Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα της φετινής έρευνας της ΕΥ, Attractiveness Survey Europe, ήταν η εκτόξευση των θεμάτων βιώσιμης ανάπτυξης στην κορυφή της ατζέντας της επενδυτικής κοινότητας.
Σε ερώτηση σχετικά με τα κριτήρια που επηρεάζουν τις αποφάσεις για τον προορισμό των επενδύσεων, οι πολιτικές μιας χώρας για την κλιματική αλλαγή και τη βιώσιμη ανάπτυξη, βρέθηκαν φέτος στη δεύτερη θέση, μετά τη διείσδυση της τεχνολογίας, και πάνω από τη διαθεσιμότητα ανθρώπινου δυναμικού. Ένα χρόνο νωρίτερα, το κριτήριο αυτό βρισκόταν στην προτελευταία θέση.
Επιπλέον, 98% των μεγάλων επιχειρήσεων αναφέρουν ότι η βιωσιμότητα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επενδυτική τους στρατηγική.
Καθώς οι επιχειρήσεις πιέζονται από την κοινωνία, τους καταναλωτές και τις ρυθμιστικές αρχές να αμβλύνουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, επιδιώκουν να κατευθύνουν τις επενδύσεις τους σε χώρες όπου το ρυθμιστικό πλαίσιο υποστηρίζει πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης, η περιβαλλοντική συνείδηση είναι ισχυρή και η συμμετοχή των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας σημαντική. Επιπλέον, αναζητούν προορισμούς με γενναιόδωρη χρηματοδότηση των επενδύσεων σε βιώσιμα έργα.
Η τάση αυτή, σε συνδυασμό με το υψηλό ποσοστό, 37%, των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που κατευθύνονται στην πράσινη μετάβαση, αποτελεί μία μοναδική ευκαιρία για την Ελλάδα. Η χώρα μας θα πρέπει να κινηθεί με ταχύ βηματισμό σε τομείς όπως η ανάπτυξη των ΑΠΕ, η ενεργειακή θωράκιση των κτηρίων, αλλά και η διαχείριση απορριμμάτων και υδάτινων πόρων, και η ηλεκτροκίνηση.
Χωρίς αμφιβολία, έχει υπάρξει σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια, όμως απομένουν να γίνουν πολλά ακόμη. Σύμφωνα με τη φετινή ελληνική έκδοση της έρευνας Attractiveness Survey, οι πολιτικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή αξιολογούνται σχετικά χαμηλά μεταξύ των κριτηρίων που καταστούν τη χώρα ελκυστική για επενδύσεις, καθώς μόλις 51% των επιχειρήσεων (από 58% πέρσι) θεωρούν την Ελλάδα ελκυστική ως προς αυτό το κριτήριο. Την ίδια ώρα, μία στις τέσσερις επιχειρήσεις (26%) αναφέρει την ανάγκη ενθάρρυνσης των πολιτικών για το περιβάλλον, μεταξύ των τομέων όπου πρέπει να δοθεί προτεραιότητα για να βελτιωθεί περαιτέρω η ελκυστικότητα της χώρας.
Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα κλήθηκαν να αξιολογήσουν τις επιδόσεις της Ελλάδας σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με βάση μια σειρά από επιμέρους κριτήρια που συνδέονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στα περισσότερα από αυτά, οι επιδόσεις μας κρίνονται ως εφάμιλλες, ή και καλύτερες, από αυτές των εταίρων μας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα και την ύπαρξη ενός ρυθμιστικού πλαισίου που να υποστηρίζει βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές.
Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές μειοψηφίες συμμετεχόντων που εκτιμούν ότι υστερούμε, κυρίως στην τραπεζική χρηματοδότηση έργων βιώσιμης ανάπτυξης, στο ενδιαφέρον των καταναλωτών για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, αλλά και στην ύπαρξη των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την υλοποίηση έργων βιώσιμης ανάπτυξης.
Για να κατανοήσει κανείς τη σημασία του τελευταίου αυτού κριτηρίου, αρκεί να σκεφτεί ότι, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, μέχρι το 2030 θα πρέπει να δημιουργηθούν στην Ευρώπη 14 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας για την υποστήριξη της μετάβασης σε ένα καθεστώς μηδενικών ρύπων.
Στο πλαίσιο της έρευνας Attractiveness Survey, η ΕΥ κατέθεσε μια σειρά από προτάσεις για τις πρωτοβουλίες που πρέπει να προωθήσει η χώρα για να βελτιώσει τις επιδόσεις της στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
- Στον τομέα της κλιματικής αλλαγής, ενίσχυση της εθνικής προσπάθειας για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας και την μείωση των καθαρών ανθρωπογενών εκπομπών και την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας το 2050, εκπόνηση ετήσιων εκθέσεων ανθρακικού αποτυπώματος, όπως ορίζεται από τον νέο Εθνικό Κλιματικό Νόμο και ανάπτυξη εταιρικών στρατηγικών απανθρακοποίησης.
- Στον τομέα της ενέργειας, εκσυγχρονισμό του νομικού και ρυθμιστικού πλαισίου για την αδειοδότηση μονάδων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθιέρωση ισχυρών προτύπων και πολιτικών για την καθαρή ενέργεια και αύξηση της διείσδυσης δευτερογενών καυσίμων σε ορισμένες βιομηχανικές χρήσεις.
- Για την κυκλική οικονομία, πιο συστηματική υιοθέτηση κυκλικών μοντέλων από ορισμένους κλάδους, και εφαρμογή μοντέλων κυκλικής οικονομίας, σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής των προϊόντων, καθώς και βελτίωση της πρόληψης της δημιουργίας και της διαχείρισης αποβλήτων, με στόχο τη βελτίωση των επιδόσεων της χώρας στους σχετικούς δείκτες, όπως το ποσοστό υγειονομικής ταφής αποβλήτων, τον δείκτη εκμετάλλευσης υδάτων, κ.λπ. και ολοκληρωμένη εφαρμογή του νόμου αναφορικά με τα επικίνδυνα απόβλητα.
- Για τη βιώσιμη ανάπτυξη, στροφή σε βιώσιμες επενδύσεις και στην ενσωμάτωση θεμάτων ESG σε επίπεδο εταιρικής στρατηγικής, ανάπτυξη πλατφορμών-συνεργασιών σε επίπεδο κλάδων και εταιρειών και προώθηση της ευαισθητοποίησης της κοινωνίας σε θέματα περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής, μέσω στοχευμένης εκστρατείας επικοινωνίας.
Σύμφωνα με την έρευνα, μια στις τρεις επιχειρήσεις (35%) εκτιμούν ότι οι καθαρές τεχνολογίες και οι ΑΠΕ θα αποτελέσουν την κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης της Ευρώπης τα επόμενα χρόνια. Με τις κατάλληλες πολιτικές, η Ελλάδα μπορεί να είναι μεταξύ των πρωταγωνιστών αυτής της αναπτυξιακής επανεκκίνησης.
* Η Κιάρα Κόντη είναι Partner και Eπικεφαλής των Υπηρεσιών Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της ΕΥ Ελλάδος και στην περιοχή της Κεντρικής, Ανατολικής, Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας (CESA)