Ο δρόμος της επιτυχίας κάθε άλλο παρά ομαλός είναι. Εμπεριέχει κινδύνους, παγίδες και βέβαια απρόβλεπτες καταστάσεις.
Για έναν πραγματικό επιχειρηματία, τα δεδομένα αυτά δεν πρέπει να αγνοούνται. Είναι μέσα στο παιχνίδι της ζωής και της δημιουργίας. Δεν είναι, όμως, ανάγκη και να υπάρχει υπερβολή. Αλλά δεν χρειάζεται να επηρεάζονται και από προηγούμενες αποτυχίες. Ιδιαίτερα δε όταν πρόκειται για αποτυχίες που έχουν να κάνουν με την παιδική ζωή.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο φόβος της αποτυχίας σταματάει την πρόοδο. Αυτή είναι μια βασική αρχή, για την οποίαν πολύ λόγο κάνει ο J. Maxwell στο βιβλίο του «Πέρα από την αποτυχία» (Εκδ. Κλειδάριθμος). Κατά την άποψή του, που έχει επαληθευτεί άπειρες φορές, η αδράνεια που επέρχεται όταν κάποιος καθηλωθεί στο φαύλο κύκλο του φόβου, προσλαμβάνει πολλές μορφές. Οι τρεις πιο συνηθισμένες είναι οι εξής:
1. Παράλυση
Ορισμένοι άνθρωποι παραλύουν εντελώς όταν τους κυριεύσει ο φόβος της αποτυχίας. Σταματούν να επιχειρούν οτιδήποτε θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποτυχία. Όσοι παραλύουν από το φόβο, εγκαταλείπουν κάθε ελπίδα να προχωρήσουν μπροστά.
2. Αναβλητικότητα
Άλλοι διατηρούν την ελπίδα της προόδου, αλλά ποτέ δεν καταφέρνουν να την υλοποιήσουν στην πράξη. Κάποιος έδωσε τον εξής ορισμό για την αναβλητικότητα: «είναι το λίπασμα που κάνει τις δυσκολίες να θεριεύουν». Ο Victor Kiam αποκάλεσε την αναβλητικότητα κατεξοχήν δολοφόνο της ευκαιρίας. Η αναβλητικότητα κλέβει το χρόνο, την παραγωγικότητα και το δυναμικό μας. Η αναβλητικότητα είναι το δυσβάστακτο τίμημα του φόβου της αποτυχίας.
3. Έλλειψη σκοπού
Ο Torn Peters, συγγραφέας του «In Search of Excellence» (Αναζητώντας την Αριστεία), τονίζει ότι τίποτε δεν είναι περισσότερο θλιβερό από κάποιον που φτάνει στο τέλος της ημέρας του και δίνει συγχαρητήρια στον εαυτό του λέγοντας: «Ουφ, τα κατάφερα! Πέρασε κι αυτή η μέρα χωρίς να τα κάνω θάλασσα». Κι όμως, πολλοί που φοβούνται την αποτυχία, κάτι τέτοιο κάνουν. Αντί να επιδιώκουν υψηλούς στόχους, αρκούνται να αποφεύγουν την οδύνη του λάθους. Και σ' αυτή την πορεία χάνουν από τα μάτια τους κάθε αίσθηση σκοπού που ίσως είχαν κάποτε.
Καθώς ο φόβος της αποτυχίας συνδυάζεται με την αδράνεια που είναι αποτέλεσμα του, ο άνθρωπος που έχει πέσει στο φαύλο κύκλο του φόβου υφίσταται επιπλέον τις εξής αρνητικές παρενέργειες:
- Αυτο-οικτιρμός. Λυπάται τον εαυτό του. Και καθώς περνάει ο καιρός, αναλαμβάνει όλο και λιγότερο την ευθύνη για την αδράνειά του και αρχίζει να θεωρεί τον εαυτό του θύμα.
- Προφάσεις. Κάποιος μπορεί να πέσει πολλές φορές, αλλά αποτυχημένος θα είναι μόνο όταν πει ότι κάποιος άλλος τον έσπρωξε. Πράγματι, εκείνος που κάνει λάθος και αμέσως βρίσκει μια πρόφαση για να το δικαιολογήσει, προσθέτει ένα δεύτερο λάθος στο πρώτο. Για να βγει κανείς από το φαύλο κύκλο του φόβου, πρέπει οπωσδήποτε να αναλάβει την προσωπική ευθύνη για την αδράνειά του.
- Σπάταλη δυνάμεων. Ο συνεχής φόβος κατακερματίζει το μυαλό και σε κάνει να χάνεις την εστίασή σου. Αν κάποιος κινείται προς πολλές κατευθύνσεις ταυτόχρονα, δεν πηγαίνει πουθενά. Μοιάζει με τον οδηγό που πατάει με όλη του τη δύναμη το γκάζι, ενώ το αυτοκίνητο είναι στο νεκρό.
- Απελπισία. Αν αφεθούν να ξεφύγουν από τον έλεγχο, ο συνεχής φόβος και η αδράνεια σκοτώνουν την ελπίδα.
Πώς να ξεφύγουμε από το φαύλο κύκλο
Όσοι έχουν πέσει στον φαύλο κύκλο του φόβου, συχνά περνούν το χρόνο τους νιώθοντας ένοχοι επειδή είναι ανίκανοι να αλλάξουν. Αλλά ένας από τους λόγους που έχουν κολλήσει στον φαύλο κύκλο του φόβου, είναι ότι αφιερώνουν τις δυνάμεις τους σε λάθος περιοχή του κύκλου. Επειδή γνωρίζουν ότι ο φόβος είναι που έθεσε σε κίνηση τον κύκλο, συμπεραίνουν ότι για να ξεφύγουν από τον κύκλο πρέπει να εξαλείψουν το φόβο.
Οι περισσότεροι, όμως, είναι αδύνατον να το κατορθώσουν αυτό. Δεν μπορείτε να αποφύγετε το φόβο. Δεν τον διώχνει κανένα μαγικό φίλτρο. Και δεν έχει νόημα να περιμένετε την παρακίνηση να σας κινητοποιήσει. Για να κατανικήσετε τον φόβο πρέπει να τον νιώσετε, αλλά - παρόλα αυτά - να αναλάβετε δράση.
Ο θεατρικός συγγραφέας Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω τόνισε: «Μια ζωή που περνάτε κάνοντας λάθη, είναι όχι μόνο πιο έντιμη, αλλά και πιο χρήσιμη από μια ζωή που περνάτε μην κάνοντας τίποτα».
Για να ξεπεράσετε το φόβο και να βγείτε από το φαύλο κύκλο, πρέπει να μη διστάσετε να παραδεχθείτε ότι θα περάσετε μεγάλο τμήμα της ζωής σας κάνοντας λάθη. Το κακό είναι, ότι αν έχετε παραμείνει αδρανείς για μεγάλο διάστημα, είναι δύσκολο να ξεκινήσετε. Το καλό είναι, ότι αμέσως μόλις αρχίσετε να κινείστε, το όλο θέμα γίνεται ευκολότερο.
Αν μπορείτε να περάσετε στη δράση και να συνεχίσετε να κάνετε λάθη, αποκτάτε πείρα. Η πείρα τελικά φέρνει την ικανότητα, οπότε κάνετε λιγότερα λάθη. Αποτέλεσμα είναι ο φόβος να γίνει λιγότερο παραλυτικός. Αλλά η όλη διαδικασία διαφυγής από το φαύλο κύκλο ξεκινάει με την ανάληψη δράσης. Η δράση θα σας φέρει την επιθυμητή ψυχική διάθεση, δεν ωφελεί να περιμένετε να έρθει η κατάλληλη ψυχική διάθεση που θα σας σπρώξει σε δράση.
Την ιδέα αυτή την εκφράζει έξοχα μια αφρικανική παραβολή: Κάθε πρωί στην Αφρική, μια γαζέλα ξυπνάει. Ξέρει ότι πρέπει να τρέξει γρηγορότερα από το ταχύτερο λιοντάρι, αλλιώς θα πεθάνει στα νύχια του. Κάθε πρωί, ένα λιοντάρι ξυπνάει. Ξέρει ότι πρέπει να τρέξει πιο γρήγορα και από την πιο αργή γαζέλα, αλλιώς θα πεθάνει από την πείνα.
Δεν έχει σημασία αν είσαι λιοντάρι ή γαζέλα. Όταν σηκωθεί ο ήλιος πρέπει να αρχίσεις να τρέχεις.