Όχι στις αυξήσεις φόρων, ναι στις μειώσεις των φορολογικών επιβαρύνσεων σε συνάρτηση με τα δημοσιονομικά περιθώρια, λέει ο υφυπουργός Δημοσιονομικής Πολιτικής Θεόδωρος Σκυλακάκης σε συνέντευξή του στο Euro2day.gr, στέλνοντας καθησυχαστικά μηνύματα σε μισθωτούς και συνταξιούχους όσον αφορά στο ύψος των αποδοχών τους.
Ο υφυπουργός εκτιμά ότι ο Μάιος θα είναι δύσκολος μήνας για την πορεία των φορολογικών εσόδων, απορρίπτει σενάρια παροχής εκπτώσεων φόρου εισοδήματος ή ΕΝΦΙΑ σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης και εκτιμά πως από τον Ιούλιο και μετά, δεν θα χρειαστεί να μας απασχολήσει ξανά το θέμα των ταμειακών διαθεσίμων του δημοσίου.
Λίγες ώρες μετά την κοινή πρόταση Γαλλίας - Γερμανίας για τη δημιουργία Ταμείου Ανάκαμψης 500 δισ. ευρώ με επιχορηγήσεις, ο Θεόδωρος Σκυλακάκης χαρακτηρίζει την πρόταση ένα σημαντικό βήμα προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση και εκτιμά πως «η κρίση της Covid-19 τελικά θα αποδειχθεί καταλύτης για να κάνει η Ευρώπη ένα αποφασιστικό βήμα προς τη δημιουργία ενός κοινοτικού προϋπολογισμού αντίστοιχου με το μέγεθος και τη σημασία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος».
Το «ταμείο» του κράτους φαίνεται να άντεξε το πρώτο τετράμηνο του έτους όπως έδειξαν τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Ήταν οι εκπτώσεις φόρου 25% στην περίπτωση εμπρόθεσμης πληρωμής που έσωσαν την παρτίδα;
Όχι, οι εκπτώσεις φόρου ήταν ένα μέτρο πρόνοιας σε σχέση με πιθανές αρνητικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά την πορεία του κορωνοϊού, που βοηθούσε ταυτόχρονα για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια τους συνεπείς φορολογούμενους. Η συνολική κουλτούρα πληρωμών που έχουμε αποκτήσει -με μεγάλο κόπο και πόνο- ως χώρα και η οποία αποδείχθηκε εξαιρετικά ισχυρή παρά την κρίση, ήταν αυτή που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη μέχρι σήμερα πορεία των εσόδων. Και σ’ αυτό ασφαλώς βοήθησε και η μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο κράτος και στους θεσμούς, που οικοδομείται με την επιτυχημένη αντιμετώπιση της μεγάλης αυτής υγειονομικής κρίσης.
Υπάρχουν βάσιμες προσδοκίες για επανάληψη της σχετικά καλής πορείας των εσόδων και τον Μάιο ή τα δεδομένα αλλάζουν;
Ο Μάιος θα είναι ένας δύσκολος μήνας. Θα έχουμε ταυτόχρονα δύο μήνες lockdown (β’ δόση ΦΠΑ Μαρτίου και α’ δόση ΦΠΑ Απριλίου), αναστολές σε πολύ μεγάλο κομμάτι της οικονομίας και τις προπληρωμές της β’ δόσης ΦΠΑ Μαρτίου (που έγιναν λόγω έκπτωσης 25% τον Απρίλιο). Επίσης και πολλοί φόροι που αποδίδονται μηνιαία θα έχουν και αυτοί τη μέγιστη δυνατή αρνητική επίπτωση, αφού ο χειρότερος μήνας της κρίσης ήταν ο Απρίλιος. Τα έχουμε όμως όλα αυτά προϋπολογίσει στον σχεδιασμό μας. Το «κλειδί» για το μέλλον είναι ότι πηγαίνουμε καλά υγειονομικά και ανοίγουμε γρήγορα και με ασφάλεια.
Υπάρχουν σκέψεις για παροχή νέων κινήτρων εμπρόθεσμης πληρωμής φόρων όπως για παράδειγμα μια έκπτωση στην περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης φόρων εισοδήματος ή ΕΝΦΙΑ;
Όχι, άλλες εκπτώσεις δεν προβλέπονται. Προέχει η διατήρηση της κουλτούρας πληρωμών. Άλλωστε τώρα «μπαίνουν στο παιχνίδι» και τα εργαλεία ενίσχυσης της ρευστότητας (εγγυημένα δάνεια και επιστρεπτέα προκαταβολή), που θα διευκολύνουν ταμειακά τις επιχειρήσεις.
Έγινε μεγάλη συζήτηση αναφορικά με το ύψος και τη διαχείριση των ταμειακών διαθεσίμων του ελληνικού δημοσίου το προηγούμενο διάστημα... Πόσο «μαξιλάρι» έχουμε χρησιμοποιήσει και σε τι ύψος διαμορφώνονται πλέον τα ταμειακά διαθέσιμα;
Η πορεία των ταμειακών διαθεσίμων είναι ικανοποιητική. Είχα δώσει ένα νούμερο στα τέλη Απριλίου (Τετάρτη 29 Απριλίου, ήταν 28 δισ. ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνουμε τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στις Εμπορικές Τράπεζες) και δεν θα επανέλθω σήμερα, μετά από μόλις δεκαπέντε μέρες, αφού δεν έχει υπάρξει κάτι που να αλλάζει τον σχεδιασμό μας ενδιαμέσως. Αντιθέτως, είχαμε καλύτερα του αναμενομένου στοιχεία την τελευταία μέρα του Απριλίου (εισπράξεις που διαπιστώσαμε την 1η Μαΐου).
Πόσο «αντέχει» το ελληνικό δημόσιο χωρίς να ακουμπήσει τον σκληρό πυρήνα των 15,7 δισ. ευρώ του ESM;
Με τα σημερινά δεδομένα, δεν προκύπτει ότι θα χρειαστεί να «ακουμπήσουμε» το μαξιλάρι του ESM. Μετά τον Ιούλιο, που θα εισπράξουμε τα πρώτα χρήματα από τα ευρωπαϊκά ταμεία (Corona fund κ.λπ.) και θα μπει και το Sure στα ταμειακά μας διαθέσιμα, θα πορευτούμε ελπίζω, αν δεν έχουμε κάτι βαρύ και απρόσμενο (π.χ. ένα νέο lockdown, που τώρα δεν φαίνεται στον ορίζοντα), χωρίς να μας απασχολήσει ξανά το θέμα των ταμειακών διαθεσίμων.
Είστε υπέρμαχος της άποψης να παραμείνει αλώβητο αυτό το «μαξιλάρι», ως εγγύηση της πρόσβασης του ελληνικού δημοσίου στις αγορές;
Η εγγύηση της πρόσβασης του δημοσίου στις αγορές ήταν, είναι και θα είναι η εμπιστοσύνη στην πορεία της ελληνικής οικονομίας από τους εταίρους μας και τις αγορές. Η άποψη αυτή προκύπτει από τις εξελίξεις και στα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων. Σας θυμίζω ότι ακόμα και στη χειρότερη φάση της παρούσας κρίσης της Covid-19 -πριν μπούμε στην ποσοτική χαλάρωση, που είναι μια από τις σημαντικές επιτυχίες αυτής της κυβέρνησης-, τα επιτόκια στη δευτερογενή αγορά δεν έφτασαν ποτέ τα επιτόκια που είχε η χώρα τον Δεκέμβριο του 2018. Με το «μαξιλάρι» να είναι τότε στο μέγιστο και τη διεθνή οικονομία σε άριστη κατάσταση. Τώρα είναι στο μισό και λιγότερο. Ποια είναι η διαφορά; Μία και μόνο, η εμπιστοσύνη. Αυτή είναι η καλύτερη εγγύηση. Οι αγορές άλλωστε δεν ξεχνούν πως υπήρξε κυβέρνηση -η προηγούμενη- που χρέωσε στη χώρα πολύ περισσότερα από το όποιο μαξιλάρι έχουμε σήμερα το πρώτο εξάμηνο του 2015.
Την περασμένη Παρασκευή εγκρίθηκε από τον ESM η προληπτική γραμμή πίστωσης των 240 δισ. ευρώ για τα κράτη-μέλη, με διαβεβαιώσεις πως πρόκειται για δάνεια χωρίς μνημόνια και τρόικα. Το κόστος των δανείων αυτών άλλωστε είναι οριακά πάνω από το μηδέν για δέκα χρόνια. Με αυτά τα δεδομένα, δανεικά από τον ESM ή από τις αγορές για το ελληνικό δημόσιο;
Δεν εξετάζεται, σήμερα που μιλάμε, η χρήση αυτής της δυνατότητας, είναι όμως σίγουρα θετικό ότι οι αποφάσεις του Eurogroup και του ESM στη συγκεκριμένη περίπτωση κινήθηκαν με σαφήνεια στη σωστή κατεύθυνση. Είναι σημαντικό για όλες τις χώρες που έχουν υψηλό χρέος ότι υπάρχουν διαθέσιμα αυτά τα χρήματα, με τους όρους που προαναφέρατε. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να δούμε το σύνολο των εργαλείων που θα αναπτύξει η Ένωση, στη λεπτομέρειά τους, γιατί η λεπτομέρεια στις περιπτώσεις αυτές παίζει καθοριστικό ρόλο, αλλά και την υγειονομική και οικονομική πορεία των επόμενων μηνών, για να διαμορφώσουμε το μείγμα πολιτικής που τελικά θα εφαρμόσουμε μεσοπρόθεσμα.
Το μεγάλο ζητούμενο τώρα είναι το περιβόητο Ταμείο Ανάκαμψης. Ποιο θα ήταν το ιδανικό σενάριο για την Ελλάδα όσον αφορά την προέλευση των κεφαλαίων του Ταμείου και την «ισορροπία» επιχορηγήσεων - δανείων; Υπάρχει το ενδεχόμενο καθιέρωσης ενός πανευρωπαϊκού νέου φόρου για την αποπληρωμή των όποιων δανείων;
Γενικά εμάς μας ωφελεί οτιδήποτε δεν συνεπάγεται ευθέως αύξηση του χρέους μας. Δηλαδή επιχορηγήσεις και αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού προηγούνται των φθηνών δανείων. Όμως η εξίσωση είναι περίπλοκη αφού μετρά και η διαθεσιμότητα των φθηνών ευρωπαϊκών δανείων, η οποία επηρεάζει το ύψος των μελλοντικών τόκων και τον τρόπο που μας αντιμετωπίζουν οι αγορές, μετρά η διατήρηση της πρόσβασης στις αγορές για να παραμένεις στο ραντάρ τους, μετρά ο χρόνος πάρα πολύ, που θα επιτρέψει να φανεί η καλή αντίδραση όπως ελπίζουμε της οικονομίας μας στη δύσκολη αυτή συγκυρία. Υπομονή και ψυχραιμία θέλει προπαντός αυτή η κρίση. Υπομονή, σωφροσύνη και ψυχραιμία.
Από το απόγευμα της Δευτέρας έχουμε πλέον στο τραπέζι και μια κοινή πρόταση Γαλλίας - Γερμανίας για δημιουργία Ταμείου Ανάκαμψης με «προίκα» 500 δισ. ευρώ δανείων από τις αγορές, τα οποία θα δοθούν στις χώρες-μέλη της Ε.Ε στη συνέχεια, υπό μορφή επιχορηγήσεων. Ένα πρώτο σχόλιο…
Η κοινή γαλλογερμανική πρόταση για τη στήριξη των πληγεισών χωρών με 500 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και οι ειδικότερες πρόνοιες που φαίνεται ότι διαμορφώνονται (ενίσχυση με επιχορηγήσεις μέσω Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, χρηματοδότηση μέσω κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού), είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Είναι ταυτόχρονα μια κίνηση που αποδυναμώνει τις δυνάμεις του λαϊκισμού στον ευρωπαϊκό Νότο, σε μια κρίσιμη στιγμή. Η Ευρώπη πάντα προχωρούσε πολύ περισσότερο στη διάρκεια των μεγάλων κρίσεων παρά στις «κανονικές» εποχές και πιστεύω ότι η κρίση της Covid-19 τελικά θα αποδειχθεί καταλύτης για να κάνει η Ευρώπη ένα αποφασιστικό βήμα προς τη δημιουργία ενός κοινοτικού προϋπολογισμού αντίστοιχου με το μέγεθος και τη σημασία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.
Στη Γερμανία παράλληλα άνοιξε ήδη η συζήτηση για αύξηση φόρων και εισφορών, μετά τις εκτιμήσεις πως φέτος θα υπάρξει απώλεια φορολογικών εσόδων της τάξεως των 100 δισ. ευρώ. Υπάρχει οποιοδήποτε σενάριο αύξησης φόρων στην Ελλάδα;
Το ανάποδο πρέπει να κάνουμε, στον βαθμό που θα μας επιτρέψουν τα δημοσιονομικά περιθώρια. Να μειώσουμε φόρους και εισφορές, για να αντιμετωπίσουμε το τεράστιο επενδυτικό κενό που συνεχίζει να υπονομεύει τη μακροπρόθεσμη πορεία της ελληνικής οικονομίας. Αυτό είναι το πρόγραμμα για το οποίο μας ψήφισε ο ελληνικός λαός και σ’ αυτό θα επιδιώξουμε να επανέλθουμε το ταχύτερο δυνατό. Κάτι που θα εξαρτηθεί βέβαια από την πορεία της πανδημίας, την πορεία της διεθνούς οικονομίας και την αυξημένη ταχύτητα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις οποίες προχωρά η κυβέρνηση, που ελπίζω ότι θα δημιουργήσουν σταδιακά και πάλι τον δημοσιονομικό χώρο που μας στερεί ο κορωνοϊός.
Από την άλλη πλευρά, ήδη ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας έχει βάλει -με βάση τα σημερινά δεδομένα- στον «πάγο» τις σχεδιαζόμενες (προ κορωνοϊού) μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ για φέτος. Μπαίνουν επίσης στον «πάγο» οι σχεδιασμοί για σταδιακή κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης εντός της κυβερνητικής τετραετίας;
Στη σημερινή συγκυρία και με τον βαθμό αβεβαιότητας που ακόμα ζούμε, είναι περισσότερο αναγκαίο παρά ποτέ να είναι μια κυβέρνηση προσεκτική. Δεν έχουμε άλλωστε τα στοιχεία και τα δεδομένα ακόμα για να επανασχεδιάσουμε τη δημοσιονομική μας πορεία με ορίζοντα πέραν του 2021. Εξού και δεν καταθέσαμε μεσοπρόθεσμο αλλά μόνο αναθεωρημένα στοιχεία για το 2020 και 2021.
Μισθωτοί και συνταξιούχοι μπορούν να αισθάνονται «ασφαλείς» αναφορικά με το ύψος των αποδοχών τους ή μπορεί να μας προκύψει ανάγκη μειώσεων;
Με τα σημερινά δεδομένα, δεν εξετάζονται μειώσεις μισθών και συντάξεων.
Φοβηθήκατε στη διάρκεια της καραντίνας πως μπορεί να «ξανακυλήσουμε» ως οικονομία σε καταστάσεις που θα θυμίζουν τον εφιάλτη των μνημονίων;
Όχι. Μιλάμε για πολύ διαφορετικές συνθήκες. Στα μνημόνια μπήκαμε μόνοι και διχασμένοι ως κοινωνία για το τι όντως συνέβαινε. Στην κρίση του κορωνοϊού είμαστε πολλοί, έχουμε πάει καλά και η ταυτότητα αντιλήψεων στο εσωτερικό της κοινωνίας μας, σε ό,τι αφορά το δέον γενέσθαι, ήταν μοναδική, σχεδόν, στα χρονικά της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες.
Πόσο γρήγορα μπορούν να επουλωθούν οι πληγές της πανδημίας στην ελληνική οικονομία; Είστε αισιόδοξος;
Ναι, είμαι αισιόδοξος. Θα μας πάρει ένα χρόνο για να ανακάμψουμε δυναμικά και άλλο ένα για να επουλώσουμε τις πληγές, αλλά θα βγούμε από την κρίση αυτή πιο δυνατοί, πιο αισιόδοξοι και προπαντός με κάτι που μας έλειψε πολύ την τελευταία δεκαετία. Με εμπιστοσύνη και πάλι στον εαυτό μας και στις δυνάμεις μας. Μια εμπιστοσύνη που θα στηρίζεται όμως -κι αυτό είναι το πιο σημαντικό- σε αυτογνωσία. Όχι στην αυταπάτη σε σχέση με τις αδυναμίες μας, ούτε όμως και στην υποτίμηση μέχρις εξαφανίσεως των αρετών μας. Εμπιστοσύνη στον αληθινό εαυτό σου είναι το πιο μεγάλο όπλο.