Περίτρανα αποδεικνύουμε πως όταν θέλουμε, μπορούμε!
Περάσαμε δικτατορίες, δύσκολες καταστάσεις, πολλά δύσκολα χρόνια εξαιτίας λανθασμένων όπως αποδείχθηκε ιστορικά πολιτικών αποφάσεων, 10 σκληρά χρόνια μνημονίων και τώρα βιώνουμε την πανδημία της Covid-19. Επιβιώσαμε, αναθεωρήσαμε τον τρόπο ζωής μας, προσαρμοστήκαμε στις εκάστοτε συνθήκες και τα εκάστοτε δεδομένα, δεν σταματήσαμε να ελπίζουμε, να αγωνιζόμαστε, να βάζουμε στόχους. Συνειδητοποιήσαμε πως οι άνθρωποι που είναι εκτός «αγέλης» είναι πολλοί περισσότεροι από ό,τι πιστεύαμε, πολλοί περισσότεροι σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στη χώρα μας.
Συνειδητοποιήσαμε πως η νέα γενιά δεν είναι γενιά του καναπέ, παρότι σε ένα μεγάλο βαθμό προέρχεται από μια τέτοια, από άποψη νοοτροπίας στην πλειονότητα της κοινωνίας, κι αυτό γιατί έχει συνειδητοποιήσει αυτό που είπε ο Βίκτωρ Ουγκώ, «Δεν είναι τίποτα να πεθάνεις. Είναι τρομακτικό να μη ζεις».
Το πολιτικό σύστημα απέδειξε, για μια ακόμα φορά, πως όταν θέλει, μπορεί να παραμερίσει το πολιτικό κόστος και να βάλει στη θέση του την απλή λογική. Να λάβει μέτρα που ως στόχο έχουν το κοινωνικό καλό, την προστασία αυτού, την ίση μεταχείριση των πολιτών, την παροχή υπηρεσιών Υγείας ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες, την άμεση ενίσχυση του δομών του κοινωνικού κράτους, την άμεση ψηφιοποίηση λειτουργιών της δημόσιας διοίκησης. Κι αυτά με στόχο, αφενός, την άμεση και χωρίς ταλαιπωρία εξυπηρέτηση του πολίτη και την αναβάθμιση των λειτουργιών του κράτους και αφετέρου, τον έλεγχο αυτού του συστήματος. Απέδειξε πως έχει τη δυνατότητα άμεσης αντίδρασης στην εμφάνιση παραβατικών συμπεριφορών, αλλά και στην εξασφάλιση της διαφάνειας.
Κι από την άλλη, οι πολίτες αποδείξαμε πως ανταποκρινόμαστε άμεσα σε κάθε τι λογικό και δρούμε υποστηρικτικά στις δύσκολες στιγμές.
Μας δίνεται, για μια ακόμα φορά, ως χώρα η ευκαιρία να αλλάξουμε τις παθογένειες του κρατικού μας μηχανισμού. Ελπίζω ότι δεν θα αφήσουμε κι αυτή την ευκαιρία να πάει χαμένη, γιατί δεν ξέρουμε πότε θα υπάρξει επόμενη.
Αισθανόμαστε υπερήφανοι γιατί η αντιμετώπιση της πανδημίας αποδείχθηκε πως απέφερε, έως σήμερα, τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, αποτελέσματα που δεν πέτυχαν μεγαλύτερες και πιο οργανωμένες χώρες από τη δική μας. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί πως η λήψη μέτρων και η ταχύτητα εφαρμογής τους οφείλεται καθαρά σε πολιτική απόφαση, καθώς επίσης και στο γεγονός ότι υπήρχαν ταμειακά διαθέσιμα από την προηγούμενη διακυβέρνηση.
Αποδείξαμε ως πολίτες ότι θα συμβάλουμε τα μέγιστα σε κάθε προσπάθεια ουσιαστικής αναμόρφωσης του κράτους, σε κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού, αντιμετώπισης της γραφειοκρατίας και μεταρρυθμίσεων που θα εξασφαλίσουν την ανάπτυξη.
Έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα που πρέπει να επιλύσουμε άμεσα, αυτό της οικονομικής ύφεσης που επιφέρει η εμφάνιση της Covid-19. Το μέγεθος του προβλήματος θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια της εμφάνισης των επιπτώσεων της πανδημίας. Μόνο για εκτιμήσεις σχετικά με το ποσοστό οικονομικής ύφεσης μπορούμε να μιλάμε και προς το τέλος του χρόνου θα μπορούμε να έχουμε δεδομένα βάσει των οποίων θα προσδιοριστεί το ακριβές ποσοστό ύφεσης.
Για την επίλυση αυτού του προβλήματος νομίζω πως είναι ξεκάθαρο σε όλους πως πρέπει να τροφοδοτηθεί η οικονομία κύρια με «ζεστό χρήμα». Ο τρόπος με τον οποίο, όμως, θα διατεθεί στην αγορά το χρήμα δεν πρέπει να δημιουργήσει προβλήματα προς επίλυση στο άμεσο μέλλον όπως π.χ. να μεταφέρει το πρόβλημα στις τράπεζες και να δημιουργήσει νέα κόκκινα δάνεια. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί κι όχι να μετατεθεί χρονικά.
Είναι φανερό σε όλους πως η αγορά έχει ανάγκη ένα σοκ ρευστότητας, γι' αυτό τον λόγο κι έχει εξαγγελθεί και η απόφαση της κυβέρνησης να προβεί στην ανάληψη του 80% του τραπεζικού δανεισμού που θα λάβουν οι επιχειρήσεις που θα αιτηθούν χορήγηση ρευστότητας. Μια πρόταση είναι να προβλεφθεί η επιβράβευση των επιχειρήσεων οι οποίες είναι συνεπείς σε όλες τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο Δημόσιο, μέσω χαμηλότερου επιτοκίου αποπληρωμής του 20% της χρηματοδότησης που θα λάβουν από τις τράπεζες σε σχέση με το επιτόκιο που θα επιβαρυνθούν οι άλλες επιχειρήσεις. Λογικό είναι επίσης να χρηματοδοτηθούν υγιείς επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις που έχουν δυνατότητα ανάκαμψης.
Θα επιφέρει επίσης ανάσα ρευστότητας κύρια στις επιχειρήσεις η κατάργηση της προκαταβολής του φόρου εισοδήματος. Είναι ευκαιρία να καταργηθεί δια παντός αυτό το μέτρο, που στερεί ρευστότητα από τις επιχειρήσεις, από τη στιγμή μάλιστα που το κράτος θα μπορεί με μεγάλη ακρίβεια να υπολογίσει τα προβλεπόμενα έσοδά του, δεδομένης της τήρησης ηλεκτρονικών βιβλίων των επιχειρήσεων και της σύνδεσής τους σε πραγματικό χρόνο με την ΑΑΔΕ.
Μια πρόταση επίσης είναι οι επιχειρήσεις να καταβάλλουν από τους πρώτους μήνες κάθε χρόνου τον φόρο που θα προκύπτει μέσω δήλωσης προσδιοριστικών κερδών που θα υποβάλλουν. Με την οριστική υποβολή της δήλωσης εισοδήματος θα γίνεται εκκαθάριση και οι επιχειρήσεις θα καταβάλλουν τη διαφορά εάν είναι χρεωστική και θα την εισπράττουν, εάν είναι πιστωτική.
Όσον αφορά στη φορολόγηση φυσικών προσώπων, είναι η κατάλληλη στιγμή να καταργηθεί επιτέλους η εφαρμογή των τεκμηρίων και η φορολόγηση να γίνεται με βάση τα πραγματικά δηλωθέντα έσοδα και έξοδα. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί μη ορθή δήλωση στοιχείων, τότε είναι απολύτως θεμιτό να γίνεται εκκαθάριση, σύμφωνα με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου.
Η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος και η πλήρης αυτοματοποίηση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του taxis net θα εξασφάλιζε τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Ένα άλλο μέτρο που θα συνέβαλε θετικά στη λειτουργία των επιχειρήσεων είναι η επιδότηση της απασχόλησης για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σε κάθε περίπτωση, για την εύρεση λύσεων, προτείνεται η συνεργασία της πολιτείας με τις αρμόδιες επιστημονικές ενώσεις και τα αρμόδια επιμελητήρια. Ας αναλογιστούμε πόσο διαφορετική θα ήταν η κατάσταση, εάν η επιδότηση των €600 ανά πληττόμενο επιστήμονα δινόταν απευθείας ή εάν η διαδικασία της επιστημονικής τους κατάρτισης σχεδιαζόταν με τη συμβολή των αρμόδιων εκπαιδευτικών κέντρων και ύλη της εκπαίδευσής τους από τις αρμόδιες επιστημονικές ενώσεις ανά επιστημονικό κλάδο. Σκεφτείτε πόσο διαφορετική θα ήταν η κατάσταση τόσο από άποψη αξιοπιστίας κράτους όσο και από άποψη ουσιαστικής παροχής στους επιστήμονες.
Μπορεί η πρόθεση να είναι θετική αλλά αρκεί μόνο η πρόθεση;
Ένα άλλο μέτρο που θα μπορούσε σε μεγάλο βαθμό να συμβάλει στην αντιμετώπιση της ύφεσης που θα δημιουργήσει η πανδημία είναι η έκδοση κορωνο-ομόλογου. Με δεδομένη όμως την άρνηση της Γερμανίας και άλλων χωρών του Βορρά, η λύση αυτή δεν φαίνεται να είναι εφικτή. Η άρνηση αυτών για την έκδοση του κορωνο-ομολόγου οφείλεται μεταξύ άλλων και στην έλλειψη εμπιστοσύνης για τη διαχείριση που θα κάνουν οι χώρες του Νότου. Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι και η κύρια αιτία της αντίδρασης των πολιτών απέναντι στο πολιτικό σύστημα.
Τίθεται θέμα εμπιστοσύνης, όταν δεν υπάρχει συνέπεια λόγου και πράξεων ή αποφάσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται πως ενώ ο πρωθυπουργός πολλές φορές έχει εκφράσει την πρόθεση της κυβέρνησης για προσέλκυση επενδύσεων και έχει προβεί και σε ενημέρωση κρατών, υπάρχουν δημόσιοι λειτουργοί που προβάλλουν κωλύματα και πολιτικοί προϊστάμενοι οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται άμεσα, δεν προβαίνουν σε ενέργειες άμεσης επίλυσης των θεμάτων που προκύπτουν, ούτε σε ενέργειες άμεσης υλοποίησης.
Παρότι είναι γνωστό πως η προσέλκυση επενδύσεων και η δημιουργία μηχανισμού διευκόλυνσης των διαδικασιών και του ελέγχου είναι ένας τομέας που συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας και την αύξηση της απασχόλησης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο κρατικός μηχανισμός όχι μόνο δεν προσελκύει αλλά αποθαρρύνει και αποτρέπει επιχειρηματίες που είναι αποφασισμένοι να επενδύσουν στη χώρα μας.
Ένα ακόμα παράδειγμα που άπτεται του θέματος συνέπειας και εμπιστοσύνης που μπορεί να αναφερθεί, είναι σχετικό με το ποσό που δαπανήθηκε για τη δημιουργία κοινωνικών, εκπαιδευτικών και ενημερωτικών μηνυμάτων σχετικά με την πανδημία και των επιπτώσεών της. Επικοινωνία εξαιρετική, που όμως είναι βέβαιο ότι θα μπορούσε να γίνει χωρίς να δαπανηθούν κρατικοί πόροι. Αποδείξαμε περίτρανα πως σε ατομικό επίπεδο αλλά και επιχειρήσεων και ενώσεων, στα δύσκολα συμμετέχουμε για το κοινό καλό ανιδιοτελώς.
Αυτό που όλοι εκτιμούμε είναι η συνέπεια και η διαφάνεια.
Αποδείχθηκε πως υπάρχουν επιστήμονες που θέλουν να συμβάλλουν στα κοινά, το πράττουν με επιτυχία άμεσα και δεν είναι επαγγελματίες πολιτικοί. Ελπίζω να τους δοθούν οι αρμοδιότητες που απαιτούνται για να επιτύχουν τα αποτελέσματα που πρέπει και που επιθυμούμε εμείς οι πολίτες.
Ας ελπίσουμε ότι το πολιτικό σύστημα δεν θα αφήσει αναξιοποίητη κι αυτή την ευκαιρία που μας δίνεται για την αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης.
Εύχομαι σύντομα να διαπιστώσουμε ότι η πολιτική ηγεσία υλοποιεί τον σκοπό της, δηλαδή την αναβάθμιση και εξέλιξη του κράτους με λειτουργία φιλική απέναντι στους πολίτες του. Και αυτό το κάνει μόνο συντονισμένα, με συνέπεια και διαφάνεια. Είναι σίγουρο πως όλες οι επιστημονικές ενώσεις, οι επιστημονικοί φορείς και τα επιμελητήρια θα συνταχθούν σε αυτή την προσπάθεια. Επίσης πολλές επιχειρήσεις αλλά και ομάδες πολιτών έμπρακτα έχουν αποδείξει πως ανταποκρίνονται θετικά σε κάθε κάλεσμα που έχει συγκεκριμένο στόχο και οργάνωση.
Ας ελπίσουμε ότι αυτή θα είναι η αρχή μιας πιο υγιούς πορείας και αυτή η ευκαιρία δεν θα πάει χαμένη!
* Η κ. Μαρίνα Πολίτου είναι Οικονομολόγος, Επικοινωνιολόγος, Γ.Γ. Λογιστικού Συλλόγου Αθηνών.