Είναι βέβαιο ότι θα έχουμε μια νέα πανδημία, αλλά δεν γνωρίζουμε πότε και από πού θα προέλθει, επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, στη διάρκεια εκδήλωσης του Οργανισμού για τα επίκαιρα θέματα δημόσιας υγείας, που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της 88ης ΔΕΘ.
«Κάθε 4 με 5 χρόνια έχουμε ένα καινούργιο, νεοεμφανιζόμενο νόσημα, ή ένα παλιό ξεχασμένο νόσημα που επανεμφανίζεται ή που έχει έναν διαφορετικό τρόπο μετάδοσης», παρατήρησε και αναφέρθηκε στον ΗΙΝΙ το 2009, τον Ζίκα το 2014, τον SARS-CoV-2 το 2019, όπως και τον mpox (ευλογιά των πηθίκων), που ήταν γνωστός ιός, αλλά πρόσφατα "δημιούργησε" καινούργιο τρόπο μετάδοσης.
Σημείωσε, επίσης, πως υπάρχουν περιστατικά Η5Ν1 (γρίπης των πτηνών), παραπέμποντας στην πρόσφατη δημοσίευση περίπτωσης στις ΗΠΑ, ανθρώπου που νόσησε χωρίς να έρθει σε επαφή με τα ζώα. «Δεν ξέρουμε όμως αν θα είναι αυτός ο ιός που θα κάνει την επόμενη πανδημία. Η5Ν1 είχαμε από το 1998 και δεν έκανε αυτός την πανδημία, την έκανε ο SARS-CoV2. Αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι θα έχουμε», τόνισε.
Η Covid-19 δεν ανήκει στο παρελθόν
Παρόλο που τα αυστηρά οριζόντια μέτρα της πανδημίας ανήκουν στο παρελθόν, η Covid-19 είναι και θα συνεχίσει να είναι παρούσα, με τον ιό που την προκαλεί να μεταλλάσσεται με ρυθμούς που δεν περιμέναμε, είπε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ.
«Δεν είναι παρελθόν, ειδικά για τις ευάλωτες ομάδες, οι οποίες πρέπει να συνεχίσουν να προσέχουν. Οι υπερήλικες, οι ανοσοκατεσταλμένοι, πρέπει να συνεχίσουν να φοράνε μάσκα όταν βρίσκονται σε συγχρωτισμό με πολύ κόσμο, πρέπει να προσέχουν να μη βρίσκονται σε συγχρωτισμό με πολύ κόσμο και πρέπει να κάνουν τα εμβόλια», τόνισε.
Προανήγγειλε την έναρξη σχετικής καμπάνιας του ΕΟΔΥ, αλλά και ενός προγράμματος εκπαίδευσης των γιατρών, ειδικά για τα εμβόλια της COVID και της γρίπης, για την αντιμετώπιση της διστακτικότητας του κόσμου μέσα από case studies, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Εμβολιαστικά κέντρα για την mpox
Η κήρυξη επείγουσας κατάστασης δημόσιας υγείας για την mpox (ευλογιά των πιθήκων), οφείλεται στην αλλαγή του τρόπου μετάδοσης, ανέφερε ο λοιμωξιολόγος, μέλος του ΔΣ του ΕΟΔΥ και της Επιτροπής Εμβολιασμών, Δημήτρης Χατζηγεωργίου.
«Ο ιός αυτός, τον οποίο γνωρίζαμε εδώ και μερικά χρόνια, μεταδιδόταν στον άνθρωπο μέσω επαφής με ζώα κυρίως, ενώ η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γινόταν κυρίως με τη σεξουαλική επαφή», είπε και πρόσθεσε πως η ανησυχία αυξήθηκε όταν παρατηρήθηκαν περιπτώσεις μετάδοσης μέσω απλής συνύπαρξης ή επαφής πρόσωπο με πρόσωπο.
«Είναι ένας ιός για τον οποίο υπάρχει εμβόλιο, η Ελλάδα έχει προμηθευτεί, έχουμε αρκετές δόσεις εμβολίων να καλύψει τουλάχιστον μια πρώτη ομάδα ανθρώπων που ενδεχομένως να χρειαστούν και επίσης υπάρχει και θεραπεία. Επομένως, έχει μια διαφορά με την Covid που στην αρχή όταν πρωτοπαρουσιάστηκε δεν είχαμε τίποτα από τα δύο», ανέφερε, με τον πρόεδρο του ΕΟΔΥ Χρ. Χατζηχριστοδούλου να προαναγγέλλει την λειτουργία νέων εμβολιαστικών κέντρων. «Ξεκινήσαμε πριν την χαρακτηρίσει η ΠΟΥ και έχουμε λειτουργήσει τα πρώτα δύο εμβολιαστικά κέντρα. Τώρα τα επεκτείναμε, λειτουργούμε και στη Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Κρήτη και Πάτρα. Μέχρι 10 Σεπτεμβρίου θα λειτουργήσουν όλα», είπε.
Νοσοκομειακές λοιμώξεις, μικροβιακή αντοχή
Το ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης που υλοποιεί ο ΕΟΔΥ με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης έχει στόχο να θέσει υπό έλεγχο το πρόβλημα των λοιμώξεων που σχετίζονται ή συνδέονται με την φροντίδα υγείας (ενδονοσοκομειακές ή σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και άλλες δομές). Όπως ανέφερε η επίκουρη καθηγήτρια, επιστημονική σύμβουλος προέδρου ΕΟΔΥ, Μαρία Τσερώνη, το σχέδιο, που θα αρχίσει άμεσα να εφαρμόζεται σε περισσότερα από τα μισά νοσοκομεία της χώρας, αναπτύσσεται σε τέσσερις άξονες:
- Επιτήρηση, με αξιόπιστα real time δεδομένα
- Ανάπτυξη οδηγιών για όλα τα μέτρα πρόληψης, για επαγγελματίες υγείας, προσβάσιμες σε φροντιστές ασθενών και πολίτες
- Εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και όλων των εμπλεκόμενων
- Μέτρηση και παρακολούθηση της συμμόρφωσης στις οδηγίες,
Σε ό,τι αφορά τη μικροβιακή αντοχή λόγω υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών, την οποία ο Δ. Χατζηγεωργίου χαρακτήρισε ως «πραγματικό εφιάλτη» για τους κλινικούς γιατρούς, ο ΕΟΔΥ προχωρά σε επικαιροποίηση του σχεδίου αντιμετώπισης, με βάση τις οδηγίες του ΠΟΥ και του ECDC, με τη συμβολή και των υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο της Ενιαίας Υγείας.
«Το σχέδιο έχει ως σκοπό να εκπαιδεύσει τους γιατρούς, κυρίως, αλλά και την κοινότητα, στο θέμα της ορθής χρήσης των αντιβιοτικών», είπε ο κ.Χατζηγεωργίου, προσθέτοντας πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της συνταγογράφησης αντιβιοτικών μέσω πρωτοκόλλων που χρησιμοποιούνται ήδη σε κάποια νοσήματα.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΔΥ, η αλλαγή του τρόπου καταγραφής οδήγησε στην αποτύπωση της πραγματικής κατανάλωσης. «Δηλώναμε μέχρι τώρα την κατανάλωση μέσα από τις πωλήσεις, με δεδομένα που παίρναμε από τον ΕΟΦ. Για πρώτη φορά φέτος δηλώσαμε δεδομένα από την ΗΔΙΚΑ, από τη συνταγογράφηση και είδαμε τεράστιες διαφορές», εξήγησε ο κ. Χατζηχριστοδούλου.
Νοσήματα που μεταδίδονται με τα κουνούπια
Ο ιός του Δυτικού Νείλου, που μεταδίδεται με το κοινό κουνούπι, ήρθε για να μείνει. Όπως ανέφερε ο Δρ. Αντώνης Μιχαηλάκης, ερευνητής στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και του Δ.Σ. του ΕΟΔΥ, η ανησυχία αφορά το ενδεχόμενο εισόδου άλλων ειδών, που είναι διαβιβαστές τροπικών νοσημάτων, όπως ο δάγκειος πυρετός, ο τσικουνγκούνια και ο ζίκα.
«Το κουνούπι «τίγρης» που υπάρχει στην Ελλάδα δεν έχει δείξει ευτυχώς κάτι επικίνδυνο εκτός από όχληση στη χώρα μας, αλλά δυστυχώς αν κοιτάξουμε τον χάρτη, αριστερά μας -Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία- έχουν αρχίσει να καταγράφουν κρούσματα δάγκειου και αυτό είναι κάτι που μας ανησυχεί», είπε.
Ταυτόχρονα, συγγενικό του είδος που μας απειλεί από τα δεξιά του χάρτη, είναι πολύ πιο επιθετικό και πολύ καλύτερος διαβιβαστής των ασθενειών αυτών. Ο ίδιος προανήγγειλε μια ΚΥΑ που θα αφορά τη λήψη μέτρων ελέγχου στα σημεία εισόδου, όπως αεροδρόμια και λιμάνια, με ιδιαίτερη έμφαση σε αεροπλάνα που καταφτάνουν από μέρη όπου το συγκεκριμένο είδος είναι εγκατεστημένο.
Φυματίωση
Η πανδημία Covid-19 συνετέλεσε στην αύξηση των περιστατικών φυματίωσης, των σοβαρών και πιο μεταδοτικών μορφών φυματίωσης, αλλά και της θνητότητας, όπως είπε η Σοφία Χατζηαναστασίου παθολόγος- λοιμωξιολόγος, υπεύθυνη του Γραφείου Φυματίωσης του ΕΟΔΥ.
Οι πρωτοβουλίες του Οργανισμού κινούνται σε τρεις άξονες:
- Επιδημιολογική επιτήρηση: Είναι προς παράδοση μια πλατφόρμα ηλεκτρονικής δήλωσης, στην οποία θα καταχωρούνται απευθείας τα κρούσματα που διαγιγνώσκονται.
- Ορθή διάγνωση –θεραπεία: Οργανώνεται κέντρο αναφοράς Β. Ελλάδος στο νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου» για τη διάγνωση. Στη θεραπεία, σχεδιάζεται η δημιουργία εθνικού αποθέματος αντιφυματικών φαρμάκων.
- Πρόληψη: Ιχνηλάτηση στην κοινότητα για τυχόν δευτερογενή κρούσματα και χορήγηση προληπτικής θεραπείας όπου χρειάζεται. Επίσης, εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας σε σημεία ενδιαφέροντος όπως camp προσφύγων.
Αναδιοργάνωση ΕΟΔΥ
Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους στο «τιμόνι» του ΕΟΔΥ ο κ. Χατζηχριστοδούλου έκανε έναν πρώτο απολογισμό της θητείας του και έδωσε ένα περίγραμμα των επόμενων κινήσεων, στην κατεύθυνση της αναδιοργάνωσης.
Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στο οργανόγραμμα, που αποκτά ο ΕΟΔΥ για πρώτη φορά. Υπάρχουν προκηρύξεις για 106 θέσεις επιστημονικού προσωπικού, ενώ θα προσληφθούν 20 επιδημιολόγοι πεδίου που θα εκπαιδευτούν σε συνεργασία με το ECDC, με ταχύρυθμο πρόγραμμα 6 μηνών, και άλλοι 6 διετούς φοίτησης μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος. Αρκετοί από τους επιδημιολόγους πεδίου θα υπηρετήσουν στην περιφέρεια.