Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!
Το φαινόμενο του ελατηρίου, δηλαδή της απότομης εκτίναξης της οικονομίας μετά το τέλος των μνημονίων, για το οποίο μας έκανε λόγο σειρά κυβερνήσεων προ του 2019, το είδαμε.
Αν και σημεία σταθεροποίησης και ανάκαμψης υπήρχαν και νωρίτερα, η ελληνική οικονομία εκτοξεύτηκε με ρυθμό 8,4% το 2021 και 5,6% πέρυσι.
Όχι όμως μόνο διότι έληξαν τα προγράμματα στήριξης ή, ακριβέστερα, τα μνημόνια και τα περιοριστικά μέτρα ή μόνο χάρη στις όποιες μεταρρυθμίσεις υπήρξαν αλλά κυριότερα ελέω κορωνοϊού και της αφειδούς χρηματοδότησης που τον συνόδευσε. Η ανάσχεση της πανδημίας και των lockdowns οδήγησαν δε σε εκτίναξη μεγεθών στον τουρισμό, της «ατμομηχανής» της ελληνικής οικονομίας.
Μίας οικονομίας η οποία εξακολουθεί να βασίζεται, κατά κύριο λόγο, στην κατανάλωση για την ανάπτυξή της και όχι στην παραγωγή.
Έτσι, λοιπόν, όταν, την ίδια ημέρα, ένας διεθνής οικονομικός οργανισμός όπως ο ΟΟΣΑ, ο οποίος έχει ενδελεχώς μελετήσει την ελληνική οικονομία, παράγοντας και σειρά μεταρρυθμιστικών προτάσεων για την εξυγίανσή της και ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας Γιάννης Στουρνάρας, δηλώνουν επί τα χείρω αναθεώρηση των προβλέψεών τους για την ανάπτυξη στην Ελλάδα, οφείλουμε να διερευνήσουμε τους λόγους για αυτήν τους την απόφαση.
Συγκεκριμένα, ο μεν ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η αύξηση της παραγωγής (ΑΕΠ) θα συγκρατηθεί σε 2,4% το 2023 και 2,0% το 2024, πριν αυξηθεί στο 2,4% το 2025, η δε Τράπεζα της Ελλάδος, κατά τα λεγόμενα του διοικητή της Γ. Στουρνάρα, ότι η ελληνική οικονομία θα μεγεθυνθεί με ρυθμό 2,4% εφέτος και 2,5% ετησίως το 2024 και το 2025.
Για το πώς και το γιατί καταλήγουν οι δύο πλευρές στις συγκεκριμένες προβλέψεις, στην περίπτωση Στουρνάρα δεν έχουμε παρά να περιμένουμε την τακτική Ενδιάμεση Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, για τη νομισματική πολιτική, τον Δεκέμβριο, ενώ για εκείνην του ΟΟΣΑ μπορούμε να ανατρέξουμε στην τελευταία του εξαμηνιαία έκθεση.
Προφανώς ο διεθνής οργανισμός μιλά για τις καθυστερήσεις στην προώθηση των μεταρρυθμίσεων και δη αυτών που αφορούν στην επιτάχυνση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης αλλά και τη διασύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας (βελτίωση των δεξιοτήτων, το ονομάζει) αλλά -και εδώ είναι το ενδιαφέρον- αναφέρεται, εμμέσως πλην σαφώς, στο παραγωγικό μοντέλο.
Μιλά δηλαδή, αφενός, για χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας, όσο κυριότερα στις επιπτώσεις που έχει ο πληθωρισμός στην πραγματική κατανάλωση, δηλαδή, στην κινητήριο δύναμη του ελληνικού ΑΕΠ, ενώ δεν παραλείπει να αναφερθεί και στις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών επί της οικονομικής δραστηριότητας. Σύμφωνα δε με τον διεθνή οργανισμό, μολονότι ο πληθωρισμός ακολουθεί πτωτική τροχιά, η μείωσή του θα επιβραδυνθεί από τις μισθολογικές πιέσεις που προκύπτουν από την έλλειψη εργατικού δυναμικού.
Με λίγα λόγια, τι μας λέει; Η ελληνική ανάπτυξη στηρίζεται στην κατανάλωση, σημαντική παράμετρος της οποίας είναι η τουριστική βιομηχανία. Ο πληθωρισμός επηρεάζει ήδη το επίπεδο της κατανάλωσης και δεν θα καμφθεί με ταχύτερο ρυθμό, εξαιτίας της απουσίας εργατικού δυναμικού -με τις κατάλληλες δεξιότητες- καθώς ασκούνται ανοδικές πιέσεις στους μισθούς.
Κοντολογίς, λέει το ίδιο που μας έλεγε πάντα: Αλλάξτε οικονομικό μοντέλο, διότι, ούτως ή άλλως, το υφιστάμενο αφενός ενθαρρύνει τη διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος, αφετέρου είναι επισφαλές, καθώς μπορεί να επηρεαστεί ευχερώς από σειρά παραγόντων. Από την κλιματική κρίση και τις γεωπολιτικές αναταράξεις, έως τις επιδημίες και οτιδήποτε άλλο.
Έτσι, λοιπόν, όταν κοιτάμε την ελληνική οικονομία, πέραν των προφανών μεταρρυθμιστικών τομών που χρειάζεται, οφείλουμε να αναγνωρίζουμε και τη μεγάλη εικόνα, και αυτή καλεί για αλλαγή οικονομικού μοντέλου με στροφή στην παραγωγή.
Είναι κάτι που δεν το ξέραμε;