Τις καινοτομίες που θα χρειαστούν προκειμένου να σταματήσει ο νέος κορωνοϊός, περιλαμβανομένων των νέων τεστ και θεραπειών, των εμβολίων και των νέων εφαρμογών που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ιχνηλάτηση στης Covid-19, παρουσιάζει σε μακροσκελές κείμενο στο blog του Ιδρύματός του ο Bill Gates.
Όπως επισημαίνει ο ίδιος, αποφάσισε να γράψει το συγκεκριμένο κείμενο «διότι κατά καιρούς ακούγεται σαν να διαθέτουμε ήδη όλα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να ξανανοίξουμε με ασφάλεια την οικονομία. Δυστυχώς δεν τα διαθέτουμε. Βρίσκονται, όμως, στον ορίζοντα».
Καινοτομία για να νικηθεί ο εχθρός
Στο άρθρο του, ο κ. Gates «σπάει» την καινοτομία σε πέντε κατηγορίες: τις θεραπείες, τα εμβόλια, τις εξετάσεις, την ιχνηλάτηση επαφών και τις πολιτικές για το άνοιγμα των οικονομιών. «Χωρίς ορισμένες προόδους σε κάθε έναν από αυτούς τους τομείς, δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στις κανονικές μας δραστηριότητες ή να σταματήσουμε τον ιό», γράφει.
Θεραπείες
Σύμφωνα με τον κ. Gates, κάθε εβδομάδα θα διαβάζουμε για ιδέες που δοκιμάζονται για νέες θεραπείες, όμως οι περισσότερες από αυτές θα αποτύχουν. Ορισμένες από αυτές τις θεραπείες, ωστόσο, θα μειώσουν ουσιαστικά το βάρος της νόσου. Ορισμένες θα είναι ευκολότερο να υλοποιηθούν στις εύπορες χώρες παρά στις αναπτυσσόμενες και ορισμένες θα χρειαστούν καιρό για να αναπτυχθούν σε μεγάλη κλίμακα. Αρκετές από αυτές θα μπορούσαν να είναι διαθέσιμες μέχρι το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο.
Μια πιθανή θεραπεία που δεν ταιριάζει στον κανονικό ορισμό του φαρμάκου περιλαμβάνει τη συλλογή αίματος από ασθενείς που έχουν αναρρώσει από την Covid-19, τη διασφάλιση πως δεν έχουν κορωνοϊό και άλλες μολύνσεις, και την χορήγηση πλάσματος σε ανθρώπους που νοσούν. Οι κορυφαίες εταιρείες στον τομέα αυτόν εργάζονται από κοινού για να αποκτήσουν ένα πρωτόκολλο για να διαπιστώσουν εάν αυτό είναι αποτελεσματικό. Θα πρέπει να μετρούν κάθε ασθενή για να δουν πόσο ισχυρά είναι τα αντισώματα του.
Ένας άλλος τύπος πιθανής θεραπείας περιλαμβάνει την ταυτοποίηση των αντισωμάτων που παράγει το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα που είναι πιο αποτελεσματικά κατά του νέου κορωνοϊού. Όταν βρεθούν τα αντισώματα αυτά, μπορούν να κατασκευαστούν και να χρησιμοποιηθούν ως θεραπεία ή ως τρόπος για να αποτραπεί η ασθένεια. Αυτή η προσέγγιση με τα αντισώματα επίσης έχει πιθανότητες να είναι αποτελεσματική, αν και δεν είναι σαφές πόσες δόσεις μπορούν να κατασκευαστούν. Αυτό θα εξαρτηθεί από το πόσα αντισώματα χρειάζονται ανά δόση.
Επίσης, υπάρχει μια κλάση φαρμάκων που ονομάζονται αντι-ιικά, που αποτρέπουν τη λειτουργία ή αναπαραγωγή του ιού. Η φαρμακοβιομηχανία έχει δημιουργήσει εκπληκτικά αντι-ιικά για να βοηθήσει τους ανθρώπους με τον HIV, αν και χρειάστηκαν δεκαετίες για να δημιουργηθεί η τεράστια βιβλιοθήκη των πολύ αποτελεσματικών θεραπειών τριπλών φαρμάκων.
Μια άλλη κλάση φαρμάκων, λειτουργεί αλλάζοντας το πώς το ανθρώπινο σώμα αντιδρά στον ιό. Η Υδροξυχλωροκίνη βρίσκεται σε αυτή την ομάδα φαρμάκων. Οι δοκιμές επί του συγκεκριμένου φαρμάκου θα δώσουν κάποια ένδειξη για το εάν είναι αποτελεσματικό κατά του Covid-19 μέχρι τα τέλη Μαΐου, αλλά φαίνεται πως τα οφέλη θα είναι μέτρια, στην καλύτερη περίπτωση. Ένας άλλος τύπος φαρμάκου που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίον αντιδρά ο άνθρωπος σε έναν ιό, ονομάζεται ρυθμιστής του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα φάρμακα αυτά θα βοηθούσαν περισσότερο σε σοβαρές ασθένειες που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο.
Εμβόλια
Εκτός και αν βρεθεί μια θαυματουργή θεραπεία, ο μόνος τρόπος για να επιστρέψει ο κόσμος εκεί που βρισκόταν πριν την Covid-19, είναι να βρεθεί ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εμβόλιο που θα αποτρέπει την ασθένεια.
Δυστυχώς, ο συνήθης χρόνος ανάπτυξης ενός εμβολίου κατά μιας νέας ασθένειας είναι πάνω από πέντε χρόνια, καθώς η διαδικασία που ακολουθείται είναι η δημιουργία υποψήφιου εμβολίου, δοκιμή σε ζώα, δοκιμή ασφαλείας σε μικρό αριθμό ανθρώπων, δοκιμή για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητά του σε έναν μέτριο αριθμό ανθρώπων, δοκιμή για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητά του σε έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων, τελική ρυθμιστική έγκριση και παρασκευή του, καθώς και καταχώρηση του εμβολίου σε κάθε χώρα.
Οι ερευνητές μπορεί να γλιτώσουν χρόνο αν συμπιέσουν τις φάσεις της κλινικής δοκιμής ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, ενόσω πραγματοποιούν ταυτόχρονα δοκιμές σε ζώα και δημιουργούν δυνατότητα παρασκευής. Ακόμα και έτσι, όμως, κανένας δεν γνωρίζει εκ των προτέρων ποια προσέγγιση εμβολίου θα είναι αποτελεσματική, άρα θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν αρκετά από αυτά για να προχωρήσουν με ταχείς ρυθμούς. Πολλές από τις προσεγγίσεις εμβολίων θα αποτύχουν, διότι δεν θα παραγάγουν μια αρκετά ισχυρή ανοσοποιητική αντίδραση για να παράσχουν προστασία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το αν το εμβόλιο θα προστατεύσει τους ηλικιωμένους, τα ανοσοποιητικά συστήματα των οποίων δεν ανταποκρίνονται τόσο καλά στα εμβόλια.
Το ζήτημα της ασφάλειας είναι προφανώς πολύ σημαντικό, τονίζει ο κ. Gates, και οι ρυθμιστικές αρχές παγκοσμίως θα πρέπει να συνεργαστούν για να αποφασίσουν το πόσο μεγάλη θα πρέπει να είναι η βάση δεδομένων για την ασφάλεια ώστε να εγκριθεί ένα εμβόλιο για την Covid-19.
Μια μεγάλη πρόκληση για τις δοκιμές εμβολίων είναι πως ο χρόνος που απαιτείται για τις δοκιμές εξαρτάται από την εύρεση περιοχών για δοκιμές, όπου ο ρυθμός των μολύνσεων είναι σχετικά υψηλός. Και αυτό διότι ενώ ετοιμάζεις την περιοχή για τη δοκιμή και περιμένεις για τις σχετικές ρυθμιστικές εγκρίσεις, ο ρυθμός των μολύνσεων στην περιοχή εκείνη μπορεί να μειωθεί και να μην μπορείς να βγάλεις σωστά συμπεράσματα.
Στόχος είναι να επιλεγούν ένα ή δυο εμβόλια και να εμβολιαστεί ολόκληρος ο κόσμος –μιλάμε για 7 δισ. δόσεις εάν είναι ένα εμβόλιο της μιας δόσης και 14 δισ. εμβόλια εάν είναι των δυο δόσεων. Ο κόσμος θα βιαστεί να τα αγοράσει άρα η κλίμακα της παρασκευής τους θα είναι πρωτοφανής και πιθανότατα θα πρέπει να συμπεριλάβει πολλές εταιρείες. Ο κ. Gates εκτιμά πως ένας ευρείας κλίμακας εμβολιασμός μπορεί να ξεκινήσει σε 18 μήνες, ή σε 9 μήνες, ή σε δυο χρόνια.
Τεστ
Σύμφωνα με τον κ. Gates, έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στον αριθμό των εξετάσεων που πραγματοποιούνται σε κάθε χώρα. Όμως ο αριθμός των τεστ από μόνος του δεν δείχνει εάν χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά, καθώς πρέπει να διασφαλίζεται πως σε προτεραιότητα μπαίνουν οι εξετάσεις των σωστών ανθρώπων, όπως για παράδειγμα των εργαζομένων στον τομέα της υγείας, ενώ αυτοί που δεν εμφανίζουν συμπτώματα δεν πρέπει να κάνουν τεστ μέχρις ότου εξασφαλιστεί πως υπάρχουν αρκετά για όλους εκείνους που έχουν συμπτώματα. Επιπλέον, τα αποτελέσματα των εξετάσεων θα πρέπει να έρχονται σε λιγότερο από 24 ώρες για να γνωρίζει ο κόσμος εάν θα πρέπει να συνεχίσει την αυτοαπομόνωση. Στις ΗΠΑ, σημειώνει, χρειάζονταν περισσότερο από επτά ημέρες σε ορισμένες περιοχές για να βγουν τα αποτελέσματα, κάτι που μειώνει την αξία τους.
Τα τεστ καθίστανται εξαιρετικά σημαντικά καθώς η χώρα εξετάζει τρόπους να βγει από lockdown. Πρέπει να γίνονται όσο το δυνατόν περισσότερα τεστ ώστε να εντοπίζονται εγκαίρως «hot spot» του ιού και να γίνονται παρεμβάσεις προτού αυξηθούν οι αριθμοί των κρουσμάτων.
Ιχνηλάτηση επαφών
Ο κ. Gates, που θεωρεί πως ο ιδανικός τρόπος για να σταματήσει η εξάπλωση του ιού είναι να υπάρχουν λίστες ανθρώπων που έχουν έρθει σε στενή επαφή με επιβεβαιωμένα κρούσματα και αυτά τα άτομα να μπαίνουν σε προτεραιότητα για τεστ, προτείνει τη χρήση της τεχνολογίας.
Σε ορισμένες χώρες, περιλαμβανομένης της Κίνας και της Νότιας Κορέας, απαιτείται οι ασθενείς να παραδίδουν πληροφορίες για το πού βρίσκονταν τις τελευταίες 14 ημέρες, κοιτάζοντας τις πληροφορίες GPS στα κινητά τους ή τα αρχεία δαπανών τους. Είναι απίθανο να ζητήσουν κάτι τέτοιο οι Δυτικές χώρες, εκτιμά ο κ. Gates, συμπληρώνοντας πως υπάρχουν εφαρμογές που μπορεί κανείς να «κατεβάσει» που θα τον βοηθήσουν θα θυμηθεί πού βρισκόταν: αν ποτέ βρεθεί θετικός στον ιό, τότε μπορεί οικειοθελώς να ανατρέξει στο ιστορικό ή να επιλέξει να μοιραστεί το ιστορικό αυτό με οποιονδήποτε τον ρωτήσει για τις επαφές του.
Όπως σημειώνει, υπάρχουν αρκετές προτάσεις για ψηφιακές προσεγγίσεις, στο πλαίσιο των οποίων τα κινητά τηλέφωνα εντοπίζουν ποια άλλα τηλέφωνα βρίσκονται κοντά τους. Η ιδέα είναι αν κάποιος επιβεβαιωθεί πως έχει μολυνθεί τότε το τηλέφωνό του μπορεί να στείλει μήνυμα στα άλλα τηλέφωνα και οι ιδιοκτήτες τους μπορούν να κάνουν την κατάλληλη εξέταση. Αν οι περισσότεροι άνθρωποι εγκαθιστούσαν εθελοντικά τέτοιου είδους εφαρμογές, πιθανότατα θα βοηθούσε κάποιους. Ένας περιορισμός είναι ότι δεν χρειάζεται απαραίτητα να βρίσκεσαι στον ίδιο χώρο την ίδια ώρα με κάποιον άλλον για να τον μολύνεις, αφού μπορείς να αφήσεις τον ιό σε κάποια επιφάνεια, και το σύστημα δεν θα μπορούσε να εντοπίσει μια τέτοιου είδους μετάδοση του ιού.
O κ. Gates εκτιμά πως οι περισσότερες χώρες θα χρησιμοποιήσουν τη γερμανική προσέγγιση, που απαιτεί να γίνονται συνεντεύξεις με όλους όσοι βγαίνουν θετικοί στα τεστ και να χρησιμοποιείται μια βάση δεδομένων για να διασφαλιστεί πως υπάρχει follow-up με όλες τις επαφές.
Ανοιγμα των οικονομιών
Ως προς την έξοδο από τα lockdowns, ο κ. Gates γράφει πως οι πιο αναπτυγμένες χώρες θα κινηθούν προς τη δεύτερη φάση της επιδημία τους επόμενους δυο μήνες. Θα είναι μια ημικανονική κατάσταση, όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να βγουν, όχι όμως σε μέρη με συνωστισμό ανθρώπων (πχ. εστιατόρια όπου οι άνθρωποι κάθονται τραπέζι παρά τραπέζι και αεροσκάφη στα οποία το μεσαίο κάθισμα σε κάθε σειρά είναι άδειο). Τα σχολεία θα είναι ανοικτά, αλλά δεν θα μπορούν να γεμίσουν στάδια. Ο κόσμος θα εργάζεται κάπως και θα ξοδεύει λίγα από αυτά που βγάζει, όχι όμως όσο πριν την πανδημία.
Οι κανόνες για το τι επιτρέπεται θα αλλάξουν σταδιακά ώστε να δούμε εάν το επίπεδο επαφής αρχίσει να αυξάνει και τον αριθμό των μολύνσεων. Οι χώρες θα μπορέσουν να μάθουν από άλλες χώρες που έχουν ισχυρά συστήματα εξετάσεων, που θα τους πληροφορούν όταν ανακύπτουν προβλήματα.
Βασική αρχή θα πρέπει να είναι να επιτρέπονται δραστηριότητες που έχουν μεγάλο όφελος στην οικονομία ή την ανθρώπινη ευημερία, αλλά ενέχουν μικρό κίνδυνο μόλυνσης. Ωστόσο, η σύγχρονη οικονομία είναι υπερβολικά περίπλοκη και διασυνδεδεμένη για να γίνει κάτι τέτοιο.
Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις και τελικά οι ηγέτες σε εθνικό, πολιτειακό και τοπικό επίπεδο θα πρέπει να κάνουν συμβιβασμούς με βάση τους κινδύνους και τα οφέλη του ανοίγματος διαφόρων τομέων της οικονομίας. Στις ΗΠΑ θα είναι δύσκολο εάν μια πολιτεία ανοίξει πολύ γρήγορα και αρχίσει να βλέπει πολλές μολύνσεις.
Τα σχολεία προφέρουν μεγάλο όφελος και θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα, όμως τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα πιθανότατα δεν έχουν τόσο μεγάλο οικονομικό όφελος ώστε να αντισταθμίζουν τον κίνδυνο μετάδοσης της μόλυνσης.
Υπάρχει και ένας ακόμα παράγοντας που είναι δύσκολο να υπολογιστεί, καταλήγει ο κ. Gates και αυτός είναι η ανθρώπινη φύση: ορισμένοι άνθρωποι από τη φύση τους θα διστάσουν να βγουν ακόμα και όταν η κυβέρνηση πει πως είναι εν τάξει. Άλλοι θα έχουν θετική στάση –θα υποθέσουν πως η κυβέρνηση είναι απλά υπερβολικά επιφυλακτική και θα αρχίσουν να παρακάμπτουν τους κανόνες.
Οι ηγέτες θα πρέπει να σκεφτούν προσεκτικά πώς να βρουν τη σωστή ισορροπία.