Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του λιανεμπορίου και όλης της ελληνικής οικονομίας αποκτά χαρακτήρα «κατεπείγοντος», μετά την τελευταία δημοσιοποίηση του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) της Ε.Ε για το 2021, ο οποίος κατατάσσει την Ελλάδα τρίτη από το τέλος μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όπως αποδεικνύεται, μπορεί η χώρα μας να βελτιώνει την εικόνα της σε όλες σχεδόν τις παραμέτρους του δείκτη αλλά η βαθμολογία της παραμένει χαμηλότερη του μέσου όρου, καθώς τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ένωσης έχουν εντείνει και εκείνα τις προσπάθειές τους για ταχύτερη προσαρμογή στις νέες ανάγκες του ψηφιακού κόσμου.
Η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας έχει επισημάνει εδώ και καιρό τις ραγδαίες και αναπόφευκτες μεταβολές στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι. Το 1ο Συνέδριο Future of Retail στις αρχές του 2020 είχε αναδείξει αυτό που σήμερα θεωρείται αυτονόητο: Οι ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις καλούνται όχι απλώς να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, αλλά να αναβαθμιστούν ταχύτατα για να γίνουν ψηφιακά ανταγωνιστικές στο πλήρως διεθνοποιημένο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, εν μέσω μάλιστα της τρίτης κατά σειρά κρίσης, της ενεργειακής, μετά εκείνων του χρέους και της πανδημίας. Για τους λόγους αυτούς η ΕΣΕΕ διοργανώνει στις 27-29 Μαΐου το καινοτόμο και «ολιστικό» Συνέδριο Future of Retail 2022, εστιάζοντας στο «Λιανικό Εμπόριο με ορίζοντα το 2040».
Εξασφάλισε μάλιστα τη συμμετοχή με φυσική παρουσία διακεκριμένων ομιλητών παγκόσμιου βεληνεκούς και των κορυφαίων θεσμικών εκπροσώπων του παγκόσμιου λιανεμπορίου, που για πρώτη φορά θα μιλήσουν μπροστά σε ελληνικό κοινό. Ανάμεσά τους ο Jacques Creyssel, Πρόεδρος της FIRA, της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ενώσεων Λιανικού Εμπορίου, ο Scot Case, Αντιπρόεδρος Εταιρικής και Κοινωνικής Ευθύνης και Βιώσιμης Ανάπτυξης της Εθνικής Ομοσπονδίας Λιανικού Εμπορίου των ΗΠΑ (NRF) και ο Dr. Carl Benedikt Frey, Επικεφαλής Οικονομολόγος και Διευθυντής του Προγράμματος «Το μέλλον της εργασίας» του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Η διεθνής συζήτηση για την ψηφιοποίηση του λιανεμπορίου και της αγοραστικής εμπειρίας του καταναλωτή υπερβαίνει την παραδοχή ότι το «digitalization» είναι μονόδρομος, εξετάζοντας όλες τις οικονομικές, επιχειρηματικές και κοινωνικές παραμέτρους της εφαρμογής του. Υπό διερεύνηση είναι για παράδειγμα το αν οι ψηφιακές τεχνολογίες περιορίσουν στο μέλλον τον αριθμό των υπαλλήλων στα ταμεία, το ποια θα είναι τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην ψηφιακή εποχή, το πότε και σε τι βαθμό θα αντικατασταθούν τα φυσικά δοκιμαστήρια ένδυσης με εικονικά κ.λπ.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σίγουρο πως ο καταναλωτής του κοντινού μέλλοντος θα προγραμματίζει και θα πραγματοποιεί αυτοματοποιημένα το μεγαλύτερο μέρος από τις τακτικές αγορές (π.χ. τα ψώνια της εβδομάδας), αξιοποιώντας ένα ευρύ φάσμα νέων τεχνολογιών που θα βασίζονται στη Τεχνητή Νοημοσύνη και τη Μηχανική Μάθηση. Συνεχώς εντείνεται η χρήση των “chatbots”, δηλαδή των εφαρμογών που στοχεύουν να παρέχουν αυτοματοποιημένα στους καταναλωτές πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες εύκολα και γρήγορα και να εξασφαλίσουν μια αμφίδρομη διάδραση μεταξύ της επιχείρησης και των πελατών. Βέβαια, οι νέες τεχνολογίες θα στοχεύσουν και στον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία των επιχειρήσεων μέσω του περιορισμού της γραφειοκρατίας, της χρήσης λιγότερο ενεργοβόρων και κατασκευασμένων από φιλικότερα υλικά συσκευών, των μεταφορών των αγαθών βάσει μοντέλων προβλεπτικής ανάλυσης, των παραδόσεων των αγαθών με drones κ.λπ.
Αναμφίβολα, η «Βίβλος του Ψηφιακού Μετασχηματισμού για τη νέα ψηφιακή στρατηγική της χώρας» σε συνδυασμό και με τους πόρους του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους περίπου 7 δισ. ευρώ (23,3% των συνολικών πιστώσεων), αναμένεται να δώσουν νέα ώθηση στην ελληνική προσπάθεια μετάβασης. Άλλωστε, η έλευση της πανδημίας της Covid-19 ανέδειξε με εμφατικό τρόπο την ανάγκη για επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της οικονομίας.
Οι σχετικές έρευνες του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΙΝ.ΕΜ.Υ. της ΕΣΕΕ) επιβεβαίωσαν ότι το αρνητικό αποτύπωμα του κορωνοϊού στις ΜμΕ ήταν πολύ πιο ισχυρό σε σχέση με τις μεγάλες εταιρείες, οι οποίες ήταν, ψηφιακά, περισσότερο ώριμες. Το εύρημα αυτό δεν υποκρύπτει κάποιου είδους αντίσταση των ΜμΕ απέναντι στην τεχνολογική πρόοδο αλλά οφείλεται σε αντικειμενικά εμπόδια, όπως η έλλειψη ή η αδυναμία πρόσληψης κατάλληλου προσωπικού, το υψηλό κόστος παροχής ψηφιακών υπηρεσιών, οι απαιτήσεις για φυσικές υποδομές, η συνεχής συμπίεση κύκλου εργασιών και κερδών τα προηγούμενα έτη κλπ.
Το πρόγραμμα του Future of Retail 2022 έχει οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να διεισδύσει σε βάθος στην υφιστάμενη κατάσταση, να ερμηνεύσει αξιόπιστα τις νέες τάσεις και να δώσει πειστικές απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα για τις εξελίξεις στο εμπόριο και την επιχειρηματικότητα. Το συνέδριο θα πλαισιώνει μία καινοτόμα Δράση της ΕΣΕΕ το “Retail Innovation Lab”, που θα είναι ουσιαστικά μία «Έκθεση μέσα στο Συνέδριο», όπου ελληνικές εταιρείες και ερευνητικά ινστιτούτα θα παρουσιάζουν όλες τις τεχνολογίες, υφιστάμενες ή μελλοντικές, στον κλάδο, που αναβαθμίζουν την αγοραστική εμπειρία: Ψηφιακά «ράφια και τραπέζια», «έξυπνοι καθρέπτες», ολογραφικές προβολές εμπορευμάτων, τεχνολογίες “pay as you go”, ανάπτυξη εφαρμογών από startups. Η ΕΣΕΕ επενδύει στη γνώση και την έμπρακτη στήριξη του εμπορικού κόσμου στον γεμάτο προκλήσεις δρόμο του ψηφιακού -καθώς και του «πράσινου»- μετασχηματισμού του λιανεμπορίου και της ελληνικής οικονομίας.
*Ο κ. Γιώργος Καρανίκας είναι πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας