Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν το λέει ανοικτά σε αντίθεση με τον Γάλλο υπουργό Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν που το τονίζει ξεκάθαρα. «Δεν υπάρχει πλέον τακτική “soft power”. Είμαστε στις πρώτες φάσεις του “hard” και αυτό θέλει προσοχή», λέει με έμφαση ο Γάλλος υπουργός.
Για τους μη ειδικούς, υπογραμμίζουμε ότι ο όρος “soft power” στις διεθνείς σχέσεις, είχε πρωτοχρησιμοποιηθεί από τον καθηγητή του πανεπιστημίου Χάρβαρντ Joseph Nye στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο οποίος περιέγραφε πώς μια χώρα μπορεί να εξαπλώνει την επιρροή της μέσω της κουλτούρας, της τέχνης και της ιδεολογίας. Και από την άποψη αυτή, χαρακτηριστική ήταν και είναι η περίπτωση του Χόλιγουντ, μέσω του οποίου τις πρώτες μεταπολιτικές δεκαετίες, παγκοσμιοποιήθηκαν ο αμερικανός τρόπος ζωής και η συναφής με αυτόν κουλτούρα.
Δεν είναι τυχαίο έτσι το γεγονός ότι στα μέσα της δεκαετίας του 1990, το Κ.Κ. Κίνας, κάλεσε τον Αμερικανό καθηγητή για μια σειρά διαλέξεων στην Κίνα, με θέμα την ανάλυση και ψυχολογική διερεύνηση της “soft power” και τον έλεγχό της. Με την ευκαιρία αυτή εξάλλου, ο καθηγητής Joseph Nye συμπλήρωσε τη θεωρία του με τον όρο “smart power” (έξυπνη ισχύς), που στην ουσία είναι ο συνδυασμός ήπιας και «σκληρής ισχύος». Με αυτήν την τελευταία να έγκειται στην οικονομική και οπλική δύναμη.
Ως φαίνεται, οι απόψεις και συμβουλές προφανώς του Αμερικανού καθηγητή στην κινεζική ιεραρχία δεν έπεσαν στο κενό. Μετά από μια περίοδο, ήπιας οικονομικής διείσδυσης στην παγκόσμια αγορά, με εξαγωγές και προσέλκυση ζώνη επενδύσεων στο έδαφός της, η σημερινή Κίνα, με το περίφημο σχέδιο ανάπτυξης υποδομών Belt and Road Initiative (BRI), από το 2013 και μετά, εφαρμόζει μια συγκροτημένη πολιτική «smart ισχύος» η οποία σταδιακά αποκτά και αδρά «σκληρά» χαρακτηριστικά.
Αυτός είναι και ο λόγος της σκλήρυνσης της αμερικανικής έναντι της Κίνας εξωτερικής πολιτικής. Προφανώς η αμερικανική ηγεσία έχει συνειδητοποιήσει ότι για την αχανή ασιατική χώρα, η σταδιακή μετατροπή της σε πλανητική δύναμη, είναι ο καρπός μιας μακρόχρονης διαδικασίας, η οποία βρίσκεται ήδη εν εξελίξει. Όσο η διαδικασία αυτή εξελίσσεται βαθμιαία και σταθερά, η Κίνα αφήνει όλες τις ευνοϊκές συνθήκες να ωριμάσουν, και, με την πάροδο του χρόνου, να διαβρώσουν το δυναμικό των Ηνωμένων Πολιτειών που αποτελούν την κύρια δύναμη αποτροπής και ανάσχεσης.
Επιρροή
Εν μέσω μιας έντονης αμερικανικής εσωστρέφειας, η Κίνα προσπαθεί να αμβλύνει την αμερικανική επιρροή προσεγγίζοντας γειτονικά κράτη, ιδίως συμμάχους των ΗΠΑ, όπως το Βιετνάμ, η Ταϊβάν, και η Ιαπωνία.
Η προώθηση φερ' ειπείν του Νέου Μοντέλου «η Ασία για τους Ασιάτες», είναι μια ιδεολογική πολιτιστική σύλληψη, που αποβλέπει στην υπονόμευση των διπλωματικών και ηθικών ερεισμάτων των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιφέρεια της Κίνας. Η σταδιακή αποδυνάμωση των ΗΠΑ ανοίγει των δρόμο για την περιφερειακή ηγεμονία της Κίνας, απαραίτητης προϋπόθεσης για παγκόσμια κυριαρχία.
Ωστόσο, η αμερικανική στρατιωτική παρουσία σε συνδυασμό με υπολογίσιμες μη φιλικές προς την Κίνα δυνάμεις, όπως η Ιαπωνία, εγείρουν σοβαρά προβλήματα και αυξάνουν το κόστος για την διασφάλιση άμεσης περιφερειακής υπεροχής. Είναι σαφές λοιπόν ότι στη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα, όπως επισημαίνει και ο αναλυτής διεθνών σχέσεων Δημ. Αναγνωστόπουλος στην επιθεώρηση «Φορέϊν Αφαίρς», η Κίνα με οδηγό την BRI, θεμελιώνει μια νέα γεωπολιτική θεώρηση, η οποία αμφισβητεί την μέχρι τώρα δυτικοκεντρική διάρθρωση του διεθνούς συστήματος. Η οικονομική, λοιπόν, διεύρυνση συμπλέει με, και, εντείνει τελικώς, την πολιτιστική ακτινοβολία της Κίνας, εφόσον η αχανής και πολυάνθρωπη αυτή χώρα μετατρέπεται σε έναν νέο και ισχυρό πόλο έλξης της διεθνούς κοινοτητας.
Την ίδια στιγμή, με άτυπο σύμμαχό της τη Ρωσία,η Κίνα, πολύ προσεκτικά συμμετέχει σε ευρείες δράσεις αποπληροφόρησης και πνευματικής αποσταθεροποίησης σε Ευρώπη και Αμερική, με θετικά για την ώρα αποτελέσματα.
Υπό αυτές τις συνθήκες, απομένει να δει κανείς ποιες θα είναι οι επιπτώσεις των παραπάνω στρατηγικών στόχων τόσο στη Δύση όσο και στον κόσμο του πολιτικού αυταρχισμού, ο οποίος ιστορικά είναι μάλλον δύσκολο να τελεί μονίμως υπό συνθήκες καταπίεσης και ψυχολογικής φθοράς.