Τι ρόλο παίζουν Κογκρέσο και Πρόεδρος στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ

Πέρα από τις υπεραπλουστεύσεις και τις εύκολες ερμηνείες, καλόν είναι οι λαμβάνοντες αποφάσεις να γνωρίζουν και πώς λειτουργούν κάποιοι θεσμοί. Ιδιαίτερα σε δημοκρατικές χώρες. Γράφει ο Αθ. Χ. Παπανδρόπουλος.

Δημοσιεύθηκε: 5 Νοεμβρίου 2024 - 07:29

Load more

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) είναι η πιο προωθημένη δημοκρατία στον κόσμο, με τα καλά και τα αρνητικά που ένα παρόμοιο καθεστώς μπορεί να έχει. Συμβαίνει επίσης οι ΗΠΑ να είναι μια πανίσχυρη στρατιωτικά και οικονομικά χώρα, η οποία στη διάρκεια του 20ου αιώνα κέρδισε και δύο παγκόσμιους πολέμους. Κατά συνέπεια, τι το πιο φυσικό η χώρα αυτή να προκαλεί φθόνο, μίσος και θαυμασμό βέβαια σε φίλους και εχθρούς.

Δεν χωράει έτσι καμία αμφιβολία ότι η παγκόσμια θέση και επιρροή των ΗΠΑ, παίζει καθοριστικό παγκόσμιο ρόλο και έχει τεράστιο ειδικό βάρος σε θεσμούς όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), η Παγκόσμια Τράπεζα (ΠΤ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κ.ά.

Υπό τις σημερινές συνθήκες έτσι, παρά τις προσπάθειες της Κίνας και της Ρωσίας να αποδυναμώσουν στο μέλλον την παγκόσμια επιρροή των ΗΠΑ και μέσω αυτών της Δύσης, η αμερικανική εξωτερική πολιτική θα παραμένει ισχυρός παράγοντας από κάθε άποψη. Ενόψει λοιπόν των αμερικανικών προεδρικών εκλογών και της φιλολογίας που έχει αναπτυχθεί γύρω από τους πιθανούς εξωτερικούς προσανατολισμούς των ΗΠΑ, καλόν είναι να γνωρίζει κανείς πώς οι εξουσίες του Κογκρέσου και του προέδρου προωθούν τα αμερικανικά συμφέροντα στο εξωτερικό.

Η ενεργός ανάμιξη των ΗΠΑ στα διεθνή πράγματα, αρχίζει με την υπογραφή της Συνθήκης των Βερσαλλιών, την οποίαν ο τότε Πρόεδρος Wilson κατέθεσε στη Γερουσία στις 10 Ιουλίου 1919. Στη συζήτηση που ακολούθησε το τότε μεγάλο όνειρο του Αμερικανού Προέδρου για παγκόσμια ειρήνη, συνετρίβη σε σκληρές πραγματικότητες.

Παρά τη θέλησή του, η Γερουσία καταψήφισε τη συνθήκη, φοβούμενη τις πιθανές εμπλοκές και τις υποχρεώσεις των μελών που συνδέονταν εκείνη την ρευστή εποχή με ένταξη στην Κοινωνία των Εθνών. Ποιους θα έπρεπε να υπερασπιστούν οι ΗΠΑ και με πιο κόστος, ήταν το κυρίαρχο ερώτημα.

Το προαναφερθέν ιστορικό επεισόδιο δεν ήταν η μοναδική φορά που το Κογκρέσο απέρριψε την ατζέντα εξωτερικής πολιτικής ενός Προέδρου. Στην πραγματικότητα, η εκτελεστική εξουσία, με επικεφαλής τον Πρόεδρο, και η νομοθετική εξουσία υπό την ηγεσία του Κογκρέσου, συγκρούονται περιοδικά, εν μέρει λόγω συνταγματικού σχεδιασμού, σε ζητήματα όπως η χρήση στρατιωτικής βίας και η υπογραφή διεθνών συμφωνιών. Ωστόσο, αυτή η σχέση άλλαξε με την πάροδο του χρόνου και, από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Πρόεδρος είχε συχνά το πάνω χέρι στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.

Τι προβλέπει το Σύνταγμα για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ

Αν και το αμερικανικό Σύνταγμα είναι το πιο σημαντικό έγγραφο της χώρας, δεν είναι ιδιαίτερα μακρύ. Στην πραγματικότητα, το αρχικό κείμενο έχει μόνο 4.543 λέξεις – περίπου το μήκος ενός δοκιμίου είκοσι σελίδων, με διπλά διαστήματα.

Ως αποτέλεσμα, το Σύνταγμα δεν παρέχει οδηγίες για τον τρόπο χειρισμού κάθε πιθανής κατάστασης εξωτερικής πολιτικής. Αντίθετα, θέτει γενικές κατευθυντήριες γραμμές και κατανέμει τις αρμοδιότητες χάραξης εξωτερικής πολιτικής μεταξύ της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Ορισμένες από αυτές τις ευθύνες δηλώνονται ξεκάθαρα και ρητά, ενώ άλλες υπονοούνται και έχουν ερμηνευτεί διαφορετικά με τα χρόνια.

Όπως επισημαίνεται σε ειδική έκδοση της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων (CFA), σχετικά με τις διάφορες πτυχές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, το Σύνταγμα δίνει στο Κογκρέσο πολλές απαριθμημένες ή ρητά παραχωρημένες εξουσίες:

Από τις παραπάνω αρμοδιότητες του Κογκρέσου προκύπτει ξεκάθαρα ότι ο Πρόεδρος δεν έχει το ακαταλόγιστο. Αν και το Σύνταγμα του δίνει πολλές απαριθμημένες εξουσίες στην εξωτερική πολιτική, υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας.

Ως αποτέλεσμα ακολουθεί περιοδικά μια διελκυστίνδα για την ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Μια ατζέντα η οποία αρκετές φορές έχει ευνοήσει πρωτοβουλίες των Προέδρων, οι οποίοι από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έχουν φέρει την ισορροπία δυνάμεων πιο κοντά στις θέσεις και δράσεις τους. Ιδιαίτερα δε σε περιπτώσεις χρήσης στρατιωτικής βίας.

Τις πτυχές αυτής της διαταραχής της ισορροπίας δυνάμεων θα παρουσιάσουμε στο επόμενο άρθρο μας.

Load more

Δείτε επίσης

Load more

Σεβόμαστε την ιδιωτικότητά σας

Εμείς και οι συνεργάτες μας χρησιμοποιούμε τεχνολογίες, όπως cookies, και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως διευθύνσεις IP και αναγνωριστικά cookies, για να προσαρμόζουμε τις διαφημίσεις και το περιεχόμενο με βάση τα ενδιαφέροντά σας, για να μετρήσουμε την απόδοση των διαφημίσεων και του περιεχομένου και για να αποκτήσουμε εις βάθος γνώση του κοινού που είδε τις διαφημίσεις και το περιεχόμενο. Κάντε κλικ παρακάτω για να συμφωνήσετε με τη χρήση αυτής της τεχνολογίας και την επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων για αυτούς τους σκοπούς. Μπορείτε να αλλάξετε γνώμη και να αλλάξετε τις επιλογές της συγκατάθεσής σας ανά πάσα στιγμή επιστρέφοντας σε αυτόν τον ιστότοπο.



Πολιτική Cookies
& Προστασία Προσωπικών Δεδομένων