Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Q&R Μάνος Ξιώνης μιλά στο Euro2day.gr για τις προοπτικές της εταιρείας μετά από τη δύσκολη προηγούμενη δεκαετία.
Ο κ. Ξιώνης περιγράφει τα μεγάλα έργα πληροφορικής που αναμένεται να αλλάξουν το εγχώριο τοπίο για τον κλάδο, τις κρυμμένες υπεραξίες της εταιρείας και υπογραμμίζει ότι η εισηγμένη αναμένεται να διατηρήσει την αυτόνομη πορεία της.
Κύριε Ξιώνη, ποιες οι ευκαιρίες και οι κίνδυνοι στην εγχώρια αγορά πληροφορικής και πώς βλέπετε την «επόμενη μέρα» του κλάδου;
Προερχόμενος από έναν διαφορετικό χώρο τον χρηματοοικονομικό, όπου πρώτα μπαίνουν τα χρήματα και μετά λες καλημέρα, θα ήθελα να αφήσω τις προβλέψεις στους ειδικούς της πληροφορικής και να περιοριστώ μόνον στην επενδυτική οπτική του κλάδου.
Προς το παρόν παρατηρείται αύξηση των εισροών στον ελληνικό ΙΤ, καθώς η εγχώρια αγορά πληροφορικής θεωρείται μια από τις πιο «ζεστές» της Ευρώπης και όχι μόνον για τον πακτωλό του Ταμείου Ανάκαμψης. Απόδειξη αποτελεί η είσοδος των διεθνών τεχνολογικών κολοσσών στη χώρα μας στο real business και η ανάπτυξη του R&D από το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει η χώρα παρά το brain drain της κρίσης.
Οι ελληνικές εισηγμένες της πληροφορικής που επιβίωσαν μετά από μια δεκαετία συστημικής κρίσης και πιστωτικής ασφυξίας δεν χρειάζεται να αποδείξουν ότι διαθέτουν ικανό management και καλές προοπτικές τώρα που παρήλθε η εποχή των ισχνών αγελάδων και το μάκρο περιβάλλον για την τεχνολογία είναι ευνοϊκό.
Προφανώς, ο εγχώριος κλάδος που θα μπορούσε να αποτελέσει κινητήριο μοχλό της κεφαλαιαγοράς, αδικείται από την ασθενή χρηματιστηριακή αγορά και από την έλλειψη επενδυτικής βαθμίδας της ελληνικής οικονομίας.
Παρά την αύξηση της αβεβαιότητας στις αγορές, η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας δεν μοιάζει μακρινή και τότε θα εμφανιστούν οι πραγματικές προκλήσεις κι ευκαιρίες των εισηγμένων εταιρειών απέναντι στους μεγάλους επενδυτικούς οίκους. Εκείνους που χρειάζονται το investment grade ως προαπαιτούμενο και σταδιακά θα αντικαταστήσουν τα δεκάδες μικρομεσαία hedge funds που σήμερα κυριαρχούν στην ρηχή ελληνική αγορά.
Το καλό track record σε ΙΤ projects των εισηγμένων που συμμετέχουν στα μεγάλα έργα αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα, αλλά δεν είναι αρκετό, όπως δεν είναι αρκετά ούτε τα τρέχοντα fundamentals και κέρδη Απαιτούνται επαναλαμβανόμενα έσοδα και μάλιστα από πολλές πηγές (recurring revenues & geographic/markets/product diversification).που αποτιμώνται υψηλότερα από τα project based revenues.
Ποια η θέση της Q&R στο σημερινό περιβάλλον που δημιουργείται στην αγορά πληροφορικής;
H μέχρι σήμερα έντονη εξάρτηση της εταιρείας από τα μεγάλα έργα πληροφορικής, μετατρέπεται από συγκριτικό μειονέκτημα σε πλεονέκτημα, λόγω των πολλών και μεγάλων σχετικών projects που αναμένεται να τρέξουν. Θα πρέπει να τονίσω ότι η Q&R διαθέτει και καλείται να αξιοποιήσει ένα εξαιρετικό track record 30 ετών στην υλοποίηση μεγάλων και στρατηγικών έργων software -όπως και τη συνεχή της παρουσία σε πάνω από 250 μεγάλους οργανισμούς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για την ανάληψη νέων σημαντικών projects σε εξειδικευμένους και δύσκολους τεχνικά τομείς.
Καλείται επίσης να αξιοποιήσει το ιδιαίτερα ικανοποιητικό -ακόμα και για τα υψηλά διεθνή standards- delivery rate άνω των 100 έργων software και μερικών εμβληματικών στρατηγικών έργων με μεγάλο βαθμό δυσκολίας, κυρίως με δικά της προϊόντα, που αποτελούν πνευματική της ιδιοκτησία.
Είναι γνωστό ότι μικρό μέρος των εταιρειών πληροφορικής ασχέτως μεγέθους -κυρίως εισηγμένες και όχι όλες- πληρούν τις προδιαγραφές για να συμμετάσχουν στα στρατηγικά έργα software του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ εντός της τρέχουσας τριετίας.
Ενδεικτικά -και πέραν των δύο ανακοινωμένων έργων του Μαρτίου 2022 και άλλων προς υπογραφή- συμμετέχουμε στο σχήμα με Ιnfoquest και Ιntrasoft που κατέβηκε στο διαγωνισμό για το εμβληματικό μεγάλο έργο του Υπ. Δικαιοσύνης ύψους 53 εκατ. ευρώ με μερίδιο 6 εκατ. ευρώ, που είναι η μεγαλύτερη ιστορικά συμμετοχή της εταιρείας σε έργο software. Φυσικά είναι πρώιμο και ανεπίκαιρο να προεξοφληθεί το παραμικρό, καθόσον τα μεγάλα έργα (όπως και το Κτηματολόγιο στο οποίο συμμετέχουμε με την Vodafone) που χρήζουν της έγκρισης της Βουλής υπόκεινται σε καθυστερήσεις κι ακόμα το ενδεχόμενο της ανάληψης τους δεν θα επηρεάσει τα μεγέθη της τρέχουσας χρήσης, αλλά των επόμενων.
Πέραν αυτών ωστόσο, επιδίωξή μας είναι η αξιοποίηση των «κρυμμένων υπεραξιών» της Q&R και της αναξιοποίητης πνευματικής ιδιοκτησίας (Ι.P.Rs) καθώς και ο εταιρικός της μετασχηματισμός προς την κατεύθυνση του ιδιωτικού τομέα και της εξωστρέφειας. Τώρα που η βασική δραστηριότητα αρχίζει να αποδίδει μπορούν να βρεθούν οι απαιτούμενοι πόροι χρηματοδότησης. Υπάρχουν νέοι τομείς που θα χρηματοδοτηθούν πλήρως και θα ανακοινωθούν, εφόσον η εταιρεία επιβεβαιώσει την επιστροφή της σε κερδοφορία κι αποκτήσει μια κρίσιμη μάζα στο χώρο της.
Είστε ευχαριστημένος από την πορεία της επένδυσης σας στην εταιρεία;
Με αυστηρά επενδυτικούς όρους, ξεκάθαρα όχι. Η επένδυση σε μια εταιρεία που δραστηριοποιείται σε κλάδο με διακυμάνσεις όπως το ΙΤ χαρακτηρίζεται από υψηλό ρίσκο, ιδίως αν αυτή η εταιρεία βασίζεται στα έσοδα από projects. Μακριά από μένα οι δικαιολογίες και οι ωραιοποιήσεις. Ωστόσο, αν και μπορούσαμε να αποχωρήσουμε, πράξαμε το σωστό για την εταιρεία, το προσωπικό της και τους μικρομετόχους της, στηρίζοντάς την έμπρακτα με διάφορους τρόπους και κατά την περίοδο 2015-2019.
Ωστόσο επιμείνατε και μετά τις διοικητικές αλλαγές αναλάβατε τη θέση του εκτελεστικού αντιπροέδρου της εταιρείας εκπροσωπώντας μια ισχυρή ομάδα βασικών μετόχων. Τι σηματοδοτεί αυτό;
Σηματοδοτεί την εμπιστοσύνη μου στην προοπτικές της εταιρείας και στο πρόσωπο του διευθύνοντος συμβούλου Δρ. Παναγιώτη Πασχαλάκη τον οποίο στηρίζουν όλοι οι βασικοί μέτοχοι για να ηγηθεί του νέου turn around story και του εταιρικού μετασχηματισμού. Δεν θα αργήσει και μια πιο στενή επενδυτική συνεργασία με την πλευρά του κ. Πασχαλάκη που θα ανακοινωθεί προσεχώς.
Μια μικρή κοσμογονία για τα δεδομένα της εταιρείας λαμβάνει χώρα αυτή την περίοδο με δραστικές εσωτερικές αλλαγές, προσλήψεις με διπλασιασμό του τεχνικού προσωπικού, αλλαγή εταιρικής κουλτούρας νέο αποκεντρωτικό ανθρωποκεντρικό μοντέλο διοίκησης, μαζί νέα προϊόντα και εξωτερικές συνεργασίες περισσότερο γνωστές στο χώρο των ειδικών της πληροφορικής και λιγότερο στο επενδυτικό κοινό.
Μπορείτε να δώσετε μερικά παραδείγματα στήριξης της μετοχικής σας ομάδας στην Q&R;
Έχω συμβάλει με προσωπικά μου έξοδα στη διάσωση αρκετών από τα business projects της Q&R που δεν χρηματοδοτήθηκαν από την εταιρεία στις δύσκολες εποχές για να μην επιβαρυνθούν οι μέτοχοι με εγχειρήματα υψηλού ρίσκου.
Μερικά από αυτά αποδίδουν έμπρακτα αποτελέσματα όπως το joint venture Βlue point and partners στο οποίο συμμετέχουμε με 50% μέσω της θυγατρικής μας στο banking & Fintech, QR Financial Services Ltd της οποίας ηγούμαι. Η εταιρεία αυτή ανέλαβε το πρώτο της έργο στο χώρο με την Credit Agricole Bank Romania, μικρού μεν μεγέθους -μόλις 184 χιλιάδων ευρώ- αλλά σημαντικού βήματος προς την κατεύθυνση της εξωστρέφειας, του ιδιωτικού τομέα και των νέων τομέων ανάπτυξης. Η εξειδικευμένη στο banking IT Bluepoint Romania ήταν μεταξύ των εταιρειών προς εξαγορά που ματαιώθηκε το 2016 λόγω των δυσμενών συνθηκών. Τελικά κρατήθηκε η επαφή και σήμερα αρχίζει να μας δίνει κέρδη ως ισότιμος συνεταίρος.
Εξακολουθώ να χρηματοδοτώ εξ ιδίων πόρων -και στο μέτρο του εφικτού- το μερίδιο συμμετοχής της Q&R σε ένα μακρόχρονο υψηλού ρίσκου διεθνές project στο εξωτερικό στα πλαίσια του συστημικού westernization, με την συμμετοχή τριών υπερεθνικών οργανισμών και πέντε πολυεθνικών-leaders. Το project αυτό δεν έχει αποδώσει ακόμα τις στρατηγικές διακρατικές συνεργασίες που προσβλέπουν οι πολυεθνικές, ωστόσο προσέφερε στην εταιρεία μας ως παράπλευρο όφελος, διεθνή αναγνωρισιμότητα και συνεργασίες που δεν θα είχε διαφορετικά.
Στο project αυτό, η Q&R πέρασε μαζί όχι μόνο τα τεχνικά προαπαιτούμενα και τα due diligence των πολυεθνικών, αλλά και το σκληρότατο ανεξάρτητο διεθνές forensic due diligence σύμφωνα με το αυστηρό αμερικάνικο F.C.P.A , όπου κόπηκαν διεθνείς εταιρείες με τζίρους άνω του 1 δισ. λόγω διαπλοκής και νομικών εμπλοκών.
Επίσης από την πλευρά μας συνεισφέραμε- με δικό μας know how και προσβάσεις στη δραστηριοποίηση του ομίλου στον χώρο της ενέργειας με την ίδρυση και πιλοτική λειτουργία της 100% θυγατρικής Greenovative AE που αν και ξεκίνησε δειλά το 2018 σήμερα συνεισφέρει σημαντικά στον Όμιλο με αποτελέσματα που αρχίζουν να διαφαίνονται από το α’ εξάμηνο του 2022.
Επιπλέον, η συνεισφορά των μετόχων της Lovatia (επενδυτικής εταιρείας συμφερόντων μου με μετόχους όπως ο Bill Antonopoulos που μαζί με τον πεθερό του Sir John Hall είναι οι τ. ιδιοκτήτες της Νewcastle Utd και του μεγαλύτερου εμπορικού κέντρου της Ευρώπης στην δεκαετία του 80 του Μetro Center και ο ίδιος παραμένει εκ των ισχυρότερων επιχειρηματιών της Β.Αγγλίας, του αδελφού της συζύγου μου John Mantzavinatos διευθυντικού στελέχους της World Bank-ΙFC τέως UBS, Macquarie, Instrata Capital Bahrein) είναι δημοσίως γνωστή κυρίως στον χρηματοοικονομικό τομέα από την πρώτη στιγμή εισόδου της στην εταιρεία. Μεταξύ άλλων την απάλλαξε οριστικά από την δαμόκλειο σπάθη των μετοχών που κατείχαν οι τράπεζες την περίοδο Πουλιάδη. Θυμίζω ότι η Q&R ήταν η μόνη ελληνική εισηγμένη εταιρεία που διασώθηκε από την κατάρρευση του ομώνυμου Ομίλου.
Πέραν αυτών, κατά τη δύσκολη περίοδο 2015-2019 συνεισφέραμε έμπρακτα μέσω «φίλιων δυνάμεων» με μια καθαρή επενδυτική εισροή στην Q&R άνω των τριών εκατ. ευρώ μέσω του ΧΑ, με ό,τι αυτό σημαίνει για την πορεία της τιμής και της εμπορευσιμότητας της μετοχής (μέσα στο 2022 υπερβαίνει τα 65 χιλ. τεμάχια ημερησίως).
Ωστόσο τίποτα δεν έχει σημασία αν στο τέλος της ημέρας δεν αποτυπώνεται στις οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας . Αναμένουμε εντός του έτους τις πρώτες θετικές ενδείξεις του νέου και -οριστικού ελπίζω- turn around story και μετά θα αναλύουμε τα επόμενα βήματα σε πιο στέρεες βάσεις.
Συμμερίζομαι την καλόπιστη κριτική δεδομένου ότι οι αντοχές όλων των stakeholders έχουν εξαντληθεί. Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για καθυστερήσεις, ακόμα και για λόγους ανωτέρας βίας, όπως αυτές που συνέβησαν στην χρήση του 2021. Πέρυσι, μια απλή υπογραφή συμβάσεων έργων ύψους 4,8 εκατ. ευρώ με συμμετοχή μας πέραν της ονομαστικής, στην πραγματική υλοποίηση ύψους 4,4 εκ. ευρώ, αντί για το δ’ τρίμηνο του 2021 μετατέθηκε και ανακοινώθηκε στο α’ τρίμηνο του 2022, αλλάζοντας όλα τα μεγέθη της τελευταίας χρήσης.
Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε προς τους μετόχους μειοψηφίας της εταιρείας;
Aν και δεν συνηθίζω δημόσιες τοποθετήσεις επί εταιρικών θεμάτων, εμμένω αυτολεξεί στη σχετική δήλωση μου του 2020. «H Q&R θα συνεχίσει την αυτόνομη πορεία της. Έχω ξανακάνει την ίδια δήλωση το 2014 και παρά τις εκ του αντιθέτου πιέσεις κι εκτιμήσεις εκείνης της εποχής η εταιρεία παρέμεινε αυτόνομη. Ας μην κάνουν μερικοί… λογαριασμό χωρίς τον ξενοδόχο, εν προκειμένω τους μετόχους που έχουν στηρίξει με δυσανάλογο κόστος την εταιρεία στη μακρά περίοδο των ισχνών αγελάδων που παρήλθε ανεπιστρεπτί».