Mετά την επίσημη επαναξιολόγηση της Ελληνικής Δημοκρατίας από τη Fitch Ratings, στην οποία ο αμερικανικός οίκος διατήρησε τη σύσταση σε ΒΒ με θετικό outlook, συζητάμε με τον Alex Muscatelli, Sovereign Credit Analyst του οίκου αξιολόγησης, για τις οικονομικές προοπτικές, την ενεργειακή κρίση, τις πιθανές συνέπειες που μπορεί να έχουν στην πορεία της εγχώριας οικονομίας και φυσικά την επενδυτική βαθμίδα.
Ο Alex Muscatelli εξηγεί, αναφορικά με τη χώρα μας, ότι οι θετικές προοπτικές υποδηλώνουν πως μια αναβάθμιση είναι πιθανή σε διάστημα ενός έως δύο ετών. Η Fitch εκτιμά ότι το Next Generation EU και το πακέτο ανάκαμψης από την Covid-19 θα έχει σημαντική επίδραση στο ΑΕΠ, μέσω των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία έχει το τι σημειώνει για το πολιτικό σκηνικό και τις βουλευτικές εκλογές του 2023.
Σε αντίθεση με το consensus, η Fitch αναμένει ήπια ύφεση στην Ελλάδα το 2023. Πιστεύετε ότι η πίεση από τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής και την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη θα επηρεάσει σημαντικά τις οικονομικές προοπτικές της χώρας τα επόμενα χρόνια;
Η ελληνική οικονομία επεκτάθηκε με εύρωστο ρυθμό το πρώτο εξάμηνο του έτους, με το πραγματικό ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 8,4% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Οι μακροοικονομικές προοπτικές επιδεινώθηκαν απότομα τους τελευταίους μήνες, με την πλήρους κλίμακας ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να επιδεινώνει την άνοδο των τιμών της ενέργειας και να επηρεάζει την εμπιστοσύνη, με τον υψηλό πληθωρισμό να επηρεάζει τα πραγματικά εισοδήματα και τη δυναμική της κατανάλωσης.
Αναμένουμε ότι ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ θα εξασθενήσει σημαντικά το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του 2022, υποδηλώνοντας ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ της τάξεως του 5,5% για το σύνολο του 2022. Η οικονομική δραστηριότητα θα παραμείνει στάσιμη κατά το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, πριν ανακάμψει κατά το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους. Η αδύναμη μεταφερόμενη επίδραση συνεπάγεται αρνητικό ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ το 2023, όπως είπατε. Η οικονομική ανάκαμψη αναμένεται να παγιωθεί περισσότερο το 2024, με σταθερή ανάπτυξη καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, που συνεπάγεται ετήσια αύξηση 1,8%.
Η Ελλάδα πρόκειται να λάβει σημαντικά κεφάλαια τα επόμενα χρόνια. Πιστεύετε ότι το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0) είναι προς τη σωστή κατεύθυνση για να θεραπεύσει τη μακροχρόνια έλλειψη επενδύσεων; Πόση ανάπτυξη θα μπορούσε να προσθέσει στην οικονομία;
Μετά την κρίση δημόσιου χρέους, η Ελλάδα υποφέρει από πολύ χαμηλό ποσοστό επενδύσεων. Τους τελευταίους μήνες υπήρξαν κάποια σημάδια αντιστροφής αυτής της τάσης, οι επενδύσεις σε ολόκληρη την οικονομία αυξήθηκαν σε πραγματικούς όρους κατά περίπου 11% το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους και ο λόγος επενδύσεων προς το ΑΕΠ ήταν κατά μέσο όρο 13% σχεδόν έως το δεύτερο τρίμηνο του έτους, λίγο υψηλότερος από τον μέσο όρο του 2019, που είναι στο 10,6%. Πιστεύουμε ότι το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα στηρίξει την οικονομία και θα αυξήσει τη συνολική ζήτηση, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστεί. Μπορεί να προσθέσει περίπου 3 δισ. ευρώ σε πραγματικούς όρους στο επίπεδο του ΑΕΠ το επόμενο έτος, περιορίζοντας έτσι τον αντίκτυπο της αναμενόμενης επιβράδυνσης.
Φαίνεται ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν γυρίσει σελίδα όσον αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Πιστεύετε ότι η ικανότητά τους να δανείζουν την οικονομία θα βοηθήσει τον στόχο της επίτευξης της επενδυτικής βαθμίδας; Θα μπορούσαμε να περιμένουμε θετικά νέα σε αυτό το μέτωπο για το 2023;
Η συνεχής πρόοδος στη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού των συστημικά σημαντικών τραπεζών, που ενδεχομένως θα οδηγήσει σε βελτιωμένη παροχή πιστώσεων στον ιδιωτικό τομέα, είναι ένας από τους παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναβάθμιση. Οι θετικές προοπτικές υποδηλώνουν ότι μια αναβάθμιση είναι πιθανή σε διάστημα ενός έως δύο ετών. Ταυτόχρονα, το επίπεδο της αξιολόγησης εξακολουθεί να είναι δύο βαθμίδες κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.
Υπάρχει κίνδυνος για ανάγκη πρόσθετων δαπανών που θα προκύψουν από τις υψηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές ενέργειας. Πώς επηρεάζει αυτό το μείγμα τις επιδόσεις του έτους και του επόμενου έτους;
Σε αυτή την αναθεώρηση δεν αλλάξαμε την εκτίμησή μας για το δημόσιο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ φέτος, το οποίο είναι 4,5% του ΑΕΠ. Αυτό αντανακλά την ισορροπία μεταξύ μιας καλύτερης από την αναμενόμενη επίδοσης κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, με υψηλότερο βαθμό κρατικής στήριξης λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας. Τα νέα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανακοινώθηκαν στον προϋπολογισμό, και το ασθενέστερο μακροοικονομικό περιβάλλον συνεπάγονται ότι το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μειωθεί φέτος στο 3,5%, αλλά με ασθενέστερο ρυθμό από ό,τι θεωρούσαμε προηγουμένως.
Τέλος, θα προσθέτατε την πολιτική αβεβαιότητα ή την αλλαγή κυβέρνησης μετά τις εκλογές ως έναν από τους λόγους πιθανής υποβάθμισης;
Οι βουλευτικές εκλογές συνεπάγονται αναπόφευκτα κάποιο βαθμό αβεβαιότητας για την οικονομική πολιτική. Όμως, τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι διαμορφώνεται μια πιο εποικοδομητική σχέση μεταξύ των ελληνικών κυβερνήσεων -της σημερινής και των προηγούμενων- και των Ευρωπαίων και διεθνών πιστωτών, στο πλαίσιο ενός πιο σταθερού πολιτικού σκηνικού. Αυτό το σταθερό πολιτικό σκηνικό αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην αξιολόγησή μας και έχει συμβάλει στην ανοδική δυναμική της αξιολόγησης της Ελλάδας. Η βασική μας εκτίμηση είναι ότι η πολιτική κατάσταση θα παραμείνει σε γενικές γραμμές σταθερή και μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2023.