Τα τελευταία χρόνια, η έννοια της Βιώσιμης Χρηματοδότησης μοιάζει να έρχεται δυναμικά στο προσκήνιο των οικονομικών δραστηριοτήτων, παράλληλα με την ολοένα κι αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σε θέματα Βιώσιμης Ανάπτυξης γενικότερα.
Οι επενδυτές, πλέον, αξιολογούν όλο και περισσότερο τα ESG (Environmental, Social, Governance) κριτήρια, καθώς εμφανίζουν την επιθυμία να μεγιστοποιούν την αξία των μετοχών τους συνδράμοντας ταυτόχρονα στην κοινωνική ευημερία. Η ανοδική τάση των ESG κριτηρίων, που αφορούν περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες, φαίνεται και από την επένδυση ρεκόρ σε ESG κεφάλαια του ποσού των 13,5 δισ. δολαρίων καθαρών νέων χρημάτων μόλις κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2019, όπως προκύπτει από έρευνα του Morningstar.
Οι Κοινωνικά Υπεύθυνες Επενδύσεις (Socially Responsible Investing – SRI), οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τους τα ESG κριτήρια, κερδίζουν όλο και περισσότερο την εμπιστοσύνη των επενδυτών καταλήγοντας σε επενδυτική στρατηγική κι όχι απλή μόδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι συνολικά τα μέλη που έχουν υπογράψει την πρωτοβουλία Υπεύθυνων Επενδύσεων των Ηνωμένων Εθνών (UN PRI) εκπροσωπούν επενδυτικά κεφάλαια 70 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η στροφή προς τις Κοινωνικά Υπεύθυνες Επενδύσεις οφείλεται κυρίως σε δύο βασικά χαρακτηριστικά αυτών, τα οποία μπορούν να διασφαλίσουν την ανάπτυξη των εταιρειών. Αφενός, αποδεικνύεται όλο και περισσότερο ότι οι καλές επιδόσεις σε επίπεδο Κοινωνίας-Περιβάλλοντος-Διακυβέρνησης μπορούν να οδηγήσουν και σε καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα και αφετέρου, να μειώσουν το ρίσκο των επιχειρήσεων.
Πράγματι, σύμφωνα με δημοσίευση του Harvard Business Review, οι Κοινωνικά Υπεύθυνες Επιχειρήσεις παρουσιάζουν μεγαλύτερη κερδοφορία και καλύτερη απόδοση μετοχών από ότι οι ανταγωνιστές τους. Ακόμα, σε ανάλυση της Deutsche Bank περισσότερων από 2.000 εμπειρικών μελετών από το 1970 αποκαλύφθηκε ότι στο 90% των μελετών υπήρχε η ένδειξη ότι οι Κοινωνικά Υπεύθυνες Επενδύσεις είχαν πολύ καλύτερες αποδόσεις από ότι οι μη Κοινωνικά Υπεύθυνες. Αντίστοιχα, σε έρευνα απόδοσης των εταιρειών που βρίσκονται στη λίστα του Fortune “100 Best Companies to Work For” από το 1984 έως το 2009 παρουσιάστηκε ότι οι εταιρείες αυτές εμφάνισαν καλύτερες επιδόσεις σε ESG θέματα από τους ανταγωνιστές τους και ότι οι μετοχές τους πήγαν καλύτερα σε σχέση με τον υπόλοιπο κλάδο τους κατά 2%-3% ανά έτος.
Για την υποστήριξη των επενδυτών σε ευθυγράμμιση των επενδυτικών τους στόχων με περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβερνητικά θέματα (ESG), έχουν σχεδιαστεί διάφοροι δείκτες, όπως οι Sustainalytics, MSCI ESG Index και ο FTSE ESG Index Series. Οι δείκτες αυτοί εκτός από υποστήριξη, παρέχουν και τη διευκόλυνση της σύγκρισης (benchmarking) των επενδυτικών ESG επιδόσεων.
Όσον αφορά στην Ελλάδα, αν και κάποιες από τις εισηγμένες ή τις μεγάλες επιχειρήσεις, κυρίως τράπεζες, ασφαλιστικές και εταιρείες ενέργειας, καλύπτουν ορισμένα κριτήρια ESG, το μεγαλύτερο μέρος των μεσαίων επιχειρήσεων και άλλων κλάδων δείχνουν ακόμα να υστερούν. Παρουσιάζουν, δηλαδή, σημαντική έλλειψη κατανόησης της σημασίας των επενδυτικών αποφάσεων και εφαρμογής κατάλληλων προτύπων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, ή έκδοσης Εκθέσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Αειφορίας και Αριστείας (CSE), υπάρχουν 60 περίπου ελληνικές εταιρείες που αξιολογούνται από ESG ratings και 90 που εκδίδουν Εκθέσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης, παρά το γεγονός πως οι επενδυτές αποτελούν βασική κατηγορία αναγνωστών των Εκθέσεων για να διαπιστώσουν πώς συνδέεται η κερδοφορία και η συνολική επιχειρηματική στρατηγική με τις υπεύθυνες πρακτικές
Η κατανόηση και εφαρμογή ESG δεικτών και στρατηγικών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη θα κάνει τις μεγάλες επιχειρήσεις, εισηγμένες και μη, περισσότερο ελκυστικές σε επενδυτές και με τον τρόπο αυτό μπορεί να υπάρξει υποστήριξη στην αναθέρμανση της οικονομίας.
Σίγουρα το σκάνδαλο της Follie-Follie, αλλά και η διαχείριση του δεν βοήθησαν. Ωστόσο, καταλαβαίνουμε πλέον πως η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και άλλοι θεσμοί έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στη βελτίωση της κατάστασης και εναρμόνισης με τη νέα πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κλιματική αλλαγή, εφόσον κινηθούν εγκαίρως.
* Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι Πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE), Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Εταιρικής Ευθύνης (CRI)