Ο Paolo Grignani, ανώτερος οικονομολόγος της Oxford Economics και υπεύθυνος για τις εκτιμήσεις και τις προβλέψεις του think tank για την Ελλάδα, εξηγεί γιατί το πιθανότερο σενάριο είναι μια κυβέρνηση συνεργασίας στην Ελλάδα.
Παράλληλα, αναγνωρίζει ότι η πολιτική «αναταραχή» δεν θα επηρεάσει τη βασική της πρόβλεψη για την επενδυτική βαθμίδα και δεν θα πυροδοτήσει μια κρίση «τύπου 2015».
Επίσης, σημαντική είναι η εκτίμηση του Grignani για το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο αν και το χαρακτηρίζει «ισχυρό εργαλείο ανάπτυξης», δεν πιστεύει ότι θα αλλάξει πραγματικά τα δεδομένα για την οικονομία, επειδή το μέγεθός του είναι σχετικά μικρό.
Συνολικά, η οικονομία βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση, με χαμηλότερη ανεργία και ισχυρότερη δημοσιονομική θέση, γεγονός που καθιστά απίθανους περαιτέρω γύρους λιτότητας, παρά την επαναφορά των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων το 2024, προβλέπει ο Paolo Grignani της Oxford Economics.
Μετά την αναβάθμιση των προοπτικών της Ελλάδας από την S&P, πότε πιστεύετε ότι η χώρα θα αποκτήσει καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας;
Αναμένουμε ότι η Ελλάδα θα φτάσει στην επενδυτική βαθμίδα από τουλάχιστον έναν οίκο αξιολόγησης μεταξύ 2023 και 2024, καθώς τα δημοσιονομικά μεγέθη έχουν βελτιωθεί δραματικά και η οικονομία καταγράφει εκπληκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Πιστεύουμε ότι είναι απίθανο να συμβεί πριν από τις εκλογές, απλώς και μόνο από επιφυλακτικότητα εκ μέρους των οίκων αξιολόγησης. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι επίσης αισιόδοξες ως προς αυτό, καθώς η απόδοση του ελληνικού κρατικού χρέους είναι ήδη περίπου ίδια με εκείνη του ιταλικού χρέους, το οποίο εξακολουθεί να θεωρείται επενδυτικής βαθμίδας.
Οι εκλογές είναι προγραμματισμένες για τον Μάιο. Ποιο είναι το καλύτερο και ποιο το χειρότερο σενάριο;
Το καλύτερο σενάριο θα ήταν μια σταθερή κυβέρνηση συνασπισμού που θα συνεχίσει με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) και δεν θα σπαταλήσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, ιδίως όσον αφορά τη δημοσιονομική ευρωστία. Αυτό θα καθησύχαζε τους εγχώριους και ξένους επενδυτές, ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις, που είναι τόσο απαραίτητες. Το χειρότερο σενάριο θα ήταν ένα παρατεταμένο πολιτικό αδιέξοδο ή μια ασταθής κυβέρνηση που δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τις πιθανές προκλήσεις που θέτει το τρέχον μακροοικονομικό περιβάλλον, όπως οι αναταράξεις στον τραπεζικό τομέα ή τα νέα κύματα της ενεργειακής κρίσης.
Είναι πιθανή μια «κατάσταση 2015» και πώς θα αντιδράσουν οι αγορές αυτή τη φορά;
Δεν πιστεύουμε ότι ένα σενάριο όπως αυτό του 2015 είναι στο τραπέζι. Όπως εξηγούμε λεπτομερέστερα στο πρόσφατα δημοσιευμένο ενημερωτικό μας δελτίο, υπάρχουν ισχυρά κίνητρα για την κυβέρνηση να διατηρήσει μια εποικοδομητική σχέση με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, καθώς εισρέουν τα κεφάλαια του NextGen. Επιπλέον, η οικονομία και τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται σήμερα σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι το 2015 και ακόμη και η επαναφορά των νέων ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων είναι πιθανό να μην επιβάλει πρόσθετους γύρους λιτότητας στον πληθυσμό.
Στην πρόσφατη έκθεσή σας, ακούγεστε πραγματικά ανήσυχος για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Είναι ανησυχητική η γήρανση του πληθυσμού; Πώς προτείνετε να αντιμετωπιστούν τα μακροπρόθεσμα ζητήματα;
Η δημογραφική πρόκληση είναι ένα μακροπρόθεσμο πρόβλημα που μοιράζεται όλη η Ευρώπη, όχι μόνο λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, αλλά και λόγω της συρρίκνωσης του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας και των χαμηλών ποσοστών γονιμότητας. Ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν επίσης ότι αυτό συμβαίνει με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Τα δημοσιονομικά μέτρα για την αύξηση των ποσοστών γονιμότητας είναι σίγουρα ευπρόσδεκτα, αλλά θα συμβάλουν ελάχιστα στην επίλυση του προβλήματος. Το ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο: μια κοινή μεταναστευτική πολιτική είναι καθοριστικής σημασίας από την άποψη αυτή, όχι μόνο όσον αφορά τις εισροές μεταναστών, αλλά και τον περιορισμό των εκροών. Η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να προσπαθήσει να αντιστρέψει τη διασπορά, φέρνοντας πίσω Έλληνες πολίτες που εργάζονται στο εξωτερικό μέσω φορολογικών κινήτρων και προσελκύοντας ξένες επενδύσεις.
Τέλος, προβλέψατε ότι το ελληνικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ θα παραμείνει πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Πιστεύετε ότι RRF, NGEU, θα βοηθήσουν την Ελλάδα να γεφυρώσει το χάσμα;
Το NextGenerationEU είναι σίγουρα ένα ισχυρό εργαλείο για τη βελτίωση της κατάστασης στην Ελλάδα. Ομολογουμένως, δεν πιστεύουμε ότι θα αλλάξει πραγματικά τα δεδομένα για την οικονομία, επειδή το μέγεθός του είναι σχετικά μικρό, αλλά και επειδή οι σχετικές μεταρρυθμίσεις δεν θα αυξήσουν σημαντικά το αναπτυξιακό δυναμικό. Ωστόσο, μια καλή υλοποίηση των έργων θα μπορούσε να προκαλέσει απροσδόκητα αποτελέσματα, όπως η τόνωση των άμεσων ξένων επενδύσεων, η οποία θα μπορούσε πράγματι να έχει σημαντικότερο αντίκτυπο στην οικονομία.