Όταν γνώρισα τον σύμβουλο μάρκετινγκ και συγγραφέα Martin Lindstrom τον ανησυχούσε πολύ ο τρικυμιώδης χαρακτήρας της ψηφιακής εποχής και η ορμή της. Ήταν το 2008 και σε ηλικία 38 ετών είχε εκδόσει το τέταρτο βιβλίο του με τίτλο “Brandwashed”. Ευθυτενής, γοητευτικός με έξυπνο βλέμμα και διαπεραστική σκέψη, ο Martin Lindstrom διέθετε μια απίστευτη παρατηρητικότητα και με μοναδική ευκολία μπορούσε να βρίσκει ερμηνείες σε ανθρώπινες συμπεριφορές.
Απόλυτα κυνικός σε κρίσεις του, θυμάμαι να μας λέει ότι το μάρκετινγκ ήταν «η πιο εκλεπτυσμένη τεχνική πλύσης εγκεφάλου, η οποία στην ψηφιακή εποχή αποτελούσε συντελεστή παραγωγής πλούτου για τις “γρήγορες επιχειρήσεις”».
Και αυτές οι τελευταίες δεν ήσαν άλλες από τις εταιρείες οι οποίες αντί να εφαρμόζουν πλάνα ανάπτυξης και μάρκετινγκ με τριετή και πενταετή ορίζοντα, ανταποκρίνονταν γρήγορα σε τάσεις και επιθυμίες που εκδηλώνονταν στις αγορές από έναν μήνα στον άλλο.
«...Μικρές επιχειρήσεις startup...», τόνιζε ο Martin Lindstrom «...παρά τις εκάστοτε αντιξοότητες, κατορθώνουν να πετυχαίνουν απέναντι σε καθιερωμένα συγκροτήματα επιχειρήσεων γιατί διαθέτουν ευελιξία και ταχύτητα προσαρμογής στις καινοτομίες. Κλασσικές οι περιπτώσεις εταιρειών όπως η Skype, η Instagram και άλλες, που εξαγοράστηκαν λόγω της ευέλικτης τεχνογνωσίας τους.
Όλες αυτές οι επιχειρήσεις startup ξεκίνησαν μόνο με μια ιδέα. Πόσο δύσκολο είναι αυτό; Έχοντας συνεργαστεί με μερικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, έχω συνειδητοποιήσει ότι η ιδέα είναι το εύκολο μέρος, το δύσκολο είναι να πείσετε την επιχείρησή σας να πιστέψει σε αυτή...».
Θυμάμαι ακόμη τον Martin Lindstrom να μας λέει ότι η Facebook ήταν μια εταιρεία «καταδικασμένη να πετύχει γιατί αρχή της είναι το ολοκληρωμένο είναι καλύτερο από το τέλειο». Η φράση αυτή, βρίσκεται στην είσοδο της εταιρείας ως εγγραφή και υποδηλώνει ότι «...μια εταιρεία πρέπει να υπηρετεί τις ιδέες που έχουν άνθρωποί της, αλλά και άλλοι εκτός αυτής πριν είναι αργά. Μια εταιρεία που κινείται γρήγορα και καινοτομεί, στην εποχή μας διαθέτει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που από μόνο του είναι πηγή πλούτου...».
Και προς επιβεβαίωση των διαπιστώσεών του ο Martin Lindstrom με ρωτούσε αν γνώριζα ή μπορούσα να καταλάβω γιατί εταιρείες – μύθοι όπως η Kodak, η Sony, η Lego και άλλες είχαν αποτύχει, ανοίγοντας δρόμους στην Amazon, στη Samsung, στη Google, στην Apple και γενικά στις κυρίαρχες σήμερα εταιρικές οντότητες.
«....Όποτε περνάω χρόνο σε αίθουσες συνεδριάσεων ανά τον κόσμο, δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω ότι το θάρρος δεν φαίνεται να έχει γενική αποδοχή. Ανεξάρτητα από το πώς παρουσιάζεται μια επιχείρηση, φαίνεται ότι οι CEOs σπάνια διαθέτουν τη δύναμη που θα φανταζόταν κάποιος. Είναι γεγονός ότι οι επιχειρήσεις αυτού του μεγέθους συνήθως διοικούνται από επιτροπές που λαμβάνουν τις δύσκολες αποφάσεις και αναλαμβάνουν τους κινδύνους. Το πρόβλημα είναι ότι οι επιτροπές σπάνια διαθέτουν θάρρος - μόνο οι άνθρωποι μπορούν να είναι θαρραλέοι....», τονίζει ο Martin Lindstrom και φέρνει στο προσκήνιο μια διάσταση του επιχειρείν την οποία γραφειοκράτες και πολιτικοί προσπαθούν να συσκοτίσουν με κάθε τρόπο γιατί τους χαλάει τη σούπα.
«...Οι περίφημες GAFA (Google, Amazon, Facebook, Apple)...», λέει ο Martin Lindstrom, «...είναι μισητές γιατί κινούνται γρήγορα στις αγορές και καινοτομούν όταν κάποιοι άλλοι μόνο να φλυαρούν γνωρίζουν...». Στην πράξη οι εταιρείες αυτές εφαρμόζουν στην αγορά ένα σύνολο κανόνων που είναι εξαιρετικά απλοί.
«....Αφήστε τον καταναλωτή να κτίσει το brand...», έλεγε κάποτε η Skype και τα γεγονότα είναι σαφές ότι τη δικαίωσαν.
«...Καλά θα έκαναν κάποιοι να ξεστραβωθούν αντί να κριτικάρουν και να φθονούν...», λέει ο Martin Lindstrom, και όποιοι θέλουν ας τον ακούσουν. Η μετά την πανδημία εποχή προσφέρεται για τέτοιους προβληματισμούς. Ιδιαίτερα στα νέα βιβλία του συγγραφέα, ο οποίος ασκεί και κριτική στο μάρκετινγκ δαγκώνοντας επίσης και χέρια που τον ταΐζουν. Αυτή η διάσταση της προσωπικότητας του είναι μια άλλη ιστορία που θα θίξουμε σε προσεχές άρθρο μας.