Πολύ απλά οφείλω να πω ευθύς εξαρχής, ότι το «Γλωσσάρι για την αγορά εργασίας» (Εκδόσεις Κέρκυρα - Economia) της δρ. Βενετίας Κουσία, δεν παραθέτει απλώς λέξεις και όρους. Πάει πολύ πιο μακριά, παρά το μικρό του μέγεθος και τις μόλις 140 σελίδες του.
Η συγγραφέας του, μέσα από όρους και λέξεις, που καθημερινά χρησιμοποιούνται στο χώρο της Διοίκησης των Επιχειρήσεων και του Ανθρωπίνου Δυναμικού, περιγράφει τη σύγχρονη οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα και κυρίως υπογραμμίζει αλλαγές και μετασχηματισμούς, όχι πάντα ορατούς και αποδεκτούς από επιχειρηματίες, στελέχη επιχειρήσεων, συνδικαλιστές, δημόσιους λειτουργούς και βέβαια πολιτικούς.
Την ίδια στιγμή η Βενετία Κουσία επιχειρεί με επιτυχία και την προβολή φιλοσοφικών προβληματισμών που αναδύονται στο βαθμό που η έννοια της εργασίας διαφοροποιείται από απολιθωματικές ερμηνείες του παρελθόντος.
«...Τα τελευταία 20 χρόνια...», γράφει η συγγραφέας, «...ασχολήθηκα πιο εστιασμένα μέσα από διάφορους οργανισμούς -σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο- με την αγορά εργασίας και την επίδρασή της στην αποτελεσματικότητα της οικονομίας, διατηρώντας μια έντονα ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Στόχος μου ήταν η βελτίωση των συνθηκών απασχόλησης και η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη κατανόηση των κινήτρων των διαφορετικών πτυχών της αγοράς εργασίας. Με το παρόν πόνημα θέλησα να ρίξω λίγο φως συγκεντρωμένο στις έννοιες που περιέχονται στις λέξεις και τις κάνουν να έχουν τη χροιά που έχουν. Κι έτσι δημιουργήθηκε το γλωσσάρι που κρατάτε στα χέρια σας.
Επέλεξα να αναφερθώ στους κυριότερους όρους που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα της αγοράς εργασίας και την ανταγωνιστικότητα της απασχόλησης όταν συγκρίνουμε τις διάφορες οικονομίες.
Ποιοι είναι αυτοί οι όροι που επηρεάζουν τον Κοινωνικό Διάλογο και τον απομακρύνουν από την ειλικρινή κατάληξη των εργασιών ανάμεσα στους τρεις κύριους εμπλεκόμενους, δηλαδή ανάμεσα στους εργοδότες, τους εργαζομένους και το κράτος; Είναι οι λέξεις που μας απομακρύνουν από τη συνεννόηση ή οι έννοιες που κρύβουν;
Ποιοι είναι αυτοί οι όροι που ένας επενδυτής αναζητά όταν ερευνά τις συνθήκες σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό που επικρατούν σε μια χώρα ή πόλη;
Ποιοι είναι οι όροι που αναζητούν όσοι θέλουν να αλλάξουν τόπο εργασίας, ώστε να βρουν καλύτερες προοπτικές εξέλιξης; Ποιους όρους αναζητούν - και εγκαταλείπουν την ελληνική αγορά εργασίας - οι νεότεροι, που δεν έχουν εισέλθει στην αγορά εργασίας;
Τι αναζητούν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ή όσοι έχουν απομακρυνθεί από την αγορά εργασίας; Γιατί είναι τόσο σημαντικές οι ηλικιακές διακρίσεις;
Τι εννοούν τα εργοδοτικά σωματεία όταν αναφέρονται στα επιδόματα και τι σκέφτονται οι εργοδότες για τον ίδιο όρο; Πόσο κοντά στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου μας φέρνουν τα επιδόματα και κατά πόσο απομακρύνεται η φτώχεια με αυτόν τον τρόπο;
Γιατί το υπάρχον σύστημα καταλήγει να ασχολείται με τα εύκολα και όχι με τα μακροπρόθεσμα: Είναι θέμα φιλοσοφίας των “ορθοδόξων” χριστιανών, όπως λέει και ο γνωστός σε όλους μας φιλόσοφος Στέλιος Ράμφος, σε αντίθεση με τους “διαμαρτυρόμενους”, που πάντα επιδιώκουν τη βελτίωση;....».
Για να δοθούν οι απαραίτητες απαντήσεις, στο γλωσσάρι, που προλογίζει ο κ. Σίμος Αναστασόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Α.Ε. και Επιχειρηματικότητας και του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας, τα λήμματα παρουσιάζονται σε αλφαβητική σειρά, ώστε να είναι ευκολότερη η αναζήτησή τους από τον αναγνώστη.
Επίσης, προκειμένου να διευκολυνθεί όποιος αναζητά παραπάνω συσχέτιση των όρων με την αποτελεσματικότητα της αγοράς εργασίας, η δρ. Κουσία έχει χαρακτηρίσει με έναν αριθμό τους όρους ανάλογα με τη «συμβολή» τους στους παρακάτω πυλώνες:
- Μια αγορά εργασίας, για να είναι αποτελεσματική, χρειάζεται να λειτουργεί μέσα σε ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον ώστε να προσελκύει επιχειρήσει από όλο τον κόσμο, αλλά και ανθρώπινο δυναμικό όλων των βαθμίδων.
- Χρειάζεται να υπάρχουν εργαλεία και διαδικασίες, ώστε το ανθρώπινο δυναμικό να ενισχύεται και να προσελκύεται.
- Χρειάζεται να υπάρχουν θεσμοθετημένα εργαλεία για τη μεγέθυνση της αγοράς των ταλέντων.
- Χρειάζεται να υπάρχουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και επιπέδου ζωής τόσο κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου όσο και μετά τη λήξη του ώστε το ανθρώπινο δυναμικό να μην εγκαταλείπει τη χώρα αφού σπουδάσει, να διακρατείται.
- Χρειάζεται να υπάρχει αξιοπρεπής εργασιακή διέξοδος για όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα και συγκεκριμένα για την επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση, που τόσο έχουν ανάγκη οι επιχειρήσεις.
- Μια αγορά εργασίας, για να είναι ανταγωνιστική, χρειάζεται να προσελκύει στελέχη, επιχειρήσει και ερευνητικά κέντρα διεθνούς βεληνεκούς τα οποία να παράγουν έρευνα που να μπορεί να ενταχθεί στην αγορά και να χαρακτηριστεί ως καινοτομία. Χρειάζεται να μπορεί να προσελκύσει δεξιότητες υψηλού επιπέδου.
- Τέλος, επειδή η συγγραφέας όσο και αν προσπάθησε να κατατάξει τους όρους σε έναν πυλώνα σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία για την ανταγωνιστικότητα πάντα μένουν «αταξινόμητοι» κάποιοι, τους όρους αυτούς θέλησε να τους συμπεριλάβει έναν ξεχωριστό πυλώνα, αφού αφορούν αξίες και έννoιες που μαζί με τα στερεότυπα επηρεάζουν όσους λαμβάνουν μέρος στον διάλογο.
Έναν διάλογο εξάλλου, στον οποίον όπως θα έλεγε και ο Κομφούκιος η σημασία των λήξεων έχει τεράστιο βάρος.