Τις εκτιμήσεις του για την τρέχουσα συγκυρία και τις επενδύσεις στο Χρηματιστήριο καταθέτει ο διευθύνων σύμβουλος της 3K Investment Partners ΑΕΔΑΚ Γιώργος Κουφόπουλος.
Παράλληλα, δηλώνει εντυπωσιασμένος από τις επιδόσεις μικρών εισηγμένων εταιρειών, ενώ δίνει επενδυτικά tips για τα κριτήρια επιλογής και διατήρησης μετοχών.
Κύριε Κουφόπουλε, τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει προκειμένου να αναπτυχθεί η εγχώρια κεφαλαιαγορά;
Πριν αναφερθούμε στο τι πρέπει να γίνει για να αναπτυχθεί η εγχώρια κεφαλαιαγορά, είναι χρήσιμο να πούμε γιατί πρέπει να γίνει αυτό. Η κεφαλαιαγορά μιας χώρας αποτελεί το επιστέγασμα της οικονομίας της και της φιλοσοφίας που έχει σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη, την επιχειρηματικότητα, αλλά και την ηθική σχετικά με αυτή.
Χτίζεται συστηματικά με μακροπρόθεσμη προοπτική, χωρίς απότομες αλλαγές. Ο λόγος είναι απλός. Oι επενδυτές, για να αποτιμήσουν μια τοποθέτησή τους, χρειάζεται να προεξοφλήσουν τις μελλοντικές χρηματοροές. Αν υπάρχουν συστηματικά μεγάλες αλλαγές, τότε η αξιολόγηση αυτή καθίσταται επισφαλής. Η κεφαλαιαγορά ως μηχανισμός φέρνει σε επικοινωνία τον επιχειρηματία που ζητά κεφάλαια για να αναπτύξει την επιχείρησή του και τον επενδυτή (θεσμικό ή ιδιώτη), ο οποίος επιδιώκει να βάλει τα χρήματά του να δουλέψουν (και όχι να τα μετρά στο σεντούκι του όπως ο Σκρουτζ), αναλαμβάνοντας όμως και τους αντίστοιχους κινδύνους. Η υγιής-αρμονική αυτή σχέση φέρνει ανάπτυξη, απασχόληση, έμφαση σε επιστημονικές μεθόδους, μεγαλύτερα έσοδα από φόρους και συνεπώς υψηλότερο κοινωνικό μέρισμα.
Για να αναπτυχθεί η κεφαλαιαγορά χρειάζεται οι επιχειρηματίες να αποκομίζουν οφέλη όταν αναζητούν κεφάλαια στις «αγορές» όπως χαμηλότερο κόστος χρήματος, φορολογικό πλαίσιο, προβολή κ.ά. Ταυτόχρονα όμως επιβάλλεται να σέβονται τους συμμέτοχους. Οι επενδυτές θα επενδύουν όταν προσβλέπουν ότι θα έχουν οφέλη άμεσα (αποδόσεις) και πιθανόν έμμεσα (π.χ. φορολογική μεταχείριση).
Είναι σημαντικό να υπάρχει εμπιστοσύνη, διαφάνεια και το απαραίτητο πλαίσιο λειτουργίας που διέπει και τις άλλες ανεπτυγμένες αγορές του εξωτερικού. Επιπρόσθετα, θα ήταν τουλάχιστο χρήσιμο να ενημερώνουμε και να εκπαιδεύουμε την κοινωνία για τα οφέλη της αποταμίευσης και ιδιαίτερα όταν αυτή γίνεται μέσω μακροπρόθεσμων επενδύσεων, ώστε να δημιουργούμε και την απαραίτητη φιλοσοφία.
Τι έχει αλλάξει στην καθημερινή σας δραστηριότητα, λόγω της ενασχόλησής σας με τα ESG κριτήρια; Όλη αυτή η διαδικασία λειτουργεί τελικά υπέρ των επενδυτών-μεριδιούχων;
Η προσφορά των εταιρειών δεν είναι μονοδιάστατη, δηλαδή δεν περιορίζεται μόνο προς τους μετόχους τους. Αντίθετα, έχει πολλαπλούς αποδέκτες σε ολόκληρο το οικοσύστημα μέσα στο οποίο οι εταιρείες αυτές λειτουργούν, δηλαδή εκτός από τους μετόχους, στους πελάτες, στους εργαζόμενους, στο περιβάλλον και στην κοινωνία γενικότερα (συμμέτοχοι - stakeholders της εταιρείας). Η βιωσιμότητα (αειφορία, sustainability) συμπυκνώνει εκτός από την οικονομική αξία των μετόχων και τις επιπτώσεις στους συμμέτοχους. Τα ESG κριτήρια προσδιορίζουν τη σχέση και την οικονομική και παραγωγική δραστηριότητα στους συμμέτοχους.
Εμείς δίναμε πάντα μεγάλη σημασία στη χρηστή Διακυβέρνηση (Governance) των υπό επένδυση επιχειρήσεων, πράγμα που εμπλουτίζεται με την υιοθέτηση περιβαλλοντολογικών και κοινωνικών κριτηρίων και μάλιστα μέσω μιας ακόμα πιο μεθοδικής και πειθαρχημένης διεργασίας αξιολόγησης. Επιγραμματικά και μόνο, για κάθε εταιρεία που κατέχουμε ή πρόκειται να επενδύσουμε:
- Αποφεύγουμε και εξαιρούμε αυτές που δεν πληρούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για να μην προκαλούν ανεπανόρθωτη βλάβη στον άνθρωπο και στο περιβάλλον. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται δραστηριότητες όπως η παραγωγή όπλων, η εμπορία ναρκωτικών ουσιών κ.α. Η επέκταση των κριτηρίων αποκλεισμού αποφασίζεται από την εταιρεία μας ετησίως και εναρμονίζεται σταδιακά με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ταξινομίας.
- Αξιολογούμε και κατατάσσουμε τις εταιρείες με βάση τις πληροφορίες που δημοσιεύουν σχετικά με αυτά.
- Επικοινωνούμε με τις εταιρείες και λαμβάνουμε ανάλογες θέσεις στις Γενικές Συνελεύσεις τους, με βάση την κατάταξη που έχουμε κάνει.
Μπορεί να φαίνεται ότι αυτή η διαδικασία αυξάνει την πολυπλοκότητα, ενισχύει όμως τη διαφάνεια και τυποποιεί πολλά ποιοτικά χαρακτηριστικά που είναι απαραίτητο να γνωρίζουν όχι μόνο οι μέτοχοι αλλά και όλοι οι συμμέτοχοι. Συνεπώς, πιστεύουμε ότι θετικά αποτελέσματα θα προκύψουν από αυτήν τη διαδικασία για τους επενδυτές-μεριδιούχους και όχι μόνο.
Είστε γνωστός υποστηρικτής των επενδύσεων με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Μπορείτε να δικαιολογήσετε περιληπτικά την άποψή σας;
Είναι χρήσιμο να μελετάμε την ιστορία για να μαθαίνουμε και να παίρνουμε σωστές αποφάσεις. Οι «καλοί» καιροί μάς διδάσκουν κακά μαθήματα, ότι οι επενδύσεις δηλαδή είναι εύκολες και μπορούν να γίνουν με «τυχαίο» τρόπο. Αντίθετα, τα πιο σημαντικά μαθήματα τα παίρνει κάποιος μελετώντας «κρίσεις». H ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη από πολέμους και επαναστάσεις. Παρότι το ποσοστό των ανθρώπινων απωλειών από τέτοιες ενέργειες μειώνεται, δεν παύει να δημιουργεί ανθρωπιστικές κρίσεις, ειδικά στις περιοχές που αυτό γίνεται.
Επιπλέον αυτών, κατά καιρούς έχουμε και μεγάλες φυσικές καταστροφές (π.χ. Covid-19, Fukosima) ή καταστροφές από ανθρώπους (τρομοκρατικές ενέργειες όπως η 11η Σεπτεμβρίου). H αβεβαιότητα είναι μόνιμη και δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα συμβεί. Όμως, το ανθρώπινο είδος είναι ικανό να προσαρμόζεται στις αλλαγές και να προοδεύει. Πιστεύω ότι είναι αποδοτικό και στατιστικά σωστό να επενδύει κάποιος στο γεγονός ότι ο ανθρώπινος πολιτισμός προοδεύει και ότι τα επόμενα έτη θα είναι καλύτερα από τα προηγούμενα. Το ΑΕΠ ανά κάτοικο είναι πολλαπλάσιο από εκείνο των προγόνων μας και αυτό δεν χρειάζεται να μας το πουν οι αριθμοί. Απλά, σκεφτείτε λίγο πώς ζούσαν, τι έτρωγαν και τι προσδόκιμο ζωής είχαν. Η επιχειρηματικότητα και συνεπώς οι επενδύσεις σε αξιόλογους ανθρώπους πιστεύω είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να αυξήσει κάποιος τη δύναμη των αποταμιεύσεών του.
Ποια είναι τα κυριότερα κριτήρια με τα οποία επιλέγετε να επενδύσετε σε μια εταιρεία;
Είμαστε συνέταιροι στις εταιρείες που επενδύουμε και επιδιώκουμε να είμαστε μαζί τους για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Υπό αυτό το πρίσμα, θέλουμε να είμαστε συνεταίροι με εταιρείες που εκτιμούμε και σέβονται τους μετόχους τους. Ένα από τα πρώτα πράγματα που ελέγχουμε, είναι η ομάδα διοίκησης και το ιστορικό των αποδόσεων αυτής της ομάδας για τους μετόχους της. Δεν γνωρίζω καμιά εταιρεία που να γιγαντώθηκε μόνο από διαδικασίες. Επιδιώκουμε να βλέπουμε σταθερότητα στη διοίκηση για να μπορούμε να αξιολογήσουμε το έργο της.
Όταν έχεις ποδοσφαιριστές στην ομάδα σου όπως ο Lionel Messi, ο οποίος εκτελεί φάουλ με ποσοστό επιτυχίας 33%, η πιθανότητα να κερδίσει η ομάδα σου είναι πολύ μεγαλύτερη από το απλά να κατέχει παίκτες που δοκιμάζουν να εκτελούν την τεχνική του φάουλ. Θεωρώ ότι οι καλύτερες αποδόσεις προέρχονται από τέτοιες εταιρείες, που με την πάροδο του χρόνου αυξάνουν σταθερά την αξία τους. Κατά διαστήματα επενδύουμε και σε εταιρείες που υπολογίζουμε ότι η παρούσα αξία τους είναι πολύ μικρότερη από τη μελλοντική τους, παρότι η διοίκησή τους δεν έχει επαρκή χρονική προϋπηρεσία ή δεν έχει ιστορικά ικανοποιητικά αποτελέσματα. Πιστεύω όμως ότι είναι αποδοτικότερο να αγοράζει κάποιος εξαιρετικές εταιρείες σε μέτρια τιμή, παρά μέτριες εταιρείες σε εξαιρετική τιμή.
Για κάθε πέντε εταιρείες που επενδύουμε, μία αναμένουμε να μην πάει καλά και να έχει προβλήματα στο μέλλον, τρεις να αποδώσουν με βάση τους μέσους όρους της αγοράς και μία να μας δώσει πολλαπλάσια της αξίας της κέρδη σε βάθος χρόνου, ικανά να μεγιστοποιήσουν την απόδοση του χαρτοφυλακίου μας. Δεν επιδιώκουμε να κάνουμε συχνές συναλλαγές, όμως αν διαπιστώσουμε ότι κάτι έχει αλλάξει ή έχουμε κάνει λάθος, ενεργούμε αποφασιστικά.
Πώς αξιολογείτε την τρέχουσα συγκυρία; Τι θα προτείνατε στους επενδυτές;
Η επένδυση με συστηματικό και προσεκτικό τρόπο των αποταμιεύσεων έχει στατιστικά πολύ ισχυρά αποτελέσματα. Είναι επιβεβλημένο οι άνθρωποι που επενδύουν να γνωρίζουν τι αγοράζουν. Πολλές φορές κάνουν μεγαλύτερη έρευνα για να αγοράσουν ένα κινητό τηλέφωνο από το να μελετήσουν σε τι έχουν επενδύσει ποσά πολλαπλάσια του κόστους ενός κινητού τηλεφώνου. Αυτό είναι σημαντικότερο από το να προσπαθούν να επιλέξουν την κατάλληλη στιγμή της επένδυσης.
Στις 29 Μαΐου 2015 ξεκινήσαμε ένα νέο μετοχικό αμοιβαίο κεφάλαιο για την ελληνική αγορά και 37 μέρες αργότερα έγινε το δημοψήφισμα, με αποτέλεσμα να κλείσει το χρηματιστήριο για ένα μήνα και να μπουν capital controls... Και όμως, η απόδοσή του συγκεκριμένου Αμοιβαίου Κεφαλαίου από τότε μέχρι σήμερα ήταν εξαιρετική. Οι κρίσεις και οι διακυμάνσεις είναι προς όφελος του επενδυτή. Όταν επενδύουμε, επιδιώκουμε οι τιμές να πέφτουν και όχι να ανεβαίνουν, ώστε να αγοράζουμε φθηνότερα. Αντίστροφα, αν ήδη κατέχουμε τίτλους από αξιόλογες εταιρείες ή αμοιβαία κεφάλαια, τότε δεν υπάρχει λόγος πανικού.
Ποιοι επιχειρηματικοί κλάδοι ή εταιρείες πιστεύετε ότι θα παρουσιάσουν φέτος το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο ΧΑ;
Γενικότερα είμαι εντυπωσιασμένος από μικρές σε κεφαλαιοποίηση εταιρείες με εξαιρετικές διοικήσεις. Τις περισσότερες φορές, αυτές κινούνται κάτω από τα ραντάρ των επενδυτών και οι αποτιμήσεις τους είναι δυσανάλογα φθηνές σε σχέση με τις προοπτικές τους. Φυσικά, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πώς θα κυμανθούν οι τιμές τους, μας αρκεί όμως να πηγαίνουν καλά και να αυξάνουν την κερδοφορία τους. Οι τιμές των μετοχών τους θα ακολουθήσουν αργά ή γρήγορα. Εμείς, από την πλευρά μας, έχουμε μεγάλη υπομονή.