Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!
Ακόμη κι αν - ως δια μαγείας – τερματιζόταν σήμερα το πρωί η περιπέτεια την οποία διανύουμε, είναι κάτι περισσότερο από σαφές ότι οι επιπτώσεις της -ευλόγως όχι μόνον οι οικονομικές- θα μας συνόδευαν για ένα ιδιαίτερα μακρύ χρονικό διάστημα.
Πολλώ δε μάλλον που τόσο η διάρκεια όσο και η ένταση του φαινομένου που διανύουμε δεν είναι ξεκάθαρες.
Σε ό,τι αφορά στην “επιδημιολογική” προσέγγιση των πραγμάτων, σύμφωνα με τους μεν, μετά το κρίσιμο διάστημα των επομένων δυο εβδομάδων τα πράγματα αναφορικά με την εξάπλωση του ιού θα είναι σαφέστερα και ίσως στη συνέχεια μπορεί να προσδιοριστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια ο χρόνος επιστροφής στην “κανονικότητα”. Πιθανότατα με την ολοκλήρωση τρίμηνου από την εκδήλωσή του φαινομένου, ήτοι στα τέλη Μαΐου – αρχές Ιουνίου, στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, εάν επιστρέψουμε σε κανονικές συνθήκες νωρίτερα του προσήκοντος, τότε κινδυνεύουμε από επανάληψη του φαινομένου εν μέσω θέρους, δίχως να έχουμε προλάβει να “εξοπλιστούμε” με εμβόλια και φάρμακα για την ασθένεια Covid-19.
Άλλοι, τέλος, εκτιμούν ότι η νόσος μπορεί να μετατραπεί σε εποχική, οπότε από το Φθινόπωρο, ενδέχεται επανάληψή της.
Όμως σήμερα όλα αυτά αποτελούν απλώς σχέδια επί χάρτου.
Τώρα, ακόμη κι αν το “τέλος” και δη το οριστικό, αυτής της ιστορίας ήταν σήμερα, βάσει του “μαγικού” σεναρίου που προαναφέραμε, σε τι “κατάσταση” θα ήταν η ελληνική επιχειρηματικότητα; Σε τι βαθμό θα μπορούσε να επιστρέψει στο “παιχνίδι” αλώβητη και να απασχολήσει όσους απασχολούσε και προ κορονοϊού;
Οι εξαγωγικές αγορές της, που με τόσο κόπο αναπτύχθηκαν την προηγούμενη δεκαετία, θα εξακολουθούσαν να υφίστανται και σε ποια έκταση; Ο τουρισμός, που αποτέλεσε την “ναυαρχίδα” της οικονομίας τα τελευταία χρόνια, σε τι βαθμό θα μπορούσε να συνεισφέρει στην εφετινή διαμόρφωση του ΑΕΠ ή ακόμη και του επόμενου έτους; Αντίστοιχα, η εγχώρια ζήτηση τι πορεία θα ακολουθούσε, υπό το φως της κατάστασης στον τομέα της απασχόλησης;
Τα μέτρα που έχει λάβει έως τώρα η κυβέρνηση, όπως η απαγόρευση απολύσεων στις επιχειρήσεις που υπάγονται σε καθεστώς αναστολής δραστηριότητας, η καταβολή των 800 ευρώ σε εργαζομένους έναντι μισθού, η επιδότηση ενοικίου επιχειρήσεων και Α’ κατοικίας, η αναστολή φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων αλλά και όλα τα λοιπά που δηλώνει ότι προωθεί, περί μεταχρονολογημένων επιταγών, άτοκης χρηματοδότησης κλπ. σηματοδοτούν, ευλόγως, άμεση εμπλοκή του κράτους στην οικονομία.
Με άλλα λόγια, αλλαγή οικονομικού “μοντέλου”. Ακόμη και του έως τώρα “μικτού” και ιδιόμορφου ελληνικού μοντέλου. Το τι ακριβώς σημαίνει τούτο είτε για την Ελλάδα, είτε για ολόκληρη την ΕΕ ακόμη μέλλει να αποτυπωθεί.
Διότι δεν είναι δυνατόν να απαγορεύεις τις απολύσεις και να πληρώνεις μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, από τα χρήματα των φορολογουμένων και συνάμα να τρέφεις την αυταπάτη ότι δεν έχεις αλλάξει – έστω αναγκαστικά, έστω πρόσκαιρα – οικονομικό μοντέλο. Η “αποκλιμάκωση” δε από “όλο αυτό”, προφανώς δεν πρόκειται να συμβεί εν μία νυκτί…
Αντίθετα, υπό το φως της ασάφειας που ακόμη εξακολουθεί να χαρακτηρίζει τη διάρκεια και την ένταση του φαινομένου, αυτή η διαδικασία αλλαγής οικονομικού μοντέλου, σε “κάτι” που προσομοιάζει πολύ περισσότερο σε σχεδιασμένη οικονομία είναι και αυτή άγνωστης διάρκειας και έντασης.
Ούτως ή άλλως, πλέον οι “σταθερές” έχουν καταργηθεί και οι “μεταβλητές” κυριαρχούν.
Ποια πρόβλεψη, για παράδειγμα, περί της πορείας του ΑΕΠ πρόκειται να επαληθευτεί εφέτος; Αυτή της Τραπέζης της Ελλάδος που μιλά για μηδενική ανάπτυξη, αυτή του ΚΕΠΕ που κάνει λόγο για “επαναφορά” της οικονομίας κατά το Β’ τρίμηνο ή της Morgan Stanley, που μιλά για απώλειες -5,6% εφέτος αλλά για άλμα 6,3% το 2021;
Εάν υιοθετηθεί, δε, μόνον ένα τμήμα όσων πρότεινε με άρθρο του στους FT, μόλις χθες, ο πρώην διοικητής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, τα οποία αντιστοιχούν - επί της ουσίας – με “λεφτά από το ελικόπτερο” που είχε πει μία άλλη ψυχή και με μελλοντικές διαγραφές των ιδιωτικών χρεών που θα δημιουργηθούν για την χρηματοδότηση της ανάκαμψης, τότε τι σε τι είδους οικονομικό μοντέλο βαδίζουμε και τι σημαίνει αυτό για τον κάθε πολίτη και την κάθε επιχείρηση, στην Ελλάδα, την Ευρωζώνη και την ΕΕ;
Όσο για την ίδια την ΕΕ, που ακόμη δεν τολμά να υλοποιήσει ούτε ένα τμήμα όσων προτείνει ο φίλτατος Ντράγκι, ας μην μιλήσουμε καν, ούτε βεβαίως και για το είδος του οικονομικού μοντέλου εντός του οποίου θα υπάρξει τόσο η ίδια ως οντότητα, όσο και το…. κάθε κράτος μέλος της.
Η παρούσα κρίση, δεν έχει αντίστοιχο σε καιρό ειρήνης και ορθώς αντιμετωπίζεται ως “πολεμική”.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι στη λήξη της ο κόσμος μας θα είναι πολύ διαφορετικός.