Στις 8-9 Μαρτίου μετέβην εκτάκτως στη Δαμασκό μέσω Λιβάνου κατόπιν πρόσκλησης του Πατριάρχη Αντιοχείας Ιωάννη Ι’ και των Ελληνορθόδοξων κοινοτήτων της Συρίας εν μέσω εκτεταμένων σφαγών αμάχων σε παράκτιες πόλεις όπως η Λαττάκεια (Λαοδίκεια) και η Ταρτούς (Ταρσός), με στόχο Αλαουίτες και Χριστιανούς.
Κατά τη διήμερη παρουσία μου εκεί συναντήθηκα με εκπροσώπους εθνικών και θρησκευτικών κοινοτήτων και την Ελληνική Κοινότητα Δαμασκού, παρακολούθησα τη λειτουργία την Κυριακή της Ορθοδοξίας στον Πατριαρχικό ναό, είχα κατ' ιδίαν συνάντηση με τον Πατριάρχη για τις εξελίξεις και επισκέφτηκα το Υπουργείο Εξωτερικών του νέου καθεστώτος όπου συναντήθηκα με τους επικεφαλής των Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.
Εν συνεχεία, δημοσιοποίησα όσα είδα και όσα αξιόπιστα στοιχεία περιήλθαν εις γνώση μου κατά τη διήμερη παραμονή μου: Σφαγές χιλιάδων Χριστιανών και Αλεβιτών και πρωτοφανείς θηριωδίες σε αμάχους. Χριστιανικές και άλλες κοινότητες με υπερχιλιετή παρουσία στα πρόθυρα του αφανισμού. Ένα ισλαμιστικό καθεστώς που οδηγεί τη Συρία σε φονταμενταλιστικό κράτος και προφασίζεται ότι δεν ελέγχει τους παραστρατιωτικούς και τις συνδεδεμένες συμμορίες που δολοφονούν.
Μετά από συναντήσεις μου με Σύρους αξιωματούχους, αλλά και εκπροσώπους κοινοτήτων, μου είναι πλέον σαφές ότι η μεταβατική κυβέρνηση στη Δαμασκό κυβερνά φατριακά, αποκλείοντας όλες τις υπόλοιπες κοινότητες και εμπεδώνει τον εξτρεμισμό. Δεν σκοπεύει να προχωρήσει σε εκλογές όπως υποσχόταν. Φόβος, αβεβαιότητα, τρομοκρατία και για την ελληνορθόδοξη κοινότητα. Τραγικές ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα.
Η δημοσιοποίηση των φρικαλεοτήτων οδήγησε σε διαφορετικές αντιδράσεις σε Ευρώπη και Αμερική.
Άμεση αντίδραση για τις θηριωδίες κατά των εθνικών και θρησκευτικών κοινοτήτων ήρθε απ' τις ΗΠΑ διά χειλέων του Υπουργού Εξωτερικών Marco Rubio και Αντιπροέδρου JD Vance. Και οι δύο αναφέρθηκαν στις φρικαλεότητες κατά Χριστιανών και Αλεβιτών και έστειλαν αυστηρό μήνυμα προς το καθεστώς Τζολάνι ότι οι ΗΠΑ θα αντιδράσουν σκληρά και αποτελεσματικά.
Στον αντίποδα, η Ύπατη Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ Κάγια Κάλλας ξεπλένοντας το καθεστώς ζήτησε να αποφεύγονται προβοκάτσιες από αντίθετες ομάδες (!), εξισώνοντας τον θύτη με τα θύματα ή για την ακρίβεια, αντιστρέφοντας τις ευθύνες του θύτη.
Η Ελληνική Κυβέρνηση εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία ουσιαστικά συστήνει στα «εμπλεκόμενα μέρη» αυτοσυγκράτηση (copy paste της ανακοίνωσης του Γερμανικού ΥΠΕΞ).
Συμπέρασμα για ΗΠΑ, Ευρώπη, Ελλάδα:
Οι ΗΠΑ έδειξαν γρήγορα αντανακλαστικά και προέβησαν σε ορθή ανάγνωση της πραγματικότητας. Αντέδρασαν αίφνης «ευρωπαϊκά», όπως θα αντιδρούσε η Ευρώπη σε παλαιότερες εποχές με στιβαρές ηγεσίες προσηλωμένες στις αρχές του ανθρωπισμού, του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, δια της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, δεν αντέδρασε «ευρωπαϊκά» παρότι διαθέτει έμπειρα και καταρτισμένα στελέχη. Η ηγεσία έδειξε επιπολαιότητα και ενδεχομένως οπορτουνισμό, με το βλέμμα στραμμένο σε «επενδυτικές ευκαιρίες» και την κρίση θολωμένη από προκατειλημμένες θέσεις της Ύπατης Εκπροσώπου Κάλλας, ταυτίζοντας (όπως ο Τζολάνι) Χριστιανούς και Αλεβίτες με το προηγούμενο καθεστώς Άσαντ και εμμέσως με τον ρωσικό παράγοντα. Λανθασμένη και επιπόλαιη ανάγνωση που παραπέμπει στην αντίστοιχη αμερικανική μερικές δεκαετίες πίσω σε Ιράκ και Αφγανιστάν.
Η Ελλάς -με τους μακραίωνους ιστορικούς, πολιτιστικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με τις κοινότητες της Συρίας- απλώς δεν αντέδρασε. Η Κυβέρνηση θα έπρεπε να πάρει άμεσα πρωτοβουλίες: Να ηγηθεί κλιμακίου Ευρωπαίων ηγετών στη Συρία και να απαιτήσει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να τηρηθεί η αιρεσιμότητα της αντιπροσωπευτικότητας, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την άρση των κυρώσεων. Αντ' αυτού ένειψε τας χείρας.
Σε μία περίοδο ρευστότητας και αναθεωρητισμού, ποιος εκ των τριών διεθνών δρώντων (ΗΠΑ, ΕΕ, Ελλάς) υπεραμύνεται στην περίπτωση της Συρίας του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και κερδίζει τη διεθνή νομιμοποίηση (legitimacy); Και εν τέλει, ποιος θα μπορέσει να την επικαλεστεί όταν χρειαστεί στις κυοφορούμενες ανακατατάξεις στον κόσμο και τη γειτονιά μας;
* Ο Νικόλας Φαραντούρης είναι ευρωβουλευτής (the Left), μέλος των Επιτροπών Ασφάλειας & Άμυνας, Συνταγματικών Υποθέσεων (Συντονιστής), Προϋπολογισμού και Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου, Έδρα Jean Monnet.