Την πεποίθηση ότι αν ο πόλεμος στην Ουκρανία τελειώσει σύντομα, η ελληνική οικονομία θα πάει καλύτερα και κατά συνέπεια το ασφαλιστικό δεν θα επηρεαστεί μακροπρόθεσμα από τις συνέπειες στην ανάπτυξη, εκφράζει ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου σε συνέντευξή του στο Εuro2day.gr.
Ο υφυπουργός εκτιμά ότι το νέο επικουρικό δεν θα επηρεαστεί, καθώς οι σωρευμένες εισφορές του ΤΕΚΑ είναι ακόμα, εκ των πραγμάτων, πάρα πολύ χαμηλές και κατά συνέπεια οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία αμελητέες.
Υπολογίζει ότι μέσα στο 2022 θα ενταχθούν στο ΤΕΚΑ γύρω στις 50.000 με 60.000 μέλη, τα οποία θα αυξάνονται με τα έτη, ενώ παραδέχεται ότι οι παρεμβάσεις που απαιτούνται στα πληροφοριακά συστήματα του ΕΦΚΑ είναι ευρείας κλίμακας και χρονοβόρα.
Ως προς την επικείμενη μεταρρύθμιση της Επαγγελματικής Ασφάλισης ανοίγει τα χαρτιά του, σημειώνοντας ότι η παροχή αποκλειστικά και μόνο εφάπαξ από τα ΤΕΑ και μάλιστα αφορολόγητου «αντίκειται στην οικονομική λογική». Τέλος, ο κ. Τσακλόγλου αποκαλύπτει ότι το υπουργείο Εργασίας έχει προσφύγει στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για τα μειωμένα όρια ηλικίας στο δημόσιο, που ίσχυαν το 2021, ξεκαθαρίζοντας ότι οι ασφαλισμένοι «δεν θα μείνουν μετέωροι».
Ποιες είναι οι πρώτες σας εκτιμήσεις μετά από τους σχεδόν τέσσερις μήνες λειτουργίας του ΤΕΚΑ; Υπάρχουν τεχνικά προβλήματα;
Το εγχείρημα της δημιουργίας ενός νέου θεσμού Κοινωνικής Ασφάλισης εκ του μηδενός είναι μία πολύπλοκη και σύνθετη διαδικασία, που απαιτεί συντονισμό ανθρώπων, οργανισμών και πληροφοριακών συστημάτων που εφαρμόζουν ασφαλιστικούς κανόνες. Από την ημέρα ίδρυσης του ΤΕΚΑ, οι ρυθμοί εργασίας τόσο στο Υπουργείο Εργασίας όσο και στην Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή του υπήρξαν εξαιρετικά εντατικοί καθώς έπρεπε να γίνουν πολλές ενέργειες σε ελάχιστο χρόνο.
Στο διάστημα που μεσολάβησε, το Ταμείο, εκτός από την Προσωρινή Διοίκηση, απέκτησε ιστότοπο, αναπτύσσει εφαρμογές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες (AΠΔ ΤΕΚΑ), διαλειτουργώντας με τα μηχανογραφικά συστήματα του e-ΕΦΚΑ, ξεκίνησε τη σύνταξη προσχεδίων του Οργανισμού του ΤΕΚΑ, του κανονισμού λειτουργίας, του κανονισμού οικονομικής και λογιστικής λειτουργίας, ενώ στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα ετοιμαστούν τα προσχέδια του κανονισμού επενδύσεων και του κανονισμού ασφάλισης και παροχών. Ταυτόχρονα αντιμετωπίζονται και οι αναπόφευκτες αλλά μη προβλέψιμες «παιδικές ασθένειες» της λειτουργίας του. Οι παρεμβάσεις που απαιτούνται στα πληροφοριακά συστήματα του e-ΕΦΚΑ, προκειμένου να λειτουργήσει ορθά το ΤΕΚΑ, είναι ευρείας κλίμακας και ως εκ τούτου χρονοβόρες και απαιτητικές, τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην υλοποίηση.
Είναι ικανοποιητική η εγγραφή ασφαλισμένων; Πόσοι εκτιμάτε ότι θα ενταχθούν μέσα στο 2022;
Μέσα στο 2022 υπολογίζουμε ότι θα ενταχθούν στο ΤΕΚΑ γύρω στις 50.000-60.000 νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας με υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης. Το 2023 αναμένουμε ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σημαντικά, διότι, πέραν των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασία στο 2023, θα ενταχθούν προαιρετικά στο ΤΕΚΑ και ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών που είτε είναι τώρα ασφαλισμένοι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ είτε δεν έχουν υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης.
Σας προβληματίζει η διεθνής οικονομική συγκυρία όσον αφορά τις αρχικές προβλέψεις για τον ρυθμό ανάπτυξης, τον πληθωρισμό κ.λπ.; Επηρεάζει η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία την εικόνα του ασφαλιστικού αλλά και τις εκτιμήσεις για το ΤΕΚΑ;
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αποτελεί μια ιστορική τομή στη γεωπολιτική ισορροπία της Ευρώπης και της Δύσης συνολικά, με απροσδιόριστες ακόμη επιπτώσεις στην παγκόσμια ασφάλεια και, φυσικά, στην παγκόσμια οικονομία.
Σε αυτή τη συγκυρία, η οποία ήταν ήδη εύθραυστη λόγω της ανάκαμψης από την άλλη εξωγενή κρίση -δηλαδή αυτή της πανδημίας- πλήττεται τόσο το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών όσο και οι επιχειρήσεις λόγω της εισαγόμενης ενεργειακής ακρίβειας. Τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση επιχειρούν να απορροφήσουν μέρος του αυξημένου ενεργειακού κόστους, με στόχευση στις πλέον ευάλωτες ομάδες, παρά την υφιστάμενη υψηλή αναλογία δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ.
Η υγεία του ασφαλιστικού συστήματος εξαρτάται από την υγεία της οικονομίας και αντίστροφα. Οι επιπτώσεις του πολέμου -εφόσον αυτός οδηγεί σε χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης- είναι σίγουρα αρνητικές για την οικονομία και για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Ωστόσο τα μέτρα στήριξης που έλαβε η κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας κατάφεραν να θωρακίσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τον κόσμο της εργασίας και κατά συνέπεια το ασφαλιστικό σύστημα. Η ανεργία μειώνεται με γρήγορους ρυθμούς και βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε ποσοστά που είχαμε να δούμε πάνω από μια δεκαετία.
Τα πρώτα στοιχεία για τον τουρισμό που αναμένεται να υποδεχτεί φέτος η χώρα είναι ενθαρρυντικά, ενώ τόσο φέτος όσο και τα επόμενα χρόνια αναμένεται να εισρεύσουν στη χώρα σημαντικοί πόροι τόσο από το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και από το ΕΣΠΑ. Προφανώς, αν ο πόλεμος τελειώσει σύντομα, όλα θα είναι πολύ καλύτερα για την οικονομία. Ειδικά για το ΤΕΚΑ, δεδομένου ότι οι σωρευμένες εισφορές του Ταμείου είναι ακόμα, εκ των πραγμάτων, πάρα πολύ χαμηλές, οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία είναι αμελητέες.
Τον Ιούνιο θα έχουν μηδενιστεί οι εκκρεμείς συντάξεις;
Δυόμισι χρόνια τώρα καταβάλλουμε μια ασταμάτητη προσπάθεια για την απομείωση του αριθμού των εκκρεμών συντάξεων. Οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι μάρτυρες της αλλαγής που έχει συντελεστεί. Από 123.000 αποφάσεις για κύριες συντάξεις το 2019, φτάσαμε στις 224.000 αποφάσεις το 2021. Αύξηση 83%. Αυτό είναι ρεκόρ στην έκδοση συντάξεων όλων των εποχών. Επιπλέον, έχουν μειωθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα οι προ του 2020 εκκρεμείς συντάξεις, εκτός των διεθνών.
Δεν αρκεί όμως αυτό. Οι χρόνοι απονομής εξακολουθούν να ταλαιπωρούν τους πολίτες. Με την πρόσφατη ψήφιση του νόμου του Υπουργείου Εργασίας «Δουλειές ξανά», προχωρούμε σε μια ακόμα πιο τολμηρή ρύθμιση με δύο σκέλη: τις «fast track» συντάξεις, που αλλάζουν τον τρόπο απονομής συντάξεων για τις νέες αιτήσεις και τις «συντάξεις εμπιστοσύνης», που αφορούν στις εκκρεμείς αιτήσεις.
Για τις νέες αιτήσεις συνταξιοδότησης αυτό σημαίνει ότι ο e-ΕΦΚΑ θα έχει στη διάθεσή του τρεις μήνες περιθώριο για να ολοκληρώσει τον έλεγχο προκειμένου να εκδώσει την απόφαση συνταξιοδότησης. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό εντός αυτού του χρονικού διαστήματος, τότε η απόφαση θα πρέπει να εκδοθεί μόνο βάσει των στοιχείων που μπορούν να αντληθούν από το σύστημα ΑΤΛΑΣ και από τα στοιχεία που μπορεί να προσκομίσει ο ίδιος ο ασφαλισμένος.
Στην ίδια λογική κινείται και η έκδοση των εκκρεμών συντάξεων. Για τους ασφαλισμένους που είναι ήδη σε αναμονή, η σύνταξη θα εκδίδεται με βάση τη δήλωση του ασφαλισμένου για το ασφαλιστικό του ιστορικό, χωρίς περαιτέρω έλεγχο σε αυτό το στάδιο. Φυσικά, και στις δύο περιπτώσεις, οι πολίτες θα λαμβάνουν άμεσα τη σύνταξή τους και ο e-ΕΦΚΑ θα προβαίνει στον έλεγχο της πλήρωσης των προϋποθέσεων σε δεύτερο χρόνο.
Η πρόοδος στην απομείωση είναι σημαντική και τα όπλα που ρίχνουμε στη μάχη είναι όλο και πιο αποτελεσματικά. Πλήρως ικανοποιημένοι θα είμαστε μόνο όταν ο χρόνος απονομής σύνταξης μειωθεί σε τέτοιο επίπεδο, που δεν θα αποτελεί είδηση η έκδοσή της.
Η επόμενη μεγάλη μεταρρύθμιση θα αφορά τον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης, τα Επαγγελματικά Ταμεία. Σε ποιους τομείς θα υπάρξουν παρεμβάσεις; Θα φορολογηθούν οι εφάπαξ παροχές;
Η κυβέρνηση αναγνωρίζει τη σημασία και τον κρίσιμο οικονομικό και κοινωνικό ρόλο που μπορεί να παίξει ο δεύτερος πυλώνας ασφάλισης, τόσο για την αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης του εισοδήματος των συνταξιούχων όσο και για την αύξηση των αποταμιεύσεων που χρηματοδοτούν επενδύσεις προς όφελος της ελληνικής οικονομίας συνολικά. Γι’ αυτό τον λόγο, το Υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, που θα προωθήσει την ανάπτυξη του θεσμού της Επαγγελματικής Ασφάλισης, με βάση τις αρχές της καλής διακυβέρνησης, της διαφάνειας και της αποτελεσματικής εποπτείας των επαγγελματικών ταμείων.
Η ανάπτυξη ενός τόσο σημαντικού θεσμού πρέπει να στηρίζεται σε αρχές, κανόνες, δεσμούς εμπιστοσύνης και υψηλή ποιότητα υπηρεσιών προς τους ασφαλισμένους, και όχι σε εφήμερα φορολογικά κίνητρα. Σε όλο τον δυτικό κόσμο, ο κανόνας είναι ότι τα Επαγγελματικά Ταμεία προσφέρουν κυρίως συμπληρωματικό μηνιαίο εισόδημα -δηλαδή, σύνταξη. Στην Ελλάδα, ο σχεδόν καθολικός κανόνας είναι η παροχή αποκλειστικά και μόνο εφάπαξ και μάλιστα αφορολόγητου. Αυτό αντίκειται στην οικονομική λογική τόσο από την άποψη της επιθυμητής διαφοροποίησης συντάξεων και εφάπαξ όσο και από την άποψη της ευημερίας του πληθυσμού συνολικά.
Το 2023 θα δοθούν, μετά από 12 χρόνια, αυξήσεις στις συντάξεις. Τι θα γίνει με τους χαμηλοσυνταξιούχους που πλήττονται περισσότερο από τη δραματική αύξηση των τιμών σε ενέργεια και είδη βασικής κατανάλωσης;
Πράγματι, το 2023 θα δοθεί αύξηση στις συντάξεις όπως προβλέπει ο νόμος. Ο νόμος ορίζει ότι το ποσοστό της αύξησης είναι ο μέσος όρος της ποσοστιαίας μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και της μεταβολής του ΑΕΠ της προηγούμενης χρονιάς και δεν υπερβαίνει την ετήσια μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Για την ανακούφιση των χαμηλοσυνταξιούχων, η κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει πρόσφατα δύο φορές σε παροχή έκτακτου βοηθήματος, ενώ, επίσης, έχει προχωρήσει και σε επιδότηση των τιμών της ενέργειας ώστε να βοηθηθούν τα πλέον ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού, πάντα μέσα στο πλαίσιο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας.
Θα υπάρξουν παρεμβάσεις για τα όρια ηλικίας στο δημόσιο, προκειμένου να μην μπορούν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα το 2021;
Το ασφαλιστικό μας σύστημα, κα Σαλούρου, ήταν γεμάτο από κάθε είδους εξαιρέσεις και ειδικές διατάξεις για διάφορες κοινωνικές ομάδες. Αυτό, όπως αντιλαμβάνεστε, δημιουργεί στρεβλώσεις και αδικίες. Γι’ αυτό η ενοποίηση κανόνων αποτελεί προτεραιότητα για την παρούσα κυβέρνηση. Ως προς το δικαίωμα της πρόωρης συνταξιοδότησης στο Δημόσιο με μειωμένη παροχή -που αφορά όσους είχαν συμπληρώσει εικοσιπενταετία κατά την περίοδο 2010-2012-, θέλω να επισημάνω ότι δεν πρόκειται να αλλάξουμε τους κανόνες αυθαίρετα και εν θερμώ.
Όντως, η σχετική νομοθεσία δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη και γι’ αυτό τον λόγο απευθύνουμε σχετικό ερώτημα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Πάντως, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι ανεξαρτήτως της γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, δεν πρόκειται να αφήσουμε μετέωρους όσους έχουν κάνει ή πρόκειται να κάνουν αίτηση συνταξιοδότησης.