Μπορεί ο Τραμπ και ο Μπολσονάρο να καλαμπουρίζουν με τη νόσο Covid-19, αλλά ας ρωτήσουν τον άλλο λαϊκιστή φίλο τους, τον Μπόρις Τζόνσον, να τους πει περί τίνος πρόκειται.
Θα τους στενοχωρήσει πολύ. Διότι πολύ απλά θα τους εξηγήσει, υποθέτουμε, ότι με τον κορωνοϊό οι λαϊκιστικές κορώνες και οι σχετικές ψευτομαγκιές πάνε περίπατο. Δεν έχουν πέραση. Αυτός που βγαίνει ζωντανός από τον κορωνοϊό, ούτε στον εχθρό του εύχεται παρόμοια περιπέτεια. Ας το έχουμε υπόψη μας τώρα που όλα δείχνουν ότι ο κορωνοϊός θα μας κάνει μονίμως παρέα.
Είναι άλλο πράγμα να σου λένε, έστω και δια πλύσεως εγκεφάλου, ότι το κάπνισμα και το αλκοόλ κάνουν ζημιές στην υγεία και άλλο να μπαίνεις στο μετρό και να αισθάνεσαι ότι σε 15 μέρες δεν αποκλείεται να είσαι διασωληνωμένος και ετοιμοθάνατος δι' ασφυξίας.
Συνεπώς, αν η νόσος γίνει ενδημική, μεταξύ άλλων, τι θα συμβεί με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ποιο είναι το μέλλον για τα ταξίδια και τις διακοπές, ποιοι και πόσοι θα συχνάζουν σε μπαρ, εστιατόρια, καφετέριες και άλλους δημόσιους ψυχαγωγικούς χώρους; Ποιες ανατροπές θα υπάρξουν στον αθλητισμό, στις μεγαλειώδεις αθλητικές εκδηλώσεις και σε κορυφαίους αθλητικούς θεσμούς; Πόσα και ποια επαγγέλματα θα αλλάξουν άρδην;
Σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς.
Και οι ανθρώπινες σχέσεις; Εκεί να δούμε τι έχει να γίνει, όταν κόσμος και κοσμάκης θα κυκλοφορεί με μάσκες και γάντια. Όταν τα παιδιά δεν θα πρέπει να πλησιάζουν ηλικιωμένους και όταν ο έρωτας θα γίνει πρόβλημα ζωής ή θανάτου.
Από αυστηρά οικονομικής πλευράς, οι αντιλήψεις του κόσμου για την ασφάλεια και την προστασία της ζωής θα οδηγήσουν σε ριζικές καταναλωτικές ανατροπές. Εάν οι κυβερνήσεις αποτύχουν να σώζουν ζωές, οι άνθρωποι όχι μόνο δεν θα καταναλώνουν όπως θα ήθελαν, αλλά θα έχουν και προβλήματα με την εργασία, με την επαγγελματική τους ανέλιξη, με το επιχειρείν.
Πέρα από όλα αυτά, όμως, σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, οι επενδύσεις σε στρατηγικές που προστατεύουν την υγεία είναι ήδη το πιο σοβαρό εργαλείο οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης. Υπό αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες, η προστασία της ζωής θα απαιτήσει τεράστιες επενδύσεις στα συστήματα δημόσιας υγείας και υγειονομικής περίθαλψης.
Όπως υποστηρίζει το Πανεπιστήμιο Hopkins, ο στόχος πρέπει να είναι ο έλεγχος της εξάπλωσης του ιού, η προστασία των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και η δημιουργία αυξημένης ικανότητας σε εγκαταστάσεις υγείας -διατηρώντας παράλληλα την υγειονομική περίθαλψη που δεν είναι Covid-19. Η πρωτοβάθμια περίθαλψη, όπως ο εμβολιασμός, η θεραπεία χρόνιων παθήσεων και οι συνήθεις διαδικασίες διάσωσης και θεραπείες που κρατούν έναν πληθυσμό υγιή, δεν μπορούν να παραμένουν στη γωνία. Το επίκεντρο δεν πρέπει να είναι απλώς η μείωση των θανάτων που προκαλούνται από την Covid-19, αλλά η πρόληψη και μείωση της γενικής θνησιμότητας.
Θα πρέπει να γίνει απολύτως κατανοητό ότι η Covid-19 είναι μια μεταδοτική νόσος, που κινείται με εκθετικό ρυθμό και μέσα σε λίγες ώρες ένα άτομο μπορεί να μολύνει χιλιάδες άλλα. Κατά συνέπεια, όσο δεν υπάρχουν εμβόλια και θεραπευτικές αγωγές, το «κλείδωμα στο σπίτι» είναι ο ο μόνος τρόπος για μείωση της εκρηκτικής ανάπτυξης της νόσου. Και για να αρθεί το «κλείδωμα στο σπίτι», πρέπει να υπάρχουν τέσσερις βασικές πρακτικές, που είναι: εκτεταμένες δοκιμές, απομόνωση αυτών που έχουν μολυνθεί, ανίχνευση επαφών και καραντίνα αυτών των επαφών.
Θα πρέπει όμως να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι η απομόνωση ασθενών που έχουν μολυνθεί και η απομόνωση ατόμων που έχουν έλθει σε επαφή μαζί τους, θα απαιτήσει σημαντική πρόσθετη επένδυση. Η απομόνωση των ασθενών, προκειμένου να αποφευχθεί η εξάπλωση σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας (καθώς και σε γηροκομεία, καταφύγια αστέγων και διορθωτικές εγκαταστάσεις, που έχουν μερικά από τα υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης και θνησιμότητας), απαιτεί επανασχεδιασμένες εγκαταστάσεις και πρακτικές υγειονομικής περίθαλψης και επαρκή εφόδια προστατευτικού εξοπλισμού. Χώρες που έχουν ήδη επενδύσει σε τέτοιες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Νότιας Κορέας, έχουν σώσει ζωές και έχουν αποφύγει τις χειρότερες οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Ανεξάρτητα από τις επενδύσεις στην υγεία, η μονιμοποίηση του κορωνοϊού θα δημιουργήσει τεράστια εργασιακά και κοινωνικά ταυτοχρόνως προβλήματα, που είναι ήδη ορατά. Στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα τρία τέταρτα των εργαζομένων, στην ουσία, εξαρτώνται σήμερα από κρατικές βοήθειες και άλλες επιχορηγήσεις. Το ίδιο ισχύει και για 33 εκατομμύρια Αμερικανούς, που έχουν δηλώσει άνεργοι. Έως πότε όλος αυτός ο κόσμος θα συντηρείται από το κράτος, σε περίοδο οξείας οικονομικής ύφεσης;
Από την άλλη πλευρά, η επιστροφή στην εργασία απαιτεί την αναγνώριση ότι ορισμένα άτομα θα παραμείνουν πολύ ευάλωτα για να επιστρέψουν σε θέσεις εργασίας που συνεπάγονται κινδύνους για την υγεία και δεν μπορούν να γίνουν από απόσταση.
Κατά συνέπεια, οι κυβερνήσεις ενδέχεται να χρειαστεί να επεκτείνουν την εισοδηματική υποστήριξη και να παρέχουν ευρύτερη ασφάλιση αναπηρίας. Ακόμα, είναι απαραίτητο οι κυβερνήσεις να επενδύσουν σε πολιτικές που μειώνουν τη μετάδοση και που βοηθούν τους ανθρώπους να διατηρήσουν ή να αποκτήσουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, εκεί όπου δεν υπάρχει.
Τεράστιο είναι το πρόβλημα επίσης, για όλες τις χώρες, της χρηματοδότησης του επαναπροσανατολισμού και αναδιάρθρωσης των οικονομιών τους. Όταν το συνολικό παγκόσμιο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος ξεπερνά τρεις φορές περίπου το παγκόσμιο ΑΕΠ, από πού θα προκύψει νέο χρήμα και πώς;
Μήπως, λοιπόν, έχει έλθει η ώρα να εισακουστούν στα σοβαρά οι προτάσεις Μάριο Ντράγκι για μια παγκόσμια ρύθμιση χρεών; Μήπως μια πανδημία που μπορεί να προσλάβει βιβλικές διαστάσεις επιβάλλει σοβαρές διαγραφές ιδιωτικών χρεών; Μήπως οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τόσο γρήγορα, ώστε το κλήμα να μη στραβώσει;