Ομολογώντας έμμεσα την αποτυχία των μέχρι σήμερα μέτρων ελέγχου των βραχυχρόνιων μισθώσεων ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης σε τηλεοπτική του συνέντευξη υποσχέθηκε νέες παρεμβάσεις χωρίς να διευκρινίσει πως θα είναι αυτές. Κι όμως υπάρχει ένα έτοιμο επιτυχημένο μοντέλο, αυτό της Νέας Υόρκης το οποίο η ελληνική κυβέρνηση απλά θα μπορούσε να υιοθετήσει.
Σύμφωνα με τον νέο νόμο του 2022 στην Νέα Υόρκη επιτρέπεται η βραχυχρόνια ενοικίαση ακινήτων (δηλαδή λιγότερο από 30 ημέρες) μόνο αν πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να ζουν στο ίδιο ακίνητο με τους φιλοξενούμενους.
- Επιτρέπονται ως μάξιμουμ δύο φιλοξενούμενοι.
- Η πόρτα των δωματίων που έχουν ενοικιασθεί δεν θα κλειδώνει.
- Το ακίνητο θα πρέπει να έχει καταγραφεί και να έχει άδεια για να μπορεί να δέχεται κρατήσεις
Αν όπως τόνισε ο πρωθυπουργός σε συνέντευξη του στόχος με τις παρεμβάσεις είναι η αύξηση των διαθεσίμων ακινήτων μακροχρόνιας μίσθωσης τότε ο νόμος της Νέας Υόρκης πληροί αυτά τα κριτήρια. Μέσα σε μία νύχτα από την εφαρμογή του νόμου εξαφανίσθηκαν 10 χιλιάδες ακίνητα από την αγορά βραχείας μίσθωσης.
Όμως το θέμα με τις παρεμβάσεις δεν είναι μόνο η αποκατάσταση της ισορροπίας στην αγορά ακινήτων .Οι ρυθμίσεις στη Νέα Υόρκη έχουν και ένα κοινωνικό όραμα: Στοχεύουν να περιορίσουν τη λειτουργία ενός μηχανισμού που έχει παρεκκλίνει τελείως από τους αρχικούς του στόχους και σήμερα απειλεί αυτόν καθ' αυτόν τον κοινωνικό ιστό μιας πόλης.
Θρέμμα της ανάγκης
Το Αirbnb στη αρχική του φάση στις ΗΠΑ ήταν γέννημα θρέμμα της τοπικής κοινωνίας και αποτελούσε μέρος της λεγόμενης «συνεργατικής οικονομίας». Όταν τα παιδιά έφευγαν από το σπίτι για να σπουδάσουν σε άλλη πόλη οι γονείς νοίκιαζαν το δωμάτιο των παιδιών σε επισκέπτες. Αυτό τους απέφερε ένα έξτρα εισόδημα, ενώ ταυτόχρονα επέτρεπε στους επισκέπτες να γνωρίσουν την τοπική κοινότητα συμβιώνοντας με μία οικογένεια πού ανήκε σε αυτήν.
Ποτέ στην αρχική ιδέα δεν υπήρχε η πρόβλεψη ότι οι ιδιοκτήτες δεν θα έμεναν στο ίδιο σπίτι/διαμέρισμα, πόσο μάλλον ότι οι ιδιοκτήτες θα κατέληγαν να είναι είτε απρόσωπες εταιρείες ή ξένοι που διαχειρίζονται εκατοντάδες χιλιάδες τέτοιων ακινήτων. Με σοβαρές αρνητικές κοινωνικά επιπτώσεις. Όπως πχ τον λεγόμενο «Σιωπηλό Εκτοπισμό» -δηλαδή την μαζική εκδίωξη από το κέντρο και τις γραφικές συνοικίες της πόλης των παραδοσιακών της κατοίκων μετατρέποντας έτσι γειτονιές όπου όλοι ήξεραν όλους σε τουριστικά μαζικοποιημένους απρόσωπους χώρους.
Πνιγμένες από Airbnb, φαγάδικα, μπαρ και δισκοθήκες οι παραδοσιακές συνοικίες και το κέντρο της πόλης χάνουν την «αστική τους μνήμη» (la memoria urbana), ενώ παράλληλα οι εκτοπισμένοι κάτοικοι αναγκάζονται να αναζητήσουν στέγη σε απόμακρες τοποθεσίες με τις οποίες δεν έχουν καμία οργανική σχέση.
Επιστροφή στη συνεργατική οικονομία
Ο νόμος της Νέας Υόρκης στοχεύει να κάνει τις πλατφόρμες τύπου Airbnb να επιστρέψουν στο αρχικό μοντέλο της «συνεργατικής οικονομίας» και να προσφέρουν μόνο δωμάτια σε διαμερίσματα όπου ζει ο ιδιοκτήτης.
Oπως λέει η Μαρία Σίλβα Εμανουέλι, αντιπρόσωπος του Διεθνούς Συνασπισμού για τον Βιότοπο: «Η Airbnb γεννήθηκε στα πλαίσια του μοντέλου της «συνεργατικής οικονομίας». Αυτό σήμαινε ότι παρείχες το έξτρα δωμάτιο στον ξένο που ερχόταν από άλλη πόλη, Αυτό το μοντέλο θα μείωνε αισθητά τις ελλείψεις στην αγορά στέγης και την αύξηση στις τιμές των κατοικιών που παρατηρούμε σήμερα όπου ενοικιάζονται σε βραχυχρόνια βάση ολόκληρα διαμερίσματα και κατοικίες».