Την υποχρέωση του εργοδότη να παρέχει στον εργαζόμενο που επέστρεψε από χθες στην εργασία του το σύνολο των απαιτούμενων μέσων για τη διασφάλιση των όρων υγιεινής και ασφάλειας εν μέσω πανδημίας, προβλέπει το εργατικό δίκαιο, δίνοντας παράλληλα το δικαίωμα στον εργαζόμενο να προχωρήσει σε επίσχεση εργασίας, εάν αυτό δεν συμβαίνει.
Αυτό εξηγεί ο Δικηγόρος - Εργατολόγος Γιάννης Καρούζος σε συνέντευξή του στο Euro2day.gr. Ο γνωστός δικηγόρος αναλύει τις κρίσιμες αλλαγές και διευκρινίζει σημαντικές πτυχές σε θέματα όπως η αναστολή σύμβασης, το ωράριο εργασίας, τις αποζημιώσεις σε ειδικές κατηγορίες καθώς και τις υποχρεώσεις υγιεινής και ασφάλειας.
Ποιες είναι οι υποχρεώσεις ως προς την τήρηση των όρων υγιεινής και ασφάλειας;
Πέρα από την ειδική υποχρέωση πρόνοιας των εργοδοτών, οι οποίοι οφείλουν να μεριμνούν για την ασφάλεια και την υγιεινή των εργαζομένων τους, λαμβάνοντας τα αναγκαία μέσα προς τούτο, με την απαραίτητη επιμέλεια, θα κληθούν να συμπληρώνουν «Δήλωση Αυτοσυμμόρφωσης», η οποία θα αποτελεί οδηγό συμμόρφωσης των εργαζόμενων και εργοδοτών στις επιταγές του ΕΟΔΥ. Τακτικοί και επιστάμενοι έλεγχοι για την εφαρμογή τους θα διενεργούνται από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας. Στους παραβάτες θα επιβάλλονται υψηλά πρόστιμα και διοικητικές κυρώσεις.
Αν επιστρέφοντας στην εργασία μου, ο εργοδότης δεν τηρεί τις οδηγίες από τον ΕΟΔΥ, τι μπορώ να κάνω; Οφείλει να μου παρέχει μάσκα και γάντια;
Κατά το Ν. 3850/2010 και συγκεκριμένα στα άρθρα 38, 42 παρ. 5, ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων και της παροχής των αναγκαίων μέσων. Επίσης, ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που εξασφαλίζουν την υγεία και την ασφάλεια και των τρίτων (πελατών, προμηθευτών κ.λπ.). Έτσι, στην περίπτωση που δεν τηρούνται τα μέτρα αυτά, προβλέπονται αυστηρές διοικητικές και ποινικές κυρώσεις. Ταυτόχρονα, δε, ο εργαζόμενος μπορεί να προβεί στην άσκηση του δικαιώματος επίσχεσης της εργασίας του κατά το άρθρο 325 Αστικού Κώδικα. Αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος δεν είναι υποχρεωμένος να προσέρχεται στην εργασία του έως ότου ο εργοδότης εφαρμόσει τα όσα ανωτέρω ο νόμος ορίζει, καταβάλλοντας όλο το διάστημα της απουσίας του τον μισθό του.
Μπορεί μια πληττόμενη επιχείρηση να επαναφέρει εργαζομένους που βρίσκονταν σε αναστολή, αίροντας την τελευταία;
Προβλέφθηκε η κατάργηση της αναστολής της σύμβασης εργασίας υπό προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, η επιχείρηση, εφόσον επιθυμεί να καταργήσει την αναστολή, θα πρέπει να επαναφέρει τουλάχιστον το 40% επί των εργαζομένων που βρίσκονται σε αναστολή, και εφόσον εκείνη έχει διαρκέσει για τουλάχιστον 15 ημέρες. Έτσι μια επιχείρηση που έχει θέσει 10 εργαζόμενους σε αναστολή, δεν μπορεί να επαναφέρει μόνον τον 1 από αυτούς. Αντίθετα, λόγω του αριθμητικού περιορισμού, υποχρεούται να άρει την αναστολή για τουλάχιστον 4 εργαζομένους.
Μπορεί μια πληττόμενη επιχείρηση που έχει θέσει σε αναστολή 10 εργαζόμενους, η οποία έληξε χθες, να παρατείνει το μέτρο;
Ορίζεται ότι μια επιχείρηση μπορεί να παρατείνει την αναστολή μόνο για ποσοστό έως και 60% των εργαζομένων που βρίσκονται σε αναστολή. Επομένως, στο παράδειγμά μας, η επιχείρηση μπορεί να παρατείνει την αναστολή μόνο για έως 6 εργαζομένους. Η διάρκεια της παράτασης δεν θα υπερβαίνει την 31 Μαΐου 2020, όπου θα είναι και η τελευταία ημέρα παράτασης της αναστολής.
Η επιχείρηση που θα επιλέξει την παράταση της αναστολής μπορεί να προβεί σε απολύσεις;
Η επιλογή του μέτρου της παράτασης της αναστολής, με ορισμένες προϋποθέσεις, δεσμεύει την επιχείρηση να μην προβεί σε απολύσεις και μείωση προσωπικού έως την 31-05-2020, διατηρώντας τις ίδιες θέσεις εργασίας με το ίδιο είδος συμβάσεων. Την ίδια υποχρέωση διατηρεί και 45 ημέρες μετά τη λήξη της παράτασης της αναστολής.
Επέστρεψα στην εργασία μου μετά από αναστολή. Ο εργοδότης μου με έθεσε στο καθεστώς του προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας μέχρι τον Ιούνιο. Είναι νόμιμο;
Δεν είναι νόμιμο, διότι, μετά τη συμπλήρωση των 45 ημερών αναστολής, ακολουθεί ένα επιπλέον διάστημα προστασίας των εργαζομένων για άλλες 45 ημέρες. Κατά την επάνοδο του εργαζομένου και για 45 ημέρες, ο εργοδότης δεσμεύεται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων. Η αρχή της διατήρησης αναφέρεται στους ίδιους εργαζομένους και με τους ίδιους όρους εργασίας, όπως εκείνοι ίσχυαν στις 21-03-2020.
Εργάζομαι ως οικοδόμος. Δικαιούμαι την αποζημίωση των 800 ευρώ; Πότε θα κάνω τη δήλωση;
Οι ειδικές κατηγορίες εργαζομένων, όπως οι οικοδόμοι, οι υπάλληλοι τουριστικών επαγγελμάτων, οι ευρίσκοντες σε επίσχεση εργασίας, εκείνοι που βρίσκονται σε δανεισμό ή μεταφορά προσωπικού κ.λπ., είναι δικαιούχοι των 800 ευρώ. Η πλατφόρμα για την υποβολή των αντίστοιχων δηλώσεων θα ανοίξει εντός των ημερών.
Εργάζομαι ως κομμωτής και το ωράριο της επιχείρησης έχει διευρυνθεί. Τι θα συμβεί στο ωράριο εργασίας μου;
Προβλέφθηκε η προσαρμογή του ωραρίου εργασίας στο ωράριο λειτουργίας του καταστήματος. Έτσι για παράδειγμα, στις επιχειρήσεις (π.χ. κομμωτήρια, σούπερ μάρκετ) όπου για την εξυπηρέτηση των πολιτών και τη διατήρηση όρων υγιεινής, το ωράριο λειτουργίας έχει διευρυνθεί, θα προσαρμοστεί ανάλογα και το ωράριο των εργαζομένων, καταβάλλοντάς τους και τις αντίστοιχες επιπλέον αποδοχές. Υπογραμμίζεται ότι το πλήρες εβδομαδιαίο ωράριο εργασίας είναι οι 40 ώρες. Για την πενθήμερη εργασία, η υπερωριακή απασχόληση προσδιορίζεται σε εβδομαδιαία βάση στις 41 έως 45 ώρες, και για την εξαήμερη εργασία, στις 41 έως 48 ώρες. Τονίζεται ότι η αναπροσαρμογή δεν μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή του είδους των συμβάσεων εργασίας (εννοώντας π.χ. από πλήρη σε μερική απασχόληση).
Τι ισχύει για την κρατική αποζημίωση των 600 ευρώ για τους ειδικούς επιστήμονες;
Ήδη έχει ξεκινήσει η καταβολή της αποζημίωσης των 600 ευρώ. Τονίζεται ότι όσοι δεν έχουν προβεί σε σχετική δήλωση, έχουν τη δυνατότητα προς τούτο έως τις 8-5-2020. Υπογραμμίζεται ότι εκείνοι οι οποίοι είχαν λάβει την πρώτη δόση των 400 ευρώ, έλαβαν το υπόλοιπο χρηματικό ποσό των 200 ευρώ. Υπήρξαν βέβαια και προβλήματα, με κάποιους επιστήμονες να λαμβάνουν τελικά μικρότερο και κάποιους μεγαλύτερο από το δικαιούμενο ποσό.