. Φιγιόν στις δημοσκοπήσεις.

Αλλά και ο κ. Μακρόν, επίσης, έχει εμπλακεί σε μια διαμάχη: η περιγραφή της γαλλικής αποικιοκρατίας στην Αλγερία ως «ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας» προκάλεσε τις αντιδράσεις των συντηρητικών.

Ενδιαφέρουσα από μόνη της ως μια μέτρηση της συνεχιζόμενης αδυναμίας των γαλλικών ελίτ να αντιμετωπίσουν το αποικιοκρατικό παρελθόν της Γαλλίας, η διαμάχη υπογραμμίζει επίσης τη μεγαλύτερη αδυναμία του κ. Μακρόν: το πόσο ευάλωτος είναι στις επιθέσεις, μόλις παίρνει συγκεκριμένες θέσεις (μέχρι τώρα η καμπάνια του δεν είναι πλούσια σε λεπτομέρειες). Ακόμα περισσότερο, ως απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Διοίκησης, πρώην τραπεζίτης στη Rothschild και στενός σύμβουλος του προέδρου, οι ισχυρισμοί του ότι εκπροσωπεί την ανανέωση είναι αστήρικτοι.

Οι περιπέτειες των κ.κ. Φιγιόν και Μακρόν θα έπρεπε να είχαν αποτελέσει μια ιδανική ευκαιρία για τους δύο βασικούς υποψήφιους της αριστεράς, τον κ. Χαμόν και τον Ζαν-Λουκ Μελανσόν, που και οι δύο ασπάζονται μια μορφή προοδευτικού λαϊκισμού. Τα προγράμματά τους είναι παρόμοια σε πολλά σημεία, ιδίως όσον αφορά στην ανάγκη για μια συνταγματική μεταρρύθμιση στη μορφή μιας «Έκτης Δημοκρατίας», την κατάργηση της αμφιλεγόμενης εργατικής νομοθεσίας και την αύξηση των φόρων για τους πλουσίους.

Οι συγκλίσεις αυτές θα μπορούσαν να προσφέρουν τη βάση για μια κοινή πλατφόρμα, ενεργοποιώντας την ακροαριστερή πτέρυγα που βρισκόταν σε κατατονική κατάσταση κατά τη διάρκεια της προεδρίας Ολάντ. Αλλά φαίνεται πως οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους δύο άνδρες έχουν καταρρεύσει, με τον επιθετικό Μελανσόν να διακηρύττει ότι δεν «έχω πρόθεση να κάνω οτοστόπ σε μια νεκροφόρα».

Με μια εξουδετερωμένη δεξιά, ένα αναξιόπιστο κέντρο και μια διχασμένη αριστερά, η μόνη ωφελημένη είναι η Μαρίν Λεπέν, καθώς το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο είναι ο κληρονόμος της παράδοσης του Πουζάντ.

Είναι πλέον ξεκάθαρα το φαβορί και αν και οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι στον δεύτερο γύρο θα χάσει από οποιοδήποτε πολιτικό των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων, η διαφορά συρρικνώνεται διαρκώς. Μέχρι τώρα, η κυρίαρχη άποψη ήταν πως η Γαλλία είναι αδιανόητο να εκλέξει πρόεδρο τον αρχηγό του Εθνικού Μετώπου.

Αλλά είναι κάτι που το έχουμε ακούσει και πριν. Αν οι γαλλικές πολιτικές ελίτ δεν συνέλθουν σύντομα, μια οπαδός του «Frexit» και θαυμάστρια του κ. Τραμπ μπορεί να βρεθεί τον Μάιο στο Μέγαρο των Ηλυσίων.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation