Άλλοτε αργά, άλλοτε πιο γρήγορα και όχι λίγες φορές με απίστευτη ταχύτητα, οι καταστάσεις που διαμορφώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον αλλάζουν. Και οι αλλαγές αυτές, ανάλογα με τις περιπτώσεις έχουν κερδισμένους και χαμένους. Αυτό εξάλλου είναι το ποτάμι της ζωής στο οποίο το νερό συνεχώς κινείται έλεγε πολύ φιλοσοφημένα ο Ηράκλειτος, ο αποκαλούμενος «σκοτεινός φιλόσοφος».
Παρόμοιες αλλαγές παρατηρούνται έτσι εδώ και αρκετά χρόνια και στις ιεραρχικές δομές των επιχειρήσεων, που ήδη διανύουν μια ολότελα νέα εποχή. Τι συμβαίνει όμως στο επίπεδο αυτό;
Η ιεραρχική δομή, όπου κάθε προαγωγή ισοδυναμεί με ένα σκαλί πιο ψηλά, παραπέμπει περισσότερο στην εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, όταν κυριαρχούσαν οι δυνάμεις των οικονομιών κλίμακας, της τυποποιημένης παραγωγής και των άκαμπτων δομών.
Όμως, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Cathy Benko, συγγραφέας του βιβλίου «The Corporate Lattice», «δεν ζούμε πια στη Βιομηχανική Επανάσταση, αλλά στην εποχή του Ψηφιακού μετασχηματισμού, η οποία χαρακτηρίζεται από ένα ιδιαίτερα ετερογενές εργατικό δυναμικό». Η πολυμορφία του εργατικού δυναμικού, σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές λύσεις που χρησιμοποιούνται στο επιχειρησιακό περιβάλλον σήμερα, υπαγορεύουν τη δημιουργία πιο ευέλικτων οργανωτικών δομών, οι οποίες θα ευνοούν τη συνεργασία.
Απλούστερη οργανωτική δομή
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Benko, μέσα στα τελευταία 25 χρόνια, οι επιχειρήσεις έχουν «εξαλείψει» το 25% περίπου της οργανωτικής δομής τους, καταργώντας αρκετά επίπεδα ιεραρχίας.
Η δομή του μέλλοντος θυμίζει περισσότερο «πλέγμα», καθώς ο σκοπός της είναι η ελεύθερη διακίνηση ιδεών οριζόντια, κάθετα και... διαγώνια στον οργανισμό. Στο πλαίσιο της δομής-πλέγμα, οι εργαζόμενοι της επιχείρησης θα έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν τις ιδέες τους στον CEO, χωρίς να πρέπει να προσπεράσουν πολλαπλά επίπεδα ιεραρχίας.
Στο πλαίσιο της δομής - πλέγμα, η επαγγελματική εξέλιξη των στελεχών δεν θα θυμίζει πλέον άνοδο σε σκάλα, αλλά περισσότερο ένα ζιγκ-ζαγκ μονοπάτι. Οι εργαζόμενοι θα έχουν περισσότερες ευκαιρίες να μετακινηθούν οριζόντια σε έναν οργανισμό, εμπλουτίζοντας έτσι τις ικανότητες και τις δεξιότητες τους.
Σύμφωνα με έρευνες όπως το «The Future Workplace», που διενεργεί η εταιρεία ερευνών The Future Laboratory, οι οργανισμοί έχουν πολλές περισσότερες πιθανότητες να προσελκύσουν και να κρατήσουν ταλαντούχα στελέχη εάν τους προσφέρουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με άνεση τις ιδέες τους και να μεταφέρονται τακτικά σε διαφορετικές ομάδες εργασίας.
Οι πρακτικές αυτές θυμίζουν λίγο την ευελιξία των νεοφυών επιχειρήσεων, ωστόσο οι μεγάλοι οργανισμοί μπορούν να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη εάν αντιγράψουν - τηρουμένων των αναλογιών - το intrapreneurial πνεύμα των start-ups, δεδομένου ότι οι ελληνιστί νεοφυείς εταρίες, απειλούν τα μερίδια αγοράς τους, ελέω ψηφιακού μετασχηματισμού.
Τα οφέλη της δομής-πλέγμα μπορούν να μεγιστοποιηθούν, σε όρους παρακίνησης και δέσμευσης, εάν οι εργαζόμενοι αποκτήσουν τη δυνατότητα να λειτουργούν ως «επιχειρηματίες εντός του οργανισμού», άρα και να έχουν το ελεύθερο να παίρνουν αποφάσεις και να εστιάζουν σε σχέδια που καλύπτουν περισσότερο τα ενδιαφέροντά τους.
Όλα αυτά οδηγούν και σε νέες αντιλήψεις για την επιχειρηματικότητα, κύρια συστατικά της οποίας γίνονται όλο και περισσότερο η γνώση, η μάθηση και η δια βίου περιέργεια.