“Η Γερμανία βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση. Ιδιαίτερα δε η Χριστιανοδημοκρατία, η οποία θέλει να αποφύγει την τύχη των Σοσιαλδημοκρατών. Συμμεριζόμαστε την τραγικότητα της πανδημίας. Πλην όμως, μετά από αυτήν δεν θέλαμε να δούμε η εξουσία να διεκδικείται από ακροδεξιά και μηδενιστικά πολιτικά μορφώματα, που θα αξιοποιούν την τραγωδία του κορωνοϊού προς όφελός τους. Υπό αυτή την έννοια, το θέμα του ευρωομολόγου και της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης είναι πρώτο στην φαρέτρα τους. Απαιτούνται έτσι εξαιρετικά λεπτοί χειρισμοί από την κυβέρνησή μας και από την καγκελάριο, η οποία κάθε άλλο παρά στα πάνω της βρίσκεται. Παρά την οξύτητα της κρίσης, οι εταίροι μας θα πρέπει και αυτοί αν καταλάβουν ότι δεν είναι προς το καλό τους στη Γερμανία να έχουν απέναντί τους αντιευρωπαϊστές συνομιλητές…». Αυτά μας δήλωσε παλαίμαχος και ιδιαίτερα σημαντικός Γερμανός πρώην ευρωβουλευτής, που είναι και ιδιαίτερα φιλικός προς τη σημερινή ελληνική κυβέρνηση.
Κατά την άποψη και εκτίμηση του συνομιλητή μας, η πανδημία θα θέσει νέες προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία πράγματι στην παρούσα φάση της ιστορικής της πορείας πρέπει πολύ γρήγορα να αποφασίσει πώς θα προχωρήσει στο υπόλοιπο του 21ου αιώνα. Και υπό αυτό το πρίσμα, ο Γερμανός ευρωβουλευτής συμφωνεί ότι η νομισματική ένωση πρέπει να ενισχυθεί και με συγκεκριμένα οικονομικά μέτρα.
«Η αμοιβαιοποίηση των χρεών όμως», τονίζει, «δεν είναι μια εύκολη ιστορία και προσφέρεται σε λαϊκίστικη ρητορική». Όποιοι κανόνες και αν υπάρχουν σε μια πολυμελή οικογένεια, δεν είναι δυνατόν αγογγύστως, δύο ή τρία μέλη της να αναλάβουν να καλύπτουν τις τρύπες από τον τρόπο διαβίωσης των λοιπών μελών της οικογένειας. Μια παρόμοια εξέλιξη απαιτεί και την ύπαρξη μιας πολιτικής εξουσίας που θα εποπτεύει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, πράγμα που δεν μπορεί να γίνει με δύο ή τρία Ευρωπαϊκά Συμβούλια, σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.»
Ο αντίλογος στις παραπάνω δηλώσεις του παλαίμαχου Γερμανού ευρωβουλευτή και μέλους της Χριστιανοδημοκρατίας, έρχεται από τον φιλελεύθερο χώρο και ιδιαίτερά από τον Βέλγο πρώην ευρωβουλευτή Γκυ Φερχοφσταντ, πρώην πρωθυπουργό του Βελγίου επίσης, ο οποίος τονίζει ότι «αν η ΕΕ εδώ και τώρα δεν προχωρήσει σε ριζικές πολιτικές και δημοσιονομικές αποφάσεις, κινδυνεύει όχι μόνον με σοβαρή κρίση ενότητας αλλά και με διεθνή διασυρμό Θα φανεί πλέον ξεκάθαρα σε ποιο βαθμό είμαστε ένας πολιτικός νάνος και αυτό είναι σοβαρότατο πλήγμα για το κύρος μας. Μια αποκαμωμένη ΕΕ πώς θα μιλήσει με τους Τραμπ, Πούτιν και Χι; Και τι θα μπορεί να διαπραγματευτεί μαζί τους».
Πέρα όμως από τις παραπάνω τοποθετήσεις, που δείχνουν και τις δυσκολίες του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι, άλλες φωνές υποστηρίζουν ότι, η πανδημία δεν απειλεί την παγκόσμια οικονομία με ύφεση, αλλά με δραματική κατάρρευση, που θα πλήξει άμεσα και τον τρόπο ζωής στην Ευρώπη.
«Μιλάμε για δέκα φορές την κρίση του 2008», τονίζει ο Βέλγος οικονομολόγος Μπερνάρ Ποτελσμπέργκ, πρώην αντιπρύτανης στην πανεπιστημιακή οικονομική Σχολή Σολβέ. Προσθέτει δε πιο αναλυτικά ότι η πλανητική διάσταση της πανδημίας είναι φαινόμενο πρωτόγνωρο και ελάχιστα τεχνικό.
Κατά τον συνομιλητή μας, «η παγκόσμια οικονομία στις μέρες μας βιώνει μια δραματική και παρατεταμένη μείωση τόσο της προσφοράς όσο και της ζήτησης. Έχουμε έτσι κλειστά εργοστάσια από τη μια πλευρά και εργαζόμενους χωρίς εισόδημα από την άλλη. Άρα η πλήρης αβεβαιότητα θα συρρικνώσει τις δαπάνες και η κατάσταση αυτή δεν θα αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη, όταν η θύελλα κοπάσει. Θα έχει και υψηλό ανθρώπινο κόστος μάλιστα».
Αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση έτσι, απαιτεί επείγοντα και τεράστια μέσα στήριξης επιχειρήσεων και ιδιωτών, τα οποία θα οδηγήσουν στα ύψη τα δημόσια χρέη, σε μια περίοδο όπου θα έχει στερέψει η πηγή των φορολογικών εσόδων.
Μπορεί, λοιπόν, οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ να αποφάσισαν πριν λίγο καιρό τη χρήση της γενικής ρήτρας διαφυγής από το δημοσιονομικό πλαίσιο της Ένωσης, πλην όμως αυτό δεν αρκεί.
«Η χρήση της ρήτρας θα διασφαλίσει την απαιτούμενη ευελιξία ώστε να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη στήριξη των συστημάτων υγείας και πολιτικής προστασίας και για την προστασία των οικονομιών μας, μεταξύ άλλων με περαιτέρω μέτρα τόνωσης και συντονισμένης δράσης κατά διακριτική ευχέρεια, τα οποία θα σχεδιάζονται, κατά περίπτωση, από τα κράτη μέλη ώστε να είναι έγκαιρα, προσωρινά και στοχευμένα», αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση των υπουργών Οικονομικών.
Εδώ, ωστόσο, προκύπτει ένα ζήτημα: παρά την ενοποίηση των ευρωπαϊκών οικονομιών, τα κράτη-μέλη συνεχίζουν να έχουν διαφορετικά περιθώρια για δημοσιονομικά ελλείμματα, τα οποία όμως συνδέονται με την παραγωγική δυναμική της κάθε οικονομίας. Και αυτές οι διαφορές, προβληματίζουν τους ισχυρούς παραγωγούς και εξαγωγείς της ΕΕ (Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία), οι οποίοι όση αλληλεγγύη και να θέλουν να δείξουν φοβούνται, ότι μετά την κρίση της πανδημίας θα κατηγορηθούν ότι υπήρξαν τα «κορόιδα της ιστορίας».
«Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα», λένε οι ερευνητές της Συνομοσπονδίας Ιταλικών Συνδικάτων (GISL), οι οποίοι σε μια εντυπωσιακή μελέτη τους, που και ο δικός μας ΣΕΒ θα ζήλευε, τονίζουν ότι οι μακροοικονομικές συνέπειες της σημερινής κρίσης θα πάνε μακρυά και τελικά θα πλήξουν τους ισχυρούς που δεν θέλουν να βοηθήσουν τους πιο αδύνατους.
Ίσως, όμως, τελικά, αυτός να είναι και ο λόγος που στην Ευρώπη, τελικά να ισχύσει αυτό που είπε κάποτε ο ετοιμόλογος Τσώρτσιλ: «Οι πολιτικοί είναι θαυμάσιοι. Καταλήγουν πάντα στην εύρεση καλών λύσεων, αφού προηγουμένως, ωστόσο, έχουν δοκιμάσει όλες τις άλλες»!
Ας αφήσουν, λοιπόν, κάποιοι στην άκρη τα ξόρκια...