Η επιχείρηση αποτελεί μια κοινωνική πραγματικότητα, η οποία συντίθεται από πολλά στοιχεία και άπειρες σχέσεις μεταξύ αυτών, που την κάνουν ιδιαίτερα σύνθετη και πολύπλοκη.
Πέραν όμως αυτού, το φαινόμενο της διαρκούς επιτυχίας γίνεται ακόμη πιο σύνθετο, αφού η επιχείρηση υπάρχει, λειτουργεί, αναπτύσσεται, επιτυγχάνει ή αποτυγχάνει σε ένα επίσης πολύπλοκο περιβάλλον (κοινωνικό, οικονομικό, τεχνολογικό, πολιτιστικό κ.λπ.), με το οποίο βρίσκεται σε συνεχή αλληλεπίδραση.
Συνεπώς, η μελέτη της διαρκούς επιτυχίας της επιχείρησης στο σύγχρονο περιβάλλον μέσω του μάνατζμεντ και της ηγεσίας δεν είναι εύκολο ζήτημα. Η όποια προσπάθεια ανάλυσης και σύνθεσής του, με σκοπό την κατανόησή του, απαιτεί, εκτός των άλλων, τη χρήση ορισμένων βασικών νοητικών εργαλείων, όπως είναι η συστημική σκέψη, η έννοια των φαύλων και ενάρετων κύκλων, η έννοια των προαπαιτούμενων και των παραγόντων που κάνουν τη διαφορά ή των παραγόντων επιτυχίας, η έννοια του «τι πρέπει και του τι δεν πρέπει να κάνουμε» και η έννοια των διλημμάτων και των αντιφάσεων.
Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι:
- Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις αποτυγχάνουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό λόγω του εφησυχασμού, της αλαζονείας, της αδράνειας, της εμμονής σε στερεότυπες – παγιωμένες αντιλήψεις που ήταν επιτυχημένες στο παρελθόν, της έλλειψης ικανότητας για αλλαγές, της έλλειψης ικανών διαδόχων στην ανώτατη διοίκηση.
- Η επιτυχία δεν οδηγεί νομοτελειακά στην αποτυχία. Υπάρχουν επιχειρήσεις που είναι διαρκώς επιτυχημένες. Αυτές κατανοούν τις εκάστοτε προκλήσεις του περιβάλλοντος και απαντούν σε αυτές με νέες λογικές. Δεν προσαρμόζονται μόνον έγκαιρα, αλλά δημιουργούν τις εξελίξεις και τους κανόνες του παιχνιδιού.
- Τα ηγετικά στελέχη που επιδιώκουν τη διαρκή ανταγωνιστικότητα και επιτυχία έχουν ανάγκη από ένα μοντέλο, μια μεγάλη εικόνα ή μια μετα-θεωρία της διαρκώς επιτυχημένης επιχείρησης. Χρειάζεται να έχουν ξεκάθαρα στο μυαλό τους τις στρατηγικές παραμέτρους που θα πρέπει να διαμορφώσουν και να διαχειριστούν σε ένα περιβάλλον που γίνεται όλο και περισσότερο παγκόσμιο, ανταγωνιστικό, πολύπλοκο, αβέβαιο, απαιτητικό και αντιφατικό.
- Για την κατανόηση της διαρκώς επιτυχημένης επιχείρησης και της και ηγεσίας, χρειάζεται να σκεφθούμε συστημικά, να κατανοούμε τα αίτια των φαινομένων, τη δυναμική των φαύλων και ενάρετων κύκλων που τα προσδιορίζουν, το τι πρέπει να κάνουμε και το τι πρέπει να μην κάνουμε, τα προαπαιτούμενα και τους παράγοντες που κάνουν τη διαφορά μεταξύ των «κερδισμένων» και των «χαμένων» επιχειρήσεων.
- Η διαρκής επιτυχία της επιχείρησης εξαρτάται από επτά στρατηγικές παραμέτρους: θεμελιώδη ιδεολογία, στρατηγική, δομές και διεργασίες (οργάνωση), συστήματα και τεχνολογία, άνθρωποι, κουλτούρα και ικανότητα οργανωσιακής μάθησης- αλλαγής. Αυτές οι παράμετροι αποτελούν ένα σύστημα, με την έννοια ότι η καθεμία εξαρτάται από τις υπόλοιπες και ταυτόχρονα επιδρά πάνω σε αυτές. Άρα, όλες αυτές είναι απαραίτητες και σημαντικές, και μεταξύ τους πρέπει να είναι ταιριαστές.
- Η ηγεσία αποτελεί το DNA, το πρωτογενές αίτιο της διαρκούς επιτυχίας, αφού προσδιορίζει την ύπαρξη και τη μορφή των επτά προηγούμενων παραμέτρων και τις σχέσεις μεταξύ αυτών.
Στο σημερινό περιβάλλον που απαιτεί ταχύτητα, ευελιξία, συνεχή αλλαγή, γνώσεις, ιδέες, καινοτομίες, συνέργειες και εστίαση στον πελάτη, από τις παραμέτρους που συνιστούν το μοντέλο διαρκούς επιτυχίας, αυτές που είναι άυλες (intangibles) και συνδέονται με το «ανθρώπινο κεφάλαιο» είναι πιο κρίσιμες, αφού δεν αντιγράφονται και δεν μεταφέρονται εύκολα στον ανταγωνισμό.
Η συνθετική εικόνα του μοντέλου διαρκούς επιτυχίας πρέπει να αποτελεί το υπόβαθρο και το πλαίσιο σκέψης για την αναλυτική μελέτη και την κατανόηση της κάθε παραμέτρου ξεχωριστά.
* Ο κ. Δημήτρης Μπουραντάς είναι καθηγητής Μάνατζμεντ και Πρύτανης του προγράμματος Executive MBA στο New York College