Ελλάδα και Τουρκία έχουν τελικά πολλά περισσότερα κοινά συμφέροντα απ’ ότι μπορεί να φανταστεί κανείς ακούγοντας τις δηλώσεις των πολιτικών των δύο χωρών. Ένα από αυτά είναι το γεγονός ότι οι δύο αυτές χώρες αποτελούν τον τελευταίο καιρό νέες πύλες εισόδου στην Ευρώπη κοκαΐνης προερχόμενης από την Λατινική Αμερική. Όλα αυτά συμβαίνουν καθώς η Ευρώπη υποκαθιστά σιγά σιγά τις ΗΠΑ ως την κύρια αγορά της «άσπρης σκόνης».
Αυτές οι πληροφορίες περιέχονται σε μία πρόσφατη έκθεση που δημοσίευσαν από κοινού η Ιnsight Crime και η Global Initiative against Transnational Organized Crime με τίτλο «The Cocaine Pipeline to Europe». H μελέτη χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση της Νορβηγίας.
Με την εμφάνιση της πανδημίας το εμπόριο της κόκας επηρεάσθηκε αρχικά αρνητικά λόγω της μείωσης των containers μεταξύ Λατινικής Αμερικής και Ευρώπης, την μείωση των θαλάσσιων δραστηριοτήτων (κρουαζιερόπλοια) στα νερά της Καραϊβικής, τη μείωση των αεροπορικών επικοινωνιών και τέλος την αύξηση των τελωνειακών ελέγχων. Το εμπόριο επίσης επηρεάσθηκε αρνητικά από τον περιορισμό των προσωπικών ταξιδιών και της μείωση των σημείων λιανικής πώλησης λόγω των δραστικών μέτρων καραντίνας που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις.
Όμως πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι ομάδες του υπερεθνικού εγκλήματος προσαρμόζονται εντυπωσιακά στις προκλήσεις που δημιουργεί η πανδημία και ότι δημιουργούνται νέες αγορές π.χ. στην Ανατολική Ευρώπη. Επίσης σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό η Γηραιά Ήπειρος αρχίζει να φαντάζει ως μια πολύ πιο ελκυστική αγορά για την προώθηση της κόκας απ’ ότι οι ΗΠΑ. Αυτό για δύο λόγους:
- Οι πιθανότητες ανακάλυψης ενός φορτίου κοκαΐνης είναι πολύ χαμηλότερες στην αναποτελεσματική Ευρώπη απ’ ό,τι στις ΗΠΑ.
- Οι τιμές που πωλείται το προϊόν είναι υψηλότερες στην Ευρώπη απ’ ότι στις ΗΠΑ. Ενα κιλό κόκας στις ΗΠΑ κοστίζει 28 χιλιάδες δολάρια, ενώ σε ευρωπαϊκό έδαφος μεταξύ 40 και 80 χιλιάδες δολάρια.
Από τα τέλη της δεκαετίας του '80 η κύρια πύλη εισόδου των φορτίων που προέρχονταν από τη Λατινική Αμερική ήταν η Ισπανία, θέση που σήμερα μοιράζεται με το Βέλγιο και την Ολλανδία. Όμως αυτό τον καιρό μια άλλη διαδρομή αρχίζει να γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής. Περνάει από την Μαυριτανία και την Νιγηρία για να καταλήξει αεροπορικά στο Μαρόκο.
Εκεί φορτώνεται είτε σε ταχύπλοα, είτε σε containers με κατεύθυνση μεταξύ άλλων Ελλάδα (κυρίως Θεσσαλονίκη) και Τουρκία (κυρίως Σμύρνη) απ’ όπου θα διοχετευθεί στις πλούσιες αγορές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.
Σύμφωνα με την έκθεση οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν ένα ολοένα αυξανόμενο κίνδυνο για την ασφάλεια των ευρωπαϊκών χωρών με την αύξηση της βίας και την ισχυροποίηση των συμμοριών. «Ίσως το πιο ανησυχητικό απ’ όλα» αναφέρει η έκθεση «είναι η ισχυροποίηση των ευρωπαϊκών μαφιών, λόγω του πλούτου που δημιουργεί το εμπόριο της κοκαΐνης». Συμμορίες όπως η βοσνιακή Cartel Dito and Dino και η σερβική America που ήταν άγνωστες πριν από μερικά χρόνια, σήμερα έχουν πανευρωπαϊκή παρουσία.
Αλλά φυσικά η συμμορία εκείνη με την εντονότερη παρουσία στον χώρο της βίας είναι η ιταλική υπερεθνική Ndrangheta της οποίας η άνοδος σχετίζεται άμεσα με το εμπόριο της κόκας και την συνεργασία της με βραζιλιάνικα, κολομβιανά και μεξικανικά καρτέλ.
Η μελέτη τονίζει ότι οι ευρωπαϊκές αρχές εξακολουθούν να υποβαθμίζουν τον κίνδυνο που παρουσιάζουν αυτές οι εξελίξεις στην Ευρώπη και να θεωρούν ότι πρόκειται για ένα απόμακρο πρόβλημα που αφορά μόνο την αμερικανική ήπειρο.
«Καθώς η Ευρώπη πολεμά την Covid-19, μια οικονομική ύφεση, την Ισλαμική τρομοκρατία, εσωτερικές πολιτικές εντάσεις και λαθρομετανάστευση το εμπόριο της κοκαΐνης έχει πάει πολύ κάτω στην λίστα των κυβερνητικών προτεραιοτήτων».
Αυτό ισχύει και για την περιοχή μας. Πράγματι μάταια θα αναζητήσει κανείς στις δηλώσεις π.χ. Ελληνων και Τούρκων πολιτικών -δύο χωρών που αποτελούν νέες πύλες εισόδου κόκας -μια συναίσθηση του κοινού προβλήματος και της ανάγκης της ύπαρξης πολυεπίπεδης και σοβαρής συνεργασίας μεταξύ τους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του.
Κάτι που αποτελεί τεράστιο λάθος: Aν αύριο στην Ανατολική Μεσόγειο (όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη) οι ναρκοσυμμορίες αποκτήσουν την δύναμη που έχουν στην Λατινική Αμερική, τότε τα «γεωπολιτικά» προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο με τα οποία ασχολούμαστε σήμερα θα φαντάζουν... παιχνιδάκια σε σχέση με την κόλαση που θα επικρατήσει.