Μια σοφή λαϊκή ρήση μας λέει ότι «με όποιον δάσκαλο καθίσεις τέτοια γράμματα θα μάθεις». Ως φαίνεται λοιπόν, η τοποθέτηση αυτή επαληθεύεται σε κάποιες χώρες της Ευρώπης, οι οποίες παίζουν, για την ώρα, σημαντικότατο ρόλο στην πορεία της σε όλα τα επίπεδα. Σε μια Ευρώπη, έτσι, η οποία από πλευράς επιχειρηματικότητας χάνει συνεχώς έδαφος στο νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας, η έννοια του επιχειρείν βάλλεται στο πιο ζωτικό επίπεδο, αυτό της εκπαίδευσης των παιδιών.
Ο καθηγητής Στέφαν Τέϊλ είναι οικονομολόγος και συνεργάτης του αμερικανικού περιοδικού Newsweek σε θέματα που άπτονται των ευρωπαϊκών εξελίξεων, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Επίσης, για μία περίοδο χρημάτισε και συνεργάτης στο German Marshall Fund of the USA, όπου και πραγματοποίησε πριν λίγα χρόνια, έρευνα για την περί επιχειρηματικότητος αντίληψη στις δύο χώρες-ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, την Γερμανία και την Γαλλία.
Η έρευνά του ξεκίνησε από τα παιδιά και στην σχολική τους παιδεία, δεδομένου ότι στις ηλικίες αυτές διαμορφώνονται αρκετές από τις αντιλήψεις για την ζωή και τις διάφορες πτυχές της. Με μεγάλη του έκπληξη, έτσι, ο αμερικανός καθηγητής και ερευνητής ανακάλυψε ότι τα παιδιά στην Γαλλία και στην Γερμανία -«δύο μεγάλες δημοκρατίες, όπως υπογραμμίζει- υφίστανται εντυπωσιακή πλύση εγκεφάλου με δήθεν «αλήθειες» κατά της ελεύθερης αγοράς, του καπιταλισμού και του ελεύθερου εμπορίου. Σε αρκετές δε περιπτώσεις, αυτή η πλύση εγκεφάλου συνοδεύεται και από τις απαραίτητες δόσεις αντιαμερικανισμού —των ΗΠΑ θεωρουμένων ως Μέκκα της καπιταλιστικής οικονομίας.
Στην Γαλλία, για παράδειγμα, αναφέρει ο ΣτέφανΤέιλ, στο τρίτομο βιβλίο τους «Ιστορία του 200υ Αιώνα», τα παιδιά πληροφορούνται ότι «η οικονομική ανάπτυξη εντατικοποιεί την καθημερινή ζωή, προκαλώντας υπερφόρτο εργασίας, στρες, νευρική κατάθλιψη, καρδιαγγειακά νοσήματα και πιέσεις που ενίοτε καταλήγουν στην ανάπτυξη καρκίνου».
Επίσης στην Γαλλία, με τα δύο εκατομμύρια αστέγους, εκ των οποίων οι περισσότεροι σήμερα είναι παράνομοι μετανάστες, οι υποψήφιοι για τα φημισμένα γαλλικά πανεπιστήμια και τις πολιτικές επιστήμες πληροφορούνται ότι «μπορεί μεταπολεμικά το γαλλικό κατά κεφαλήν εισόδημα να αυξήθηκε δώδεκα και πλέον φορές, όμως την ίδια περίοδο διπλασιάστηκε η ανεργία και αυξήθηκε ο κοινωνικός αποκλεισμός. Συνεπώς, η αύξηση του πλούτου συνοδεύεται και από βαθιές κοινωνικές ασθένειες. Επείγει έτσι στην διάρκεια του 210υ αιώνα ο βίαιος, άγριος και νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, που έχει έδρα του την Αμερική, να τεθεί υπό έλεγχο με παράλληλο περιορισμό της οικονομικής αναπτύξεως!
Ο Αμερικανός ερευνητής επισημαίνει επίσης ότι, στο ετήσιο πανεπιστημιακό πρόγραμμα του γαλλικού υπουργείου Παιδείας για την οικονομία, που φέρει τον τίτλο «Οικονομικές και Κοινωνικές Επιστήμες», τα δύο τρίτα της διδασκόμενης ύλης αναφέρονται στις πολιτικο-κοινωνικές επιπτώσεις της οικονομίας και μόνον το ένα τρίτο προσεγγίζει τις επιχειρήσεις και τις αγορές. Ακόμα, το ίδιο το υπουργείο επισημαίνει ότι οι φοιτητές πρέπει να μάθουν ότι «η απάντηση στην παγκοσμιοποίηση δεν μπορεί να είναι άλλη από μία παγκόσμια ρύθμιση, η οποία επιπροσθέτως θα προστατεύει τους πολίτες και από τις αναρίθμητες δυσάρεστες επιπτώσεις της οικονομικής αναπτύξεως...».
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, τονίζει ο Στέφαν Τέίλ, σπανίως θα ακούσει κανείς στη Γαλλία να γίνεται λόγος για τη ιδιωτική επιχειρηματικότητα, για τις δυνάμεις της αγοράς και για καινοτομίες που μπορούν να ανοίξουν νέες αγορές και, βεβαίως, να προσφέρουν νέες θέσεις εργασίας. Ακόμα χειρότερα, στο βιβλίο «Ιστορία του 200υ Αιώνα», οι start up εταιρείες χαρακτηρίζονται «θαρραλέες επιχειρήσεις, αλλά με αρρωστημένες προοπτικές».
Επίσης, σε βιβλία που έχουν την έγκριση του υπουργείου, σε αυτά όπου γίνεται λόγος για τεχνολογίες και νεωτερισμούς, δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά σε επιχειρηματίες και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Αντιθέτως, μέσα από ανούσια και μακροσκελή κείμενα, οι φοιτητές πληροφορούνται ότι η τεχνολογική πρόοδος καταστρέφει θέσεις εργασίας(!) Περιττόν δε να τονιστεί ότι στα διάφορα συγγράμματα κατασυκοφαντούνται οι τεχνικές και οι μέθοδοι διοικήσεως των επιχειρήσεων.
Παρεμφερής, αλλά κάπως πιο ήπια, είναι η κατάσταση στην Γερμανία, στην οποία τα διάφορα συγγράμματα δίνουν ειδική έμφαση στην συντεχνιακή και συλλογική γερμανική παράδοση. Επίσης, στα περισσότερα κείμενα -από το σχολείο ως τις ανώτερες πανεπιστημιακές βαθμίδες- δεν γίνεται σχεδόν καμία μνεία στην επιχειρηματικότητα και το επιχειρείν. Είναι δε αποκαλυπτικό το γεγονός ότι στα περισσότερα συγγράμματα ο πολίτης θεωρείται εν δυνάμει μισθωτός και ποτέ επιχειρηματίας. Οι μόνες αναφορές στους επιχειρηματίες είναι υποτιμητικές και χλευαστικές και υπακούουν στα γνωστά στερεότυπα (ο ευτραφής με το πούρο και άλλα παρόμοια).
«Οι Γερμανοί φοιτητές ποτέ δεν θα πληροφορηθούν πώς μπορούν να δημιουργήσουν μία δική τους επιχείρηση. Αντιθέτως, θα υπερκαταναλώσουν φιλολογία για τις συλλογικές συμβάσεις, όπου υπάρχουν, τα συνδικαλιστικά δικαιώματά τους, τα πλεονεκτήματα του κράτους προνοίας και τα ωράρια εργασίας...», αναφέρει, μεταξύ άλλων, ο Στέφαν Τέϊλ. Παρατηρεί δε ότι αυτές οι τάσεις επικρατούν στις περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές χώρες και είναι ενδεικτικές της προϊούσας παρακμής τους, αλλά και της αδυναμίας τους να παρακολουθήσουν το νέο.
«Η Ευρώπη παρουσιάζει σοβαρό έλλειμμα επιχειρηματικότητας», μάς δήλωσε προσφάτως κορυφαίο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσθέτοντας ότι, στις σημερινές παγκόσμιες ανταγωνιστικές συνθήκες, το έλλειμμα αυτό είναι ίσως πολύ χειρότερο από το πρόβλημα του δημοσίου χρέους.
«Μέσα σε δύο χρόνια, με αφορμή τον κορωνοιό και τις συνέπειές του, 2.500.000 ευρωπαίοι μάνατζερς και επιστήμονες μετανάστευσαν στις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Ασία. Αν αυτό δεν είναι καταστροφικό, τότε ποιος άλλος χαρακτηρισμός υπάρχει;», μάς είπε ο συνομιλητής μας...
Ο οποίος είναι Σκανδιναβός και επισημαίνει ότι στον ευρωπαϊκό βορρά τα παιδιά μαθαίνουν πώς να δημιουργούν επιχειρήσεις….