Οι σχέσεις ΗΠΑ-Βόρειας Κορέας επιστρέφουν σε μια δυνητικά συγκρουσιακή φάση. Μετά από μια συνάντηση στα τέλη της χρονιάς ο Κιμ Γιονγκ Ουν ανακοίνωσε ότι η χώρα του δεν δεσμεύεται πλέον από το μορατόριουμ που η ίδια υιοθέτησε στις δοκιμές πυρηνικών και διηπειρωτικών πυραύλων (ICBM).
Ο Κιμ επικαλέστηκε τη συνέχιση των κυρώσεων που μονομερώς επέβαλαν οι ΗΠΑ στη χώρα του και τις πωλήσεις όπλων υψηλής τεχνολογίας στη Νότια Κορέα, οι οποίες, υποστήριξε, ότι παραβιάζουν προσωπικές υποσχέσεις που έλαβε από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ως αντίδραση στην «αμερικανική αδιαλλαξία» προειδοποίησε ότι ο κόσμος θα «γίνει μάρτυρας ενός νέου στρατηγικού όπλου» στο κοντινό μέλλον, δίνοντας σήμα για ένα νέο πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς ή ακόμα και μια πυρηνική δοκιμή. Μια κατά τα φαινόμενα εκτόξευση πολιτικού δορυφόρου, που θα επιδεικνύει την τεχνολογία της Βόρειας Κορέας που σχετίζεται με τους ICBM, είναι επίσης πιθανή.
Στην ανακοίνωσή του, ο Κιμ αναγνώρισε ότι οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν έχουν περιορίσει την ανάπτυξη της χώρας, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη να αυξηθεί η αυτονομία της οικονομίας. Αλλά ο ηγέτης επέμεινε ότι η χώρα του δεν θα πουλήσει την «αξιοπρέπειά της» και αντίθετα θα προχωρήσει σε «σοκαριστική πραγματική δράση».
Γιατί έχει σημασία
Η Πιονγιάνγκ θα υπολογίσει προσεκτικά ποιο μορφή θα πάρουν αυτές οι δοκιμές και πότε θα γίνουν. Από την πλευρά της Βόρειας Κορέας, μια επιστροφή στις πυρηνικές δοκιμές ή και τις δοκιμές πυραύλων ενέχει κάποιους κινδύνους. Μια αποτυχία ενός τεστ, για παράδειγμα, θα διαβρώσει την αξιοπιστία της για την αποτρεπτική πυρηνική ικανότητα που ισχυρίζεται ότι διαθέτει. Και οποιαδήποτε δοκιμή θα μπορούσε να πυροδοτήσει αμερικανική αντίδραση, αν και η Ουάσιγκτον θα δίσταζε να προχωρήσει τόσο μακριά ή να πυροδοτήσει μια καταστροφική σύρραξη.
Η ανακοίνωση του Κιμ δεν προμηνύει απαραίτητα επιστροφή στην κλιμακούμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ-Βόρειας Κορέας το 2017. Στην πραγματικότητα αφήνει ακόμα την πόρτα ανοικτή για κινήσεις της υπερδύναμης. Η Ουάσιγκτον δήλωσε πρόσφατα ότι η επικοινωνία με την Πιονγιάνγκ είναι ακόμα ανοικτή.
Σε σύγκριση με το 2017, η δυναμική στις σχέσεις ΗΠΑ-Βόρειας Κορέας το 2020 αναμένεται να είναι λιγότερο ρευστή, με μικρότερους κινδύνους μεγάλων διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού στην βορειοανατολική Ασία. Ωστόσο η πιθανότητα να επανέλθουν σε θετική τροχιά οι σχέσεις των δυο πλευρών παραμένει μικρή δεδομένων των απαιτήσεων του Κιμ για σημαντική βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τις κυρώσεις και αλλαγές στην στρατιωτική σχέση ΗΠΑ-Βόρειας Κορέας. Αντίθετα η Ουάσιγκτον ίσως οδηγηθεί στο να αυξήσει τις μονομερείς κυρώσεις στη Βόρεια Κορέα ή να καλέσει σε περισσότερες κυρώσεις από τον ΟΗΕ. Οι ΗΠΑ μπορεί επίσης να προχωρήσουν σε αναβαθμισμένες στρατιωτικές ασκήσεις με τη Νότια Κορέα την Ανοιξη.
Τι να προσέξετε
Οι κυρώσεις θα παραμείνουν το βασικό πεδίο μάχης καθώς προχωρούμε. Η βασική στόχευση της Πιονγιάνγκ είναι να εξασφαλίσει την ασφάλεια και τη συνέχεια του καθεστώτος, κάτι που υπερβολικά προκλητικές δοκιμές και μια χωρίς τέλος απομόνωση από τη διεθνή κοινότητα θα θέσουν σε κίνδυνο. Θα αναζητήσει πρώτα την ενίσχυση της οικονομικής της ανεξαρτησίας βάζοντας σε προτεραιότητα την κατεύθυνση πόρων στον στρατό και τις ελίτ για να εξασφαλίσει την άμυνα και την πολιτική σταθερότητα. Την ίδια στιγμή η Βόρεια Κορέα θα αναζητήσει το πώς θα σπάσει τις διεθνείς κυρώσεις στις οποίες ηγούνται οι ΗΠΑ, προσεγγίζοντας την Κίνα και τη Ρωσία που αποτελούν κρίσιμα σωσίβια και υποστηρικτές της στα Ηνωμένα Εθνη.
Υπερβολικά επιθετικές κινήσεις, όπως μια πυρηνική δοκιμή, ωστόσο θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την πρόθεση Κίνας και Ρωσίας να στηρίξουν την οικονομία της Βόρειας Κορέας. Γι’ αυτό και η Πιονγιάνγκ θα επιλέξει πιθανότατα κινήσεις κλιμάκωσης που δεν θα ακουμπούν τέτοιες «κόκκινες γραμμές», ενώ θα δώσει έμφαση στο να κατηγορεί την σκληρή προσέγγιση των ΗΠΑ ως υπεύθυνη για την συνέχιση των δοκιμών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς. Στην προσπάθεια να διαβρώσει την αλληλοϋποστήριξη των συμμάχων των ΗΠΑ, θα εστιάσει στη Νότια Κορέα τονίζοντας τον ρόλο της Ουάσιγκτον στο να περιοριστούν οι πιθανότητες συνεργασίας στην Κορεατική χερσόνησο.
Ακόμα, όμως, και αν επιστρέψει στο διαπραγματευτικό τραπέζι, η Βόρεια Κορέα είναι απίθανο να υπονομεύσει σημαντικά το πυρηνικό της πρόγραμμα. Δεδομένης της γεωγραφικής θέσης, του μικρού μεγέθους και της φύσης του καθεστώτος, θα είναι δύσκολο για την Πιονγιάνγκ, αν όχι αδύνατο, να εμπιστευτεί πλήρως τις ΗΠΑ. Θα διστάσει επίσης να διαβρώσει τις άμυνές της σε οποιοδήποτε βαθμό υπό το φόβο μιας νέας κυβέρνησης στις ΗΠΑ η οποία θα μπορούσε να αντιστρέψει την πορεία των πραγμάτων.
Η Ουάσιγκτον γνωρίζει επίσης πολύ καλά πόσο περίπλοκη είναι μια συμφωνία με τη Βόρεια Κορέα. Το ιδιαίτερο στιλ του Ντ. Τραμπ και η προσωπική προσέγγιση με τον Κιμ, όμως, αφήνει χώρο να υπάρξει κάποια συμφωνία, όσο ατελής και αν είναι, η οποία θα μπορούσε να ανοίγει το δρόμο για ένα μακροπρόθεσμο συμβιβασμό.
Οποιοσδήποτε τέτοιος συμβιβασμός, όμως, πιθανότατα θα αφορά τον περιορισμό της απειλής της Βόρειας Κορέας και όχι την αποπυρηνικοποίηση.