Η παγκοσμιοποίηση, παρά τα όποια σημερινά της προβλήματα είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο, που δεν περιορίζεται μόνον στις οικονομικές πράξεις. Έχει και ένα πολιτιστικό υπόβαθρο που ευνοεί την γλωσσομάθεια και την ευκολότερη επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων. Χωρίς καμία αμφιβολία, έτσι, η αγγλική γλώσσα παίζει σήμερα σοβαρό ρόλο.
Γενικά οι πολυεθνικές εταιρείες και το διεθνές εμπόριο είναι αδιαχώριστα συνυφασμένα με την ανάγκη των ανθρώπων για ανά τον κόσμο επικοινωνία, τουλάχιστον σε βασικό προφορικό και γραπτό επίπεδο. Η μετάφραση και η πολύγλωσση επικοινωνία έχουν αναμφίβολα σημασία. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει μία κοινή γλώσσα την οποία μπορούν να μιλήσουν όλοι όσοι δραστηριοποιούνται στις διεθνείς επιχειρήσεις, τότε αυτές γίνονται περίπλοκες και δυσκίνητες.
Τόσο οι πολύγλωσσες εταιρείες όσο και εκείνες που χρησιμοποιούν οποιαδήποτε άλλη πλην της de facto παγκόσμιας γλώσσας, σε κάθε περίπτωση θα δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν τις αγγλόφωνες πολυεθνικές, ενώ το κόστος των συναλλαγών τους θα είναι υψηλότερο.
Όσο και να το συζητάμε, τα αγγλικά έχουν ήδη καθιερωθεί ως η γλώσσα του παγκόσμιου εμπορίου και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα. Η κατάσταση μπορεί να μην είναι ιδανική, ιδίως εάν τα αγγλικά δεν είναι το δυνατό σας σημείο. Προσωπικά είχα την εξαιρετική τύχη να γεννηθώ στο σωστό μέρος, αλλά όπως και να έχει η χρήση των αγγλικών είναι η καλύτερη επιλογή.
Η διεθνοποίηση των αγγλικών ήταν θέμα χρονικής συγκυρίας. Αυτή έτυχε να είναι η γλώσσα της παγκοσμίως κυρίαρχης οικονομίας όταν η παγκοσμιοποίηση έφτασε σε ένα κρίσιμο σημείο ανάπτυξης. Αυτό έχει ήδη γίνει και όπως φαίνεται λειτουργεί.
Ακόμη και αν υπήρχε μία καλύτερη λύση (η εσπεράντο δεν τα έχει πάει και τόσο καλά), σε αυτή την φάση δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί με πρακτικό τρόπο χωρίς έναν παγκόσμιο πόλεμο ή μία νέα κυρίαρχη δύναμη. Από την πλευρά της, η Κίνα ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο να μάθουν αγγλικά εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων παρά να προωθήσει τα μανδαρινικά ή τα καντονέζικα ως διεθνή γλώσσα.
Δεν είμαι λάτρης των αγγλικών για διεθνείς επιχειρήσεις. Μπορεί να κυριαρχούν στην Βόρεια Αμερική, αλλά δεν αντιπροσωπεύουν το σύνολο της Ευρώπης, πόσο μάλλον την Ασία. Ούτε μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι γεφυρώνουν διαφορετικούς πολιτισμούς –εκτός αν ανατρέξουμε στους Σάξονες και τους Γαλάτες.
Παρόλα αυτά, είναι μία σχετικά εύκολη γλώσσα, δεν έχει πολλούς τύπους και η προφορά λίγο-πολύ ακολουθεί τα γράμματα όπως διαβάζονται. Τα χαρακτηριστικά αυτά την καθιστούν κατάλληλη, αν όχι ιδανική, για τον ρόλο που διαδραματίζει. Παρότι κατά καιρούς μπορεί να είναι τόσο επώδυνη για τους φυσικούς της ομιλητές όσο και δύσκολη για όσους έχουν άλλη μητρική γλώσσα, η απλή διεθνής εκδοχή των αγγλικών –συνήθως– λειτουργεί.
Δεν έχει αποστρόφους, έχει λίγα σημεία στίξης, εναλλακτικές ομόηχες ορθογραφίες, εξαιρετικά περιορισμένο λεξιλόγιο, το οποίο βέβαια συχνά χρησιμοποιείται εσφαλμένα (μια εκτενής συλλογή παραδειγμάτων βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.engrish.com), λίγο χρώμα και λίγο συναίσθημα. Είναι εύχρηστη γλώσσα και μπορεί να αρκείται στα ουσιώδη.
Έστω και ως ελάχιστος κοινός παρονομαστής, τα αγγλικά των διεθνών επιχειρήσεων αποτελούν ένα βήμα προς την κατεύθυνση της παγκόσμιας πολιτιστικής εξέλιξης, η οποία τις τελευταίες δεκαετίες συντελείται με αυξανόμενους ρυθμούς, μαζί με τις διασυνοριακές ροές αγαθών, χρημάτων και πληροφοριών.
Για το σύνολο σχεδόν των παγκόσμιων επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως πού έχουν την έδρα τους –ακόμη και για τους τουρίστες– τα αγγλικά είναι η γλώσσα της διεθνούς επαφής. Μπορεί να μην είναι ο πιο κομψός τρόπος σύγκλισης του επιχειρηματικού κόσμου, είναι όμως μία αρχή.
* Ο Maury Peiperl είναι καθηγητής και διευθυντής της Σχολής Μάνατζμεντ του πανεπιστημίου Cranfield στην Αγγλία.