Το μεγάλο ενδιαφέρον για τον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης καταθέτει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης κ. Χρήστος Νούνης, σε συνέντευξή του στο Euro2day.gr.
Κύριε Νούνη, οδεύοντας προς την ολοκλήρωση του έτους 2021, πώς αποτιμάτε την πορεία του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης το τρέχον έτος αλλά και γενικότερα;
Ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης στη χώρα μας αναπτύσσεται με σταθερούς και ταχείς ρυθμούς σε σχέση με το παρελθόν. Ειδικότερα, σε αριθμητικούς όρους, στο κλείσιμο του 2021 στη χώρα μας λειτουργούν 27 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), από τα οποία τα 23 είναι προαιρετικής ασφάλισης και τα 4 υποχρεωτικής (πρώην επικουρικά ταμεία 1ου πυλώνα), που καλύπτουν ασφαλιστικά περισσότερους από 170.000 εργαζομένους ή ποσοστό 4,2% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Το συνολικό τους ενεργητικό, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιουνίου 2021, φτάνει στο 1,75 δισ. €, αντιπροσωπεύοντας ως ποσοστό περίπου το 1% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό παραμένει το χαμηλότερο μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι το 2021 αποτελεί έτος-ορόσημο για το μέλλον της κοινωνικής ασφάλισης. Για πρώτη φορά εισήχθη επίσημα στη χώρα μας το κεφαλαιοποιητικό σύστημα στον 1ο Πυλώνα, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για προσωπική αποταμίευση, δεδομένης της ανεπάρκειας πλέον και των αδυναμιών του αναδιανεμητικού συστήματος, το οποίο κυριαρχεί υπέρβαρα εδώ και δεκαετίες στο Ασφαλιστικό της Ελλάδας. Παρά το γεγονός ότι απέχουμε σημαντικά από τις 9 από τις 37 χώρες ΟΟΣΑ που είχαν περιουσιακά στοιχεία στο τέλος του 2020 άνω του 100% της οικονομίας τους, κατανοούμε ότι τα περιθώρια ανάπτυξης είναι σημαντικά. Ιδιαίτερα υγιές παράδειγμα αποτελεί εκείνο της Ισλανδίας, όπου τα περιουσιακά στοιχεία των ΤΕΑ τους φτάνουν στο 206,9% του ΑΕΠ, δηλαδή περισσότερο από δύο φορές το μέγεθος της οικονομίας της.
Πιστεύω ότι η επαγγελματική ασφάλιση και η εν γένει εφαρμογή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος και στους τρεις ασφαλιστικούς πυλώνες θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο νέο αναθεωρημένο πλαίσιο λειτουργίας του συνταξιοδοτικού μας συστήματος τις επόμενες δεκαετίες.
Όσον αφορά τον 2ο πυλώνα ασφάλισης και τα επαγγελματικά ταμεία, εντός του 2022 αναμένεται να συνεχιστεί έτι περαιτέρω η ανοδική πορεία της επαγγελματικής ασφάλισης, καθώς είναι σε τελικό στάδιο αδειοδότησης τα Καταστατικά 3 νέων ΤΕΑ και στο αρχικό διαδικαστικό στάδιο η αδειοδότηση άλλων 3 επαγγελματικών ταμείων. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η παρουσία του χρηματοπιστωτικού τομέα στην επαγγελματική ασφάλιση διευρύνεται εντυπωσιακά, καθώς πέραν της ήδη υφιστάμενης παρουσίας σε αυτήν ενός πιστωτικού ιδρύματος (ΤΕΑ-Ομίλου Tράπεζας Πειραιώς) και 2 ασφαλιστικών εταιρειών (ΤΕΑ-Ιnteramerican και ΤΕΑ-Interlife), εντός των επόμενων εβδομάδων αναμένεται να εισαχθούν στον 2ο πυλώνα τα ΤΕΑ της Τράπεζας Eurobank αλλά και των ασφαλιστικών εταιρειών Eurolife FFH και Δύναμις Ασφαλιστική.
Πού οφείλεται το αυξημένο ενδιαφέρον για τον κλάδο την τελευταία 5ετία;
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία αλλά και τα στοιχεία της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α., ο δεύτερος πυλώνας στη χώρα μας παρουσιάζει ιδιαίτερη δυναμική τα τελευταία χρόνια. Αυτό φαίνεται όχι μόνο από την αύξηση του ενεργητικού των υπαρχόντων ΤΕΑ, αλλά κυρίως από το αυξανόμενο ενδιαφέρον των κοινωνικών εταίρων (εργοδοτών και εργαζομένων) αλλά και ανοικτών επαγγελματικών ομάδων να ιδρύσουν επαγγελματικό ταμείο.
Πλέον, τα ΤΕΑ αποτελούν έναν ιδιαίτερα ελκυστικό θεσμό από πλευράς εργοδοτριών εταιρειών και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, λόγω της φύσης και της απλότητας λειτουργίας τους, του αυξημένου βαθμού διαφάνειας και εποπτείας αλλά και της ευελιξίας που παρέχουν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η απόφαση ίδρυσης ενός επαγγελματικού ταμείου αποτελεί στην πράξη μία συμφωνία μεταξύ εργοδοτών-εργαζομένων (κοινωνικών εταίρων), ένα «επαγγελματικό συμβόλαιο» με σκοπό να διασφαλίσει συμπληρωματικά ένα ποιοτικότερο επίπεδο διαβίωσης στα ασφαλισμένα στο Ταμείο μέλη κατά τη συνταξιοδοτική περίοδο.
Παράλληλα, οι εργοδότες που συμμετέχουν στην επαγγελματική ασφάλιση, επωφελούνται -μεταξύ των άλλων- από την προσέλκυση, διατήρηση και επιβράβευση των εργαζομένων τους. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι αποδίδουν όλα τα οικονομικά τους πλεονάσματα στους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων μελών τους, τα οποία έχουν άμεση πρόσβαση στους ατομικούς τους λογαριασμούς. Ακόμα, εξασφαλίζουν σημαντικά φορολογικά οφέλη και απαλλαγές για φυσικά και νομικά πρόσωπα, ενώ και οι εφάπαξ παροχές των ΤΕΑ είναι πλήρως αφορολόγητες. Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να σημειώσω ότι αποτελούν μια ολοκληρωμένη λύση συστηματικής και μακροπρόθεσμης αποταμίευσης για την ενίσχυση του εισοδήματος κατά την περίοδο κοντά και μετά τη συνταξιοδότηση.
Το ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ διάγει ομολογουμένως μια έντονα αναπτυξιακή πορεία το 2021. Μπορείτε να μας ενημερώσετε περιληπτικά σχετικά με το Ταμείο που διευθύνετε;
Το ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ ιδρύθηκε τον Μάιο του 2004 και αποτελεί το 1o επαγγελματικό ταμείο προαιρετικής ασφάλισης στη χώρα μας, ανοίγοντας την αυλαία του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης. Πλέον απευθύνεται προς όλους τους εργαζόμενους του Στενού και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, πέραν των εργαζομένων του Υπουργείου Οικονομικών και της Α.Α.Δ.Ε., προσφέροντας ολοκληρωμένες, συμπληρωματικές παροχές υγείας και από το 2019 και συνταξιοδοτικές παροχές (εφάπαξ ή/και σύνταξη). Ιδιαίτερη ικανοποίηση για τη Διοίκηση του Ταμείου προκαλεί το γεγονός ότι το ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ έχει να επιδείξει σημαντικό έργο στην υιοθέτηση βέλτιστων διαχειριστικών πρακτικών προς όφελος των ασφαλισμένων μας μελών. Έχουμε προωθήσει σημαντικές συνεργασίες και στους δύο Κλάδους Ασφάλισης που παρέχουμε σε προαιρετική βάση στα μέλη μας.
Ειδικά, στον Κλάδο Υγείας προσφέρουμε, με τη σύμπραξή μας με τον Όμιλο της Ευρωκλινικής, ολοκληρωμένες, υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας με πολύ χαμηλό κόστος ετήσιας εισφοράς, υποπολλαπλάσιο από τον μέσο όρο ασφαλίστρου των ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς. Στις 30.11.2021 ο Κλάδος Υγείας του ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ αριθμούσε 12.120 ασφαλισμένα μέλη, έχοντας καλύψει την τελευταία τετραετία πάνω από 2.600 νοσηλείες και καταβάλει πάνω από 2,5 εκατομμύρια ευρώ οικονομικές αποζημιώσεις στα μέλη του.
Όσον αφορά τον Κλάδο Συνταξιοδοτικών Παροχών που αδειοδοτήθηκε το 2019 και ξεκίνησε ουσιαστικά την παραγωγική του λειτουργία στα τέλη του 2019, ο απολογισμός είναι άκρως ικανοποιητικός. Στις 30.11.2021 ο πληθυσμός του άγγιξε τα 1.000 ασφαλισμένα μέλη (ετήσια αύξηση 30,2%), το Ενεργητικό ξεπέρασε το 1,12 εκατ. ευρώ (ετήσια αύξηση 376,8%), η σωρευτική κεφαλαιακή απόδοση του Κλάδου το 3%, ενώ το Ταμείο ενεργοποποίησε από τον Σεπτέμβριο του 2021 το ομώνυμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο “ΤΕΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΙΚΤΟ FUND OF FUNDS”, η επενδυτική διαχείριση του οποίου ανατέθηκε στην εταιρεία Ευρωπαϊκή Πίστη Asset Management Α.Ε.Δ.Α.Κ.
Τι εξελίξεις προμηνύονται το 2022 για τον 2ο πυλώνα ασφάλισης σε θεσμικό και νομοθετικό επίπεδο;
Εντός του 2022, αναμένεται η επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου των ελληνικών ΤΕΑ από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, με την αναγκαία μεταρρυθμιστική οπτική για την αντιμετώπιση των τρεχουσών και αναδυόμενων προκλήσεων. Στη διαδικασία αυτή, η συμβολή της E.I.O.P.A., αναμένεται να είναι καθοριστική, μέσω της παροχής ολοκληρωμένης τεχνικής βοήθειας. Ιδιαίτερα σημαντική επίσης αναμένεται να είναι η υλοποίηση του Τ.Ε.Κ.Α. που θα εισάγει ουσιαστικά επίσημα το κεφαλαιοποιητικό σύστημα στον 1ο Πυλώνα Κοινωνικής Ασφάλισης για πρώτη φορά στη χώρα μας. Παράλληλα, αναμένονται εξελίξεις όσον αφορά το νέο επενδυτικό περιβάλλον και το πώς αυτό θα διαμορφωθεί με την εφαρμογή των κριτηρίων ΕSG (θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης) για την ενίσχυση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων και το πώς αυτό θα ενσωματωθεί στις επενδυτικές στρατηγικές των Επαγγελματικών Ταμείων. Είναι ιδιαίτερα θετικό ότι πέραν του κυρίαρχου σκοπού τους για βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασφαλισμένων τους, μέσω παροχών συντάξεων και υγείας, τα ΤΕΑ ως θεσμικός επενδυτής θα αναλάβουν να υπηρετήσουν ένα διττό σκοπό, αφενός, την επίτευξη υπεραξιών με την αξιοποίηση επενδυτικών ευκαιριών, αλλά ταυτόχρονα και τη μελλοντική συμβολή τους στην επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης και την ευαισθητοποίηση σε βασικούς τομείς που επηρεάζουν την κοινωνία και τον πλανήτη μας.
Η ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. θα συνεχίσει και το νέο έτος την πυκνή της δράση και παρεμβατικότητα;
Η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α) αποτελεί από το 2018 το επίσημο θεσμικό όργανο για την εκπροσώπηση των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης προαιρετικής ασφάλισης στην Ελλάδα και στη σύντομη διαδρομή της έχει να επιδείξει πληθώρα ενεργειών και δράσεων που συμβάλλουν στη διάδοση και ανάπτυξη του θεσμού. Το 2022 θα ξεκινήσει δυναμικά για τον θεσμό των ΤΕΑ, όπως ακριβώς ολοκληρώνεται απολογιστικά και το 2021. Την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου 2022, η Ένωση θα παρουσιάσει στο Χρηματιστήριο Αθηνών τα ευρήματα της κλαδικής μελέτης για την επαγγελματική ασφάλιση που εκπόνησε το Ι.Ο.Β.Ε. κατ' εντολή της ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. και αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη για τον 2ο Πυλώνα και την ιστορική του διαδρομή από το 2002 που θεσμοθετήθηκε με τον Ν.3029.
Επίσης, η Ένωση σε συνεργασία με τα μέλη μας και τους πολύτιμους συνεργάτες και χορηγούς μας διοργανώνει το 3o Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης, ένα ετήσιο event για την Επαγγελματική Ασφάλιση που έχει καθιερωθεί ως θεσμός πλέον στη συνείδηση των ενδιαφερόμενων μερών της επαγγελματικής ασφάλισης. Το Συνέδριο θα διεξαχθεί στις 22 & 23 Φεβρουαρίου 2022, με σκοπό τη διεξαγωγή ενός ανοιχτού διαλόγου για τις διεθνείς και εγχώριες εξελίξεις στον θεσμό των Επαγγελματικών Ταμείων, την ανάδειξη του ρόλου του 2ου πυλώνα για το μέλλον της συνταξιοδότησης και της ευημερίας της κοινωνίας καθώς και της χρησιμότητας και θετικής του συμβολής στη βιώσιμη αντιμετώπιση του Ασφαλιστικού.
* Ο κ. Χρήστος Π. Νούνης είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του Υπουργείου Οικονομικών (Τ.Ε.Α.-ΥΠ.ΟΙΚ.).