Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε αναλύσει την ανάγκη για διαθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Παρά την πρόοδο στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, το δημόσιο χρέος παραμένει εξαιρετικά υψηλό και οι μέχρι τώρα μεταρρυθμίσεις δεν έχουν επιφέρει ακόμη την επιθυμητή ανάπτυξη.
Το ζήτημα του χρέους και της ανάπτυξης δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά και άλλες χώρες που έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με παρόμοιες κρίσεις. Στο παρόν άρθρο, εξετάζουμε συγκεκριμένες στρατηγικές, βασισμένες σε διεθνείς επιτυχημένες περιπτώσεις, και προτείνουμε λύσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Ελλάδα από την κρίση στην ανάπτυξη.
1. Η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας: Ανάλυση και δεδομένα
1.1. Δημοσιονομική εικόνα
Η Ελλάδα, με αναλογία χρέους προς ΑΕΠ 171% το 2022, διατηρεί το υψηλότερο ποσοστό χρέους στην Ευρωζώνη. Παράλληλα, η ανεργία, αν και μειωμένη από τα επίπεδα της κρίσης, παραμένει υψηλή, ιδίως στους νέους.
1.2. Διαρθρωτικές αδυναμίες
- Φοροδιαφυγή και παραοικονομία: Η παραοικονομία εκτιμάται στο 20% του ΑΕΠ.
- Γήρανση πληθυσμού: Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων αυξάνεται, επιβαρύνοντας τα συνταξιοδοτικά ταμεία.
- Χαμηλή έρευνα και ανάπτυξη: Οι δαπάνες για Ε&Α (Έρευνα και Ανάπτυξη) στην Ελλάδα είναι 1,5% του ΑΕΠ, έναντι 4,5% στη Νότια Κορέα.
2. Διεθνή παραδείγματα ανάκαμψης: Μαθήματα για την Ελλάδα
2.1. Ιρλανδία: Το μοντέλο της χαμηλής φορολογίας και της καινοτομίας
Η Ιρλανδία μετά την κρίση του 2008 μείωσε τον εταιρικό φόρο στο 12,5% και επένδυσε σε τεχνολογία. Η ανάπτυξη επανήλθε ταχύτερα από το αναμενόμενο, με ρυθμό 6% ετησίως.
2.2. Νότια Κορέα: Η στροφή στην τεχνολογία και τη βιομηχανία
Μετά την κρίση του 1997, η Νότια Κορέα εστίασε στις εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας και αύξησε τις δαπάνες για Ε&Α. Αποτέλεσμα ήταν η ταχεία βιομηχανική ανάπτυξη και η ανάδειξη παγκόσμιων κολοσσών όπως η Samsung και η Hyundai.
2.3. Χιλή: Το μοντέλο των εξαγωγών και των ελεύθερων αγορών
Η Χιλή αναπτύχθηκε ραγδαία μέσω εμπορικών συμφωνιών και διαφοροποίησης εξαγωγών. Η αύξηση των εξαγωγών χαλκού, οίνου και γεωργικών προϊόντων συνέβαλε στη μείωση του δημόσιου χρέους και στη διεύρυνση της αγοράς εργασίας.
3. Προτάσεις πολιτικής για την Ελλάδα
3.1. Φορολογική μεταρρύθμιση
- Ψηφιοποίηση φορολογικού συστήματος για τη μείωση της φοροδιαφυγής.
- Μείωση εταιρικών φόρων για προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
3.2. Επενδύσεις σε καινοτομία
- Δημιουργία Ταμείου Καινοτομίας για νεοφυείς επιχειρήσεις με προϋπολογισμό €1 δισ.
- Επενδύσεις σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα με έμφαση στη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα.
3.3. Ανασυγκρότηση της εξαγωγικής βιομηχανίας
- Ενίσχυση εξαγωγών μέσω συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου.
- Ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών και αγροδιατροφικών προϊόντων υψηλής ποιότητας.
4. Συμπέρασμα: Ένας οδικός χάρτης προς τη βιώσιμη ανάπτυξη
Η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει μια επιτυχημένη πορεία ανάπτυξης αν εστιάσει σε:
- Σταθεροποίηση του χρέους με νέες χρηματοδοτικές δομές.
- Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στη φορολογία και την αγορά εργασίας.
- Επενδύσεις στην καινοτομία και στην εξαγωγική βάση.
Αυτή η στρατηγική θα επιτρέψει στην Ελλάδα να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της και να εξασφαλίσει βιώσιμη ανάπτυξη, οδηγώντας σε χαμηλότερη φορολογική επιβάρυνση, η οποία σήμερα πλήττει σημαντικά τους Έλληνες, ενώ παράλληλα θα αυξήσει το διαθέσιμο εισόδημα και θα ενισχύσει την αισιοδοξία των πολιτών.
Η οικονομική πρόοδος, εφόσον διαχειριστεί σωστά, μπορεί να δημιουργήσει τις βάσεις για την αναδιάταξη των θεσμών και την αύξηση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος. Τέλος, η οικονομική ισχύς, βασισμένη σε ένα στιβαρό μοντέλο ανάπτυξης, θα ενισχύσει τη θέση της χώρας στον ευρύτερο γεωπολιτικό χάρτη.
* Ο Νικόλαος Χαβούτης είναι διευθυντής της συμβουλευτικής εταιρείας SoZone Limited (nhavoutis@gmail.com).