Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!
Η ελληνική οικονομία ως σύνολο, οι επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά, ο κάθε πολίτης, δίνουν τη μάχη τους σε καθημερινή βάση κι αν κρίνουμε από το αναπτυξιακό άλμα 7% του Α’ τριμήνου, που ανακοινώθηκε πρόσφατα, το πράττουν με ιδιαίτερη επιτυχία.
Παρά ταύτα, βρίσκονται αντιμέτωποι όχι μόνο με πρωτόγνωρες συνθήκες αλλά με ένα πραγματικό μπαράζ απειλών που θα μπορούσαν κάλλιστα να χαρακτηριστούν ως «ασύμμετρες», καθώς στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν αφορούν κινδύνους για τους οποίους μία οικονομία μπορεί να κάνει προβλέψεις. Υπό το φως αυτών των απειλών, δε, η πορεία της παραμένει πλήρως αβέβαιη.
Ερχόμενη από τη διετή περιπέτεια της πανδημίας, η οποία οδήγησε την ελληνική οικονομία σε κυριολεκτικά πρωτοφανή μονοπάτια, όπως αυτό του πλήρους lockdown της οικονομικής δραστηριότητας και της ταυτόχρονης επιδότησης σχεδόν των πάντων, πλέον βρίσκεται προ μίας νέας απειλής για καίριες δραστηριότητές της: τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Πρόκειται για μία ασύμμετρη απειλή επικών διαστάσεων, η οποία προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις σε σειρά οικονομικών δραστηριοτήτων, από τον ενεργειακό τομέα έως τον επισιτιστικό και τόσους άλλους, επιτείνοντας τα τερατώδη προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία στην εφοδιαστική αλυσίδα και η παύση της οικονομικής δραστηριότητας, κατά διαστήματα, παγκοσμίως.
Ως αποτέλεσμα, σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα ράλι στις τιμές των καυσίμων και συνολικά του ενεργειακού τομέα, το οποίο στέκει ικανό να ανατρέψει κάθε επιχειρησιακό σχεδιασμό, συρρικνώνοντας δραματικά τα περιθώρια κέρδους και οδηγώντας ακόμη και σε αναστολή επιχειρηματικών σχεδίων.
Αντίστοιχα, ως ασύμμετρη απειλή, ειδικά για την ελληνική οικονομία και την τουριστική βιομηχανία της χώρας, μπορεί να χαρακτηριστεί το φαινόμενο ακυρώσεων αεροπορικών δρομολογίων από την ιδιαίτερα προσοδοφόρο ευρωπαϊκή αγορά και ειδικά αυτή της Βρετανίας, υπό το φως των προβλημάτων στελέχωσης που αντιμετωπίζουν οι εκεί αεροπορικές εταιρείες και οι υπηρεσίες “handling” και γενικότερα εξυπηρέτησης του επιβατικού κοινού στα αεροδρόμια.
Στη διάρκεια της πανδημίας, οπότε το πτητικό έργο ήταν σχεδόν μηδενικό, υπήρξαν απολύσεις και οικειοθελής αποχώρηση προσωπικού, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ακόμη σημαντικά κενά στελέχωσης των σχετικών θέσεων.
Ακριβώς στο ίδιο πνεύμα, τερατώδη προβλήματα στελέχωσης εμφανίζει και η ελληνική τουριστική βιομηχανία, με τον ΣΕΤΕ να κάνει λόγο ακόμη και για κενό 50.000 θέσεων εργασίας, γεγονός που οδηγεί σημαντικό -πλην ακόμη απροσδιόριστο- αριθμό ξενοδοχειακών μονάδων να παραμένουν εκτός λειτουργίας.
Την εικόνα των λεγόμενων «ασύμμετρων» απειλών συμπληρώνει βέβαια και η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, χθες, αφενός, να τερματίσει τα προγράμματα αγοράς ομολόγων, αφετέρου, να προχωρήσει σε αύξηση του βασικού της επιτοκίου κατά 25 μονάδες βάσης τον Ιούλιο και ενδεχομένως να δώσει συνέχεια με αντίστοιχες κινήσεις το επόμενο διάστημα, υπό το φως της εκτόξευσης του πληθωρισμού.
Κορωνίδα, δε, όλων αυτών των ασύμμετρων απειλών θα μπορούσε να αποτελέσει για την ελληνική οικονομία το -προφανώς απευκταίο- ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου με τη γείτονα, στο Αιγαίο ή στην Ανατ. Μεσόγειο, επηρεάζοντας καταλυτικά τις εξελίξεις της τρέχουσας περιόδου.
Υπό το φως όλων αυτών καθώς και άλλων παραμέτρων ενδεχόμενης αναστάτωσης της οικονομικής δραστηριότητας, όπως για παράδειγμα μια αναζωπύρωση της πανδημίας από το φθινόπωρο ή ένα κύμα πυρκαγιών όπως το περσινό, οφείλουμε να κρατάμε μικρό καλάθι ως προς την ακρίβεια των προβλέψεων, κάθε λογής, ως προς την πορεία της οικονομίας το επόμενο διάστημα. Μπορεί να πάει πολύ καλά και το ευχόμαστε, αλλά μπορεί και…