Ενα από τα πρώτα νομοθετήματα της κυβέρνησης Μητσοτάκη ήταν ο νόμος “Επενδύω στην Ελλάδα”, μια δέσμη πολλών μικρών, αλλά καταλυτικών παρεμβάσεων για την άρση δεκάδων εμποδίων σε αδειοδοτικά, περιβαλλοντικά, πολεοδομικά και εργασιακά θέματα που έκαναν έως πρότινος δύσκολη, αν όχι τυραννική, τη ζωή των ανθρώπων του επιχειρείν και μη ελκυστική τη χώρα με βάση τους δείκτες του Doing Business.
Στόχος μας ήταν να κάνουμε απλούστερη και συντομότερη την «οδύσσεια» όσων θέλουν να επενδύσουν στη χώρα μας -Ελλήνων και ξένων- και βρίσκονται αντιμέτωποι με ποικίλες δυσχέρειες που κοστίζουν σε χρόνο και χρήμα στις ίδιες τις επιχειρήσεις και στην οικονομία συνολικά. Αρκεί να θυμίσω τη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος που συνόδευε τότε το νομοσχέδιο στη Βουλή, σύμφωνα με την οποία η πλήρης εφαρμογή των ρυθμίσεών του θα προσέθετε στο ΑΕΠ και στην απασχόληση τουλάχιστον 5 μονάδες την επόμενη δεκαετία.
Αυτός ο μαραθώνιος για τη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος -που μετά τον πανδημικό σεισμό καθίσταται πλέον υπαρξιακό στοίχημα για την ελληνική οικονομία- συνεχίζεται τώρα με την απλούστευση της αδειοδότησης μιας σειράς οικονομικών δραστηριοτήτων που προβλέπει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων που βρίσκεται ήδη σε διαβούλευση.
Για την ακρίβεια, 19 επαγγελματικές δραστηριότητες (κολέγια, φροντιστήρια, ΙΕΚ, κέντρα ξένων γλωσσών και κέντρα δια βίου μάθησης, συνεργεία οχημάτων, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων και μοτοσικλετών κ.ά.) από διαφορετικούς τομείς υπηρεσιών, εντάσσονται πλέον στο νόμο 4442/2016 που ορίζει ενιαίο πλαίσιο κανόνων για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων, είτε με το -απλούστερο- μοντέλο της γνωστοποίησης είτε της έγκρισης.
Η κατάταξη γίνεται βάσει κριτηρίων κινδύνου, κατά πόσο δηλαδή επικίνδυνη για το κοινό ή όχι κρίνεται η συγκεκριμένη δραστηριότητα. Η διαδικασία στην περίπτωση της γνωστοποίησης είναι εξ ολοκλήρου ψηφιοποιημένη και η επιχείρηση γνωστοποιείται μέσω της πλατφόρμας notifybusiness.gov.gr (και επίκειται ψηφιοποίηση και για την περίπτωση της έγκρισης), τα δικαιολογητικά που θα απαιτούνται είναι λιγότερα -στην περίπτωση μάλιστα της γνωστοποίησης τα απαραίτητα έγγραφα τηρούνται στο χώρο της επιχείρησης- και οι έλεγχοι διεξάγονται μετά την έναρξη λειτουργίας.
‘Οσο για κριτήρια κινδύνου, αυτά έχουν προσδιοριστεί με βάση τις καλές διεθνείς πρακτικές και οι κυρώσεις επιβάλλονται με βάση την αρχή της αναλογικότητας (το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων χρησιμοποιεί τη διεθνή εμπειρία της Παγκόσμιας Τράπεζας για την έννοια του κινδύνου και του risk-based approach μέσω Τεχνικής Βοήθειας). Με τον τρόπο αυτό μειώνεται το διοικητικό βάρος των επιχειρήσεων, οι οποίες, με το παλαιό καθεστώς της χορήγησης άδειας, αναγκάζονταν να περιμένουν το πράσινο φως της Διοίκησης, δηλαδή τον εκ των προτέρων έλεγχο και την αδειοδότηση, χωρίς να επιτρέπεται να λειτουργούν, έχοντας παράλληλα υψηλό κόστος ευκαιρίας.
Εφεξής, λοιπόν, θα υπάγονται στο καθεστώς της γνωστοποίησης -από τον τομέα των μεταφορών- τα συνεργεία συντήρησης και επισκευής οχημάτων, οι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων και δίτροχων, τα πλυντήρια /λιπαντήρια οχημάτων, οι σταθμοί υπεραστικών λεωφορείων και οι χώροι στάθμευσης βαρέων οχημάτων. Αυτό σημαίνει ότι οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις κερδίζουν τουλάχιστον 30 ημέρες αναμονής και φυσικά το σημαντικό κόστος που επωμίζονταν με τη μίσθωση του χώρου χωρίς να λειτουργούν.
Στον τομέα της εκπαίδευσης, με απλή γνωστοποίηση θα ξεκινούν τα κέντρα δια βίου μάθησης, τα φροντιστήρια, και τα κέντρα ξένων γλωσσών, εφόσον ο συνολικός αριθμός εκπαιδευομένων ανά ώρα και ανά κτιριολογική μονάδα δεν υπερβαίνει την αναλογία ενός (1) ατόμου ανά 2,5 τ.μ. στο συνολικό εμβαδόν του φορέα και τον αριθμό των 75 εκπαιδευομένων. Έτσι, η πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα ξεκινά μόνο με απλή γνωστοποίηση κερδίζοντας έως και 3 μήνες αναμονής και θα απλουστευθεί μια σειρά διαδικασιών και δικαιολογητικών για την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης.
Από τον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης, με απλή γνωστοποίηση θα μπορούν να ξεκινούν τη λειτουργία τους σχολές μεταφορέων και οδηγών οχημάτων μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων με αποτέλεσμα οι ενδιαφερόμενοι να γλιτώνουν τρεις μήνες αναμονής που απαιτούνταν μέχρι τώρα για την έκδοση άδειας. Ομοίως και οι σχολές ναυαγοσωστικής με την απλούστευση της έναρξης λειτουργίας τους θα κερδίζουν σε χρόνο 50 ημέρες, τα δικαιολογητικά θα τηρούνται πλέον στον χώρο άσκησης της δραστηριότητας και αναμένεται επίσης να μειωθούν.
Απλουστεύονται οι διαδικασίες και πλήθος οικονομικών δραστηριοτήτων παρόλο που παραμένουν σε καθεστώς έγκρισης λόγω του στοιχείου της διακινδύνευσης και ασφάλειας. Τέτοιες είναι οι δραστηριότητες εκμίσθωσης ταχύπλοων και θαλάσσιων μέσων αναψυχής, τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων και τα κέντρα Διημέρευσης Ημερήσιας Φροντίδας για ΑΜΕΑ, κολέγια, ιδιωτικά ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης, εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας (λούνα παρκ, παγοδρόμια και τσίρκο). Θα χρειάζονται, όμως, στο εξής λιγότερα δικαιολογητικά, θα συντμηθεί σημαντικά ο χρόνος αναμονής για την έγκρισή τους, θα γνωρίζουν με σαφήνεια πότε θα ξεκινήσουν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους.
Συνοψίζοντας, η μεταρρύθμιση που φέρνει το σχέδιο νόμου αφορά 27,5 χιλιάδες επιχειρήσεις που απασχολούν τουλάχιστον 56 χιλιάδες εργαζόμενους. Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι η απλή γνωστοποίηση επιλέχθηκε στις δραστηριότητες που συγκεντρώνουν τις περισσότερες επιχειρήσεις (π.χ. συνεργεία με 10 χιλιάδες επιχειρήσεις και εκπαίδευση με επίσης 10 χιλιάδες επιχειρήσεις) και θα επηρεάσει συνολικά έως και 26,6 επιχειρήσεις (δηλαδή σε ποσοστό 98% της μεταρρύθμισης επιλέχθηκε το μοντέλο της απλής γνωστοποίησης).
Και δεν θα σταματήσουμε εδώ. Η απλούστευση των διαδικασιών για την έναρξη μιας οικονομικής δραστηριότητας θα συνεχιστεί τους επόμενους μήνες με ειλημμένη την απόφαση να ενταχθούν στο ίδιο πλαίσιο μεταξύ άλλων υπηρεσίες υγείας, υπηρεσίες τουρισμού, περισσότερες υπηρεσίες μεταφορών (τουριστικά γραφεία, ΤΕΟΜ, τουριστικοί λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, μονάδες ιαματικές θεραπείας και κέντρα ιαματικού τουρισμού, διαιτολογικά γραφεία, εργαστήρια αισθητικής, σχολές υποψηφίων οδηγών, κέντρα θεωρητικής εκπαίδευσης υποψηφίων οδηγών, σχολές/κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης για τη χορήγηση πιστοποιητικού επαγγελματικής ικανότητας (Π.Ε.Ι.) σε οδηγούς οχημάτων μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων, επιχειρήσεις οδικής βοήθειας και συνεργάτες επιχειρήσεων οδικής βοήθειας, στάθμευση και φύλαξη σκαφών).
Το καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον προϋποθέτει ρυθμιστικό πλαίσιο βασισμένο στην αρχή της αναλογικότητας, που μάχεται την πολυνομία και τη γραφειοκρατία, απαλλάσσει τις επιχειρήσεις αλλά και τη διοίκηση από τα αδικαιολόγητα διοικητικά βάρη και την ασάφεια των νομοθετημάτων, εμπνέει ασφάλεια δικαίου στους επίδοξους επενδυτές και δημιουργεί συνθήκες ευημερίας για εργαζόμενους και επιχειρήσεις.
Οφείλει δε να το κάνει με διττό πάντα σκοπό: την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και την ανάπτυξη της οικονομίας. Η κυβέρνηση είναι πεπεισμένη ότι με τις υπό ψήφιση ρυθμίσεις και πολλές άλλες που θα ακολουθήσουν, θα μπορέσει η χώρα να ενταχθεί στους ανταγωνιστικούς παίκτες στην μετά COVID παγκόσμια κούρσα για οικονομική ανάταξη και να γίνει ένας πραγματικά ελκυστικός προορισμός για τις επενδύσεις, να γίνει η αναπτυξιακή έκπληξη των επόμενων ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να μετατραπεί σε ένα περιφερειακό κέντρο με πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη.
* Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό για το συντονισμό του κυβερνητικού έργου