Αυτές τις ημέρες γιορτάζουμε την πάροδο 60 ετών από μία άλλη μεγάλη κρίση που έφερε την ανθρωπότητα στα χείλη της πυρηνικής καταστροφής. Τότε οι αντίπαλοι ήταν οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ενωση και η σύγκρουση όπως και τώρα αφορούσε ένα τρίτο κράτος.
Αναφερόμαστε φυσικά στην κρίση της Κούβας που έκανε τον κόσμο να κρατήσει την αναπνοή του για 13 ημέρες και αφορούσε το θέμα της εγκατάστασης σοβιετικών πυρηνικών όπλων στην Κούβα.
Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ της κρίσης της Κούβας και της κρίσης της Ουκρανίας. Η σημαντικότερη ίσως διαφορά ήταν ότι οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές τότε είχαν ξεκάθαρους στόχους. Η αμερικανική πλευρά ήθελε να αποτραβηχτούν οι πύραυλοι από την νήσο διότι προφανώς αποτελούσαν θανάσιμη απειλή για την ασφάλεια της.
Η Σοβιετική Ενωση από την δική της πλευρά ήθελε να έχει εγγυήσεις ότι οι ΗΠΑ δεν θα προσπαθούσαν να ανατρέψουν με στρατιωτικά μέσα το φιλοσοβιετικό καθεστώς του Κάστρο στην Κούβα, καθώς και επίσης και ότι θα αποσύρονταν οι αμερικανικοί πύραυλοι από την Τουρκία που αποτελούσαν και αυτοί θανάσιμη απειλή για το κράτος τους. Οπως και έγινε.
Σήμερα, όμως, δεν φαίνεται να υπάρχουν σαφείς στόχοι και αιτήματα. Οι ΗΠΑ αλλάζουν συνεχώς στόχους. Ετσι το αρχικό αίτημα να σταματήσει η ρωσική εισβολή έγινε μετά αίτημα για «regime change» και μετά για «εξασθένηση του ρωσικού στρατού» και τέλος «πόλεμος κι όσο πάρει».
Ομως και οι στόχοι της Ρωσίας φάνηκε να αλλάζουν κατά την διάρκεια της κρίσης. Ετσι ενώ η Ρωσία ξεκίνησε με το απόλυτα θεμιτό αίτημα της μη ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ (ένταξη που θα έφερνε τους πυρηνικούς πυραύλους της Δύσης σε απόσταση 4 λεπτών από την Μόσχα) κατέληξε να προσαρτά περιοχές της Ουκρανίας καθιστώντας έτσι δυσχερέστερες (αλλά όχι αδύνατες) τις διαπραγματεύσεις για μία λύση.
Είναι προφανές ότι αυτή η απουσία σαφών στόχων αυξάνει την αμοιβαία δυσπιστία μεταξύ των δύο πλευρών. Για τους Ρώσους η αμερικανική πολιτική έχει ως στόχο να καταστρέψει την Ρωσία, ενώ για τις Αμερικάνους η ρωσική πολιτική αντανακλά την προσπάθεια του Πούτιν να ανασυστήσει κάποια μορφή της Σοβιετικής Ενωσης.
Σ’ αυτό το ζοφερό τοπίο έχουν αξία οι δηλώσεις που είχε κάνει ο τότε πρόεδρος της Σοβιετικής Ενωσης Νικίτα Χρουστσόφ κατά την διάρκεια συνέντευξης του σε Αμερικανό δημοσιογράφο μετά το τέλος της κρίσης:
«Οταν ρώτησα τους στρατιωτικούς μου συμβούλους αν μπορούσαν να με διαβεβαιώσουν ότι αν δεν έβγαζα τους πυραύλους από την Κούβα, αυτό δεν θα είχε ως συνέπεια τον θάνατο πεντακοσίων χιλιάδων ανθρώπων, με κοίταξαν σαν να ήμουν τρελός ή, ακόμα χειρότερο, προδότης. Για αυτούς η μεγαλύτερη τραγωδία δεν ήταν ότι ίσως η χώρα μας να καταστρεφόταν ολότελα και να χάναμε τα πάντα, αλλά ότι οι Κινέζοι ή οι Αλβανοί θα μας κατηγορούσαν για αδύναμους και ενδοτικούς.
Ετσι είπα στον εαυτό μου, ‘Δεν πάνε στον διάολο οι μανιακοί! Αν εγώ πείσω τις Ηνωμένες Πολιτείες να με διαβεβαιώσουν ότι δεν θα επιχειρήσουν να ανατρέψουν την κυβέρνηση της Κούβας, θα βγάλω τους πυραύλους’. Αυτό πράγματι συνέβη και σήμερα με περιφρονούν οι Κινέζοι και οι Αλβανοί.
Λένε ότι φοβήθηκα να αντιμετωπίσω έναν χάρτινο τίγρη. Πρόκειται για ανοησίες. Τι άραγε καλό θα μου έκανε να γνωρίζω στις τελευταίες ώρες της ζωής μου ότι παρόλο που το μεγάλο έθνος μου και οι ΗΠΑ είχαν γίνει ερείπια, η εθνική τιμή της Σοβιετικής Ενωσης παρέμενε ακέραια;».