Ο ανταγωνισμός είναι πολύ σκληρός στον κόσμο των εμβολίων κατά της Covid-19. Αυτός είναι και ο φόβος των παγκόσμιων φορέων υγείας που σχεδιάζουν πρόγραμμα για αγορά μεγάλων ποσοτήτων και ίση διανομή των εμβολίων στον κόσμο, σύμφωνα με το Reuters. Παρακολουθούν αγανακτισμένοι ορισμένες από τις πλουσιότερες χώρες να κινούνται αυτόνομα, κλείνοντας συμφωνίες με φαρμακοβιομηχανίες για να εξασφαλίσουν εκατομμύρια δόσεις υποψήφιων εμβολίων για τους δικούς τους πολίτες.
Οι συμφωνίες –περιλαμβανομένων αυτών που έκλεισαν οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η ΕΕ με εταιρείες όπως οι Pfizer, BioNTech, AstraZeneca και Moderna- υπονομεύουν το παγκόσμιο κίνητρο, όπως υποστηρίζουν ειδικοί, γράφει το Reuters.
«Το να κλείνουν όλοι διμερείς συμφωνίες δεν είναι ο τρόπος για να βελτιστοποιηθεί η κατάσταση», δήλωσε ο Seth Berkley, διευθύνων σύμβουλος της συμμαχίας GAVI που συν-ηγείται του προγράμματος με την ονομασία COVAX, το οποίο σχεδιάστηκε για να διασφαλίσει ταχεία και δίκαιη παγκόσμια πρόσβαση σε εμβόλια κατά της Covid-19.
Η Pfizer γνωστοποίησε αυτήν την εβδομάδα πως βρίσκεται σε παράλληλες διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και αρκετά κράτη-μέλη της για να τους προμηθεύσει με το δυνητικό της εμβόλιο. Και την Τετάρτη η Βρετανία ανακοίνωσε συμφωνία για την προπαραγγελία δυνητικών εμβολίων κατά της Covid-19 από την GlaxoSmithKline και την Sanofi.
Αυτό, σύμφωνα με τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα» θα τροφοδοτήσει περαιτέρω «την παγκόσμια μάχη για την συγκέντρωση εμβολίων από τις πλούσιες χώρες» και «μια επικίνδυνη τάση εθνικισμού στα εμβόλια».
Οπως επισημαίνει το Reuters, η ανησυχία είναι ότι η προμήθεια και κατανομή των εμβολίων στην πανδημία αυτή, θα μοιάζει με την προηγούμενη –που προκάλεσε ο ιός της γρίπης H1N1 το 2009/2010- όταν οι πλούσιες χώρες αγόρασαν όλες τις διαθέσιμες προμήθειες του εμβολίου, με αποτέλεσμα στην αρχή οι φτωχές χώρες να μην έχουν εμβόλια. Σ’ εκείνη την περίπτωση, αφού ο H1N1 αποδείχθηκε πως ήταν πιο ήπια ασθένεια και η πανδημία στο τέλος ελαττώθηκε, η επίπτωση που είχαν στις μολύνσεις και τους θανάτους οι ανισορροπίες στα εμβόλια, ήταν περιορισμένη.
Ωστόσο, η Covid-19 είναι μια πολύ μεγαλύτερη απειλή, και το να μένουν τεράστιοι αριθμοί πληθυσμών ευάλωτοι δεν θα βλάψει μόνον αυτούς, αλλά επίσης θα παρατείνει την πανδημία και τη ζημιά που αυτή μπορεί να προκαλέσει, προειδοποιούν οι ειδήμονες σε θέματα υγείας.
«Υπάρχει κίνδυνος ορισμένες χώρες να κάνουν αυτό ακριβώς που φοβόμαστε –να κοιτάνε μόνο τον εαυτό τους», δήλωσε ο Gayle Smith, πρώην επικεφαλής της αμερικανικής Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης και διευθύνων σύμβουλος της One Campaign, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που στόχο έχει να βάλει τέλος στην φτώχεια και στις αποτρέψιμες ασθένειες.
Περισσότερες από 75 πλουσιότερες χώρες, περιλαμβανομένης της Βρετανίας, έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για το χρηματοδοτικό πρόγραμμα COVAX, του οποίου συν-ηγούνται ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Συνασπισμός για Καινοτομίες Επιδημιολογικής Ετοιμότητας (CEPI) και συμμετέχουν 90 φτωχότερες χώρες που θα υποστηριχθούν μέσω δωρεών.
Όμως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία δεν είναι μεταξύ των χωρών που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για το COVAX, σύμφωνα με τη GAVI. Και πηγή από την ΕΕ είπε την περασμένη εβδομάδα πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που είναι ο εκτελεστικός βραχίονας του μπλοκ και ηγείται των διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τις φαρμακοβιομηχανίες, συμβούλευσε τις χώρες της ΕΕ να μην αγοράζουν εμβόλια κατά της Covid-19 μέσω του COVAX, σύμφωνα με το Reuters.
«Ανησυχώ», δήλωσε ο Thomas Bollyky, διευθυντής του προγράμματος παγκόσμιας υγείας στο Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων. «Αυτό που συμβαίνει με μια χούφτα κράτη που κλειδώνουν την προμήθεια εμβολίων είναι ότι ανταγωνίζονται με τις πολυμερείς συμφωνίες προμήθειας. Στο τέλος, η Παρασκευή εμβολίων είναι μια πεπερασμένη πηγή. Μπορείς να την επεκτείνεις, αλλά μέχρις ενός σημείου».
Οι ειδήμονες εκτιμούν πως ο κόσμος μπορεί λελογισμένα να ελπίζει πως θα έχει περίπου 2 δισεκατομμύρια δόσεις αποτελεσματικών εμβολίων κατά της Covid-19 μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, εάν αποδειχθούν αποτελεσματικά στις επισπευσμένες δοκιμές τελικού σταδίου αρκετά υποψήφια εμβόλια. Στόχος της COVAX είναι να διανείμει δόσεις για τουλάχιστον το 20% των πληθυσμών των χωρών που μετέχουν σ’ αυτήν.
Ο κ. Berkley της GAVI σημειώνει, ωστόσο, πως αν λόγω ιδίου συμφέροντος, χώρες ή περιοχές αρπάξουν τις δόσεις αυτές για να καλύψουν τις ανάγκες ολόκληρου του δικού τους πληθυσμού –αντί να τις μοιραστούν με όλα τα έθνη και να προστατεύσουν πρώτα τους ανθρώπους που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο- τότε η πανδημία δεν μπορεί να ελεγχθεί.
«Αν επιχειρήσεις να εμβολιάσεις ολόκληρες τις ΗΠΑ, (και) ολόκληρη την ΕΕ, για παράδειγμα, με δυο δόσεις εμβολίου, τότε θα έχεις περίπου 1,7 δισ. δόσεις. Και αν αυτός είναι ο αριθμός των δόσεων που είναι διαθέσιμος, τότε δεν μένει και πολύ για τους άλλους». Αν λίγες χώρες, ή ακόμα και 30 ή 40 χώρες, έχουν εμβόλια, αλλά περισσότερες από 150 χώρες δεν έχουν, «τότε η πανδημία θα σαρώσει εκεί», είπε ο κ. Berkley.
«Αυτός ο ιός… κινείται σαν την αστραπή. Άρα θα καταλήξεις σε μια κατάσταση όπου δεν θα μπορείς να επιστρέψεις στην κανονικότητα. Δεν θα μπορείς να έχεις εμπόριο, τουρισμό, ταξίδια, αν δεν επιβραδύνεις ολόκληρη την πανδημία».
Οπως επισημαίνει το Reuters, ο κ. Berkley, ο κ. Smith και άλλοι ειδήμονες σε θέματα υγείας δήλωσαν πως τερματισμός της πανδημίας σημαίνει πως πρέπει να τερματιστεί παγκοσμίως. «Είναι η διαφορά μεταξύ μιας πανδημίας για άλλα δυο χρόνια αντί για άλλον έναν χρόνο», πρόσθεσε ο κ. Smith. «Οι οικονομικές και υγειονομικές επιπτώσεις της είναι τεράστιες».